نام پژوهشگر: اسراء ناظم حبیب

سیستماتیک و پراکنش مارهای عراق
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه رازی - دانشکده علوم 1394
  اسراء ناظم حبیب   نصرالله رستگار پویانی

در این تحقیق سیستماتیک، پراکنش، صفات ریخت شناسی و زیستگاه مارهای عراق با مرور منابع قدیمی و جدید و بررسی نمونه ها در موزه تاریخ طبیعی بغداد و دیگر دانشکده ها مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر آن از وب سایت های مرتبط با مارها برای تشخیص تاکسون ها و وضعیت حفاظت آنها استفاده شد. برای اولین بار در عراق برخی از مارهای، کمیاب یا دارای نام مشترک تشخیص داده شدند. فون کامل مارهای عراق (غیر سمی، نیمه سمی و سمی) در این مطالعه مشخص گردید. در این بررسی جمعاٌ شش خانواده، 21 جنس و 38 گونه مار در عراق مشخص شد. مارهای غیر سمی: چهار خانواده، 12 جنس و 23 گونه؛ مارهای نیمه سمی: یک خانواده، سه جنس و هفتت گونه؛ و مارهای سمی: دو خانواده، شش جنس و هفت گونه بودند. در طول این تحقیق typhlops braminus (daudin, 1803) در نواحی جنوبی عراق پیدا شد و احتمال دارد که این گونه کوچک به وسیله انسان به مناطق مرکزی و جنوبی جابجا شده باشد. دیگر مار کوچک typhlops vermicularis (merrem, 1820) است که به نمونه های جمع آوری شده در نواحی شمال شرقی ترکیه و منطق غربی ایران بسیار نزدیک می باشد. eryx jaculus familiaris (eichwald, 1831) تنها زیر گونه در فون عراق است. eryx jayakari (boulenger, 1888) برای اولین بار در بیابان رومیلا در بصره گزارش گردید. platyceps rogersi (anderson, 1893) گونه کمیابی در عراق می باشد که در مرز رطبه با سوریه پیدا شد. platyceps rhodorachis ladacensis (anderson, 1871) برای اولین با در سلیمانیه گزارش گردید. hemorrhois ravergieri (menetries, 1832) کمیاب ترین گونه در عراق است و در موصل در سال 1929 گزارش شده است. اخیراٌ گزارشی ازspalerosophis microlepis (jan, 1865) در کوههای زاگرس در سلیمانیه و اربیل به ثبت رسیده است. lytorhynchus diadema kennedyi (schmidt, 1939) زیر گونه کمیابی در عراق می باشد که اولین بار در شهر قائم غرب عراق در مرز سوریه گزارش شده است. اخیراٌ eirenis coronelloides (jan, 1862) در نواحی شمال شرقی عراق باز کشف شد. zamenis hohenackeri (strauch, 1873) برای فون خزندگان عراق یک رکورد جدید است. اتیجر و همکارانش (2002) بر اساس خصوصیات مولکولی hohenackeri از elaphe به zamenis از گروه longissimi جا به جا کردند. الگوی رنگی malpolon insignitus (geoffroyde st-hilaire, 1809) کاملاٌ با کشورهای مجاور عراق متفاوت می باشد. زیر گونه echis carinatus sochureki (stemmler, 1969) برای اولین بار از عراق در استان بصره رکورد شد. اطلاعات ما در باره سیستماتیک و پراکنش مارهای عراق اندک است، هدف اصلی این تحقیق شناسایی کامل تنوع مارهای عراق و توصیف زسیتگاههای اختصصاصی و پراکندگی آنهاست. کلید واژه ها: سیستماتیک، پراکنش، مارهای غیر سمی، نیمه سمی، سمی، عراق