نام پژوهشگر: الهه پلوئی

نقد اجتماعی کتاب های روشنان و هراس از جمال میرصادقی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی و تاریخ 1387
  الهه پلوئی   محبوبه مباشری

ورود ماشین چاپ به ایران (1227 هـ. ش ) و آشنایی ایرانیان با ادبیات اروپاـ از جمله ادبیات رئالیستی ـ و بعد از آن انقلاب مشروطه ، زمینه را برای خلق داستان هایی با مضامین اجتماعی مهّیا کرده و به مرورزمان گرایش به خلق اینگونه رمان ها رواج بسیاری یافت به گونه ای که بعد از سال 1340 هـ .ش با نویسندگان اجتماع نگار مواجه هستیم که در آثار خود شرایط اجتماعی روزگار خود را به تصویر می کشند . از جمله این نویسندگان ، جمال میرصادقی است . او در آثار خود ، بیش تر به زندگی عادّی افراد توجّه کرده و حوادث عادّی و معمولی و گفت و گوی افراد با یکدیگر را بیان می کند و از طریق آن ، آداب و رسوم ، فرهنگ ،اعتقادات مذهبی و خرافی ، ترانه های کودکانه، ضرب المثل و حتّی بینش های نشأت گرفته از مباحث اساطیری را که در لایه های ضمیر ناخودآگاه افراد رسوخ کرده و به شکل های گوناگون در زندگی افراد نمود پیدا می کند، به تصویر می کشد . در آثار او ، اختلاف نسل ها و جایگاه افراد در جامعه و خانواده و از سویی شرایط اقتصادی و فرهنگی آن ها ، در لابه لای داستان ها مطرح می شود . همچنین شرایط سیاسی حاکم بر جامعه را در دایره بسیار محدودی مطرح می کند. او در آثار خود ، بیش تر زندگی قشر کارمند و فرهنگی و ضعیف جامعه را با مشکلات و معضلات حاکم بر آن بیان می کند . او در ترسیم زندگی افراد گویی بخشی از جنبه های سطحی و ظاهری و یا بخشی از اتفاقات عادّی و پیش پا افتاده زندگی آن ها را برش زده و در قالب داستان کوتاه ریخته و در معرض دید خوانندگان قرار می دهد. به همین جهت آثار او از از جهت اجتماعی قابل نقد و بررسی می باشد.