نام پژوهشگر: نرگس پشم فروش

بهینه سازی کشت بافت چند گونه گیاه دارویی مهم در ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشکده کشاورزی 1394
  نرگس پشم فروش   محمد احمدآبادی

گیاهان دارویی از هزاران سال پیش جایگاه ویژه ای در تأمین بهداشت و سلامت انسان ها داشتند. امروزه توسعه روزافزون تولید گیاهان دارویی و نیز تجارت گسترده آن ها در سطح جهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کشور ایران، با وجود پوشش متنوع گیاهی به دلیل عدم بهره برداری مناسب این گیاهان، سهم اندکی از تجارت جهانی (کمتر از 2 درصد) را داراست. استفاده از روش هایی چون کشت بافت در شرایط درون شیشه ای و تراریزش ژنتیکی، تکثیر و بهبود ژنتیک گیاهان دارویی امکان پذیر شده است. در این پژوهش، با بررسی فلور گیاهان دارویی ایران، تعدادی از گیاهان دارویی مهم انتخاب و از نظر پاسخ به کشت بافت و باززایی در شرایط درون شیشه ای مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت، کارآمد ترین نوع ریزنمونه و بهترین ترکیبات هرمونی به منظور بهینه سازی کشت بافت گیاهان تاجریزی قرمز، بومادران، سنبل الطیب و ریحان گزارش گردید. نتایج نشان داد که بهترین کالوس زایی در گیاه ریحان، در تیمار هورمونی 3/0 میلی گرم در لیتر tdz اتفاق می افتد. با این حال، باززایی تنها به صورت محدود و در تیمار 5/0 میلی گرم در لیتر bap و 1/0 میلی گرم در لیتر iaa مشاهده گردید. در بوماردان، بیشترین کالوس های جنین زا در تیمار 5/0 میلی گرم در لیتر bap در شرایط تاریکی بدست آمد. کالوس های حاصل قابلیت باززایی بالایی در محیط حاوی 3 میلی گرم در لیتر bap نشان دادند. گیاه سنبل الطیب نیز بهترین کالوس زایی را در تیمار هورمونی 1 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 5/0 میلی گرم در لیتر bap در شرایط روشنایی نشان داد و باززایی از کالوس های حاصل در تیمار 3 میلی گرم در لیتر bap بهترین بود. در گیاه تاجریزی قرمز نیز، اندام زایی موفق و بسیار کارآمد (100%) در محیط حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر bap برای اولین بار گزارش گردید.