این پایان نامه به توصیف ساخت اضافه و تأثیر مقولات نقشی بر آن در درون گروه اسمی در گویش سورانی می پردازد. سورانی یکی از گویش های زبان کردی است که در قسمت وسیعی از کردستان ایران بدان تکلم می شود. برای اینکه بتوان تحلیلی همه جانبه از ساخت اضافه به دست داد، به بررسی فرایند مطابقت این تکواژ با سایر مقولات نقشی مانند نشانه معرفه، نشانه نکره، نشانه جمع و کلمات اشاره پرداخته می شود. اعتقاد بر این است که نقش تکواژ اضافه شکستن رابطه متقارن بین دومقوله ادغام شده همچون اسم و صفت می باشد، با ادغام این دو ساختی متقارن بوجود می آید که بجز فرایند ادغام برای هیچ یک از فرایندهای نحوی دیگر قابل رویت نیست. تکواژ اضافه با این مجموعه متقارن ادغام شده و اسم را به جایگاه مشخص گر خود حرکت می دهد تا بدین ترتیب هم رابطه متقارن شکسته شود و هم جایگاه مشخص گر آن پر شود. نشانه معرفه به عنوان یک مقوله نقشی با گروه اسمی ادغام می گردد. تکواژ اضافه با این مقوله مطابقت کرده و در سطح نمود آوایی همچون نشانه معرفه ظاهر می شود. یکی دیگر از مقولات نقشی که تکواژ اضافه با آن مطابقت می نماید نشانه جمع است که از نظر سلسله مراتبی بالاتر از نشانه معرفه ادغام می شود و در صورت نبود نشانه معرفه تکواژ اضافه با نشانه جمع مطابقت می کند اما اگر نشانه معرفه وجود داشته باشد، براساس اصل موضعی، نشانه معرفه مانع مطابقت تکواژ اضافه و نشانه جمع می گردد.کلمات اشاره به صورت تکواژ گسسته گروه اسمی را در درون خود جایی داده و تکواژ اضافه درمطابقت با آنها بصورت /α/ ظاهر می شود. بر اساس مطابقت و رابطه سلسله مراتبی،کلمات اشاره پایین تر از نشانه جمع و در توزیع تکمیلی با نشانه معرفه قرار دارند. تکواژ اضافه براساس مطابقت به دو دسته تقسیم می شود. یکی، تکواژ وصفی که بین اسم و صفت ظاهر می شود و با مقولات نقشی برای دریافت مشخصه معرفگی مطابقت می کند. دیگری، تکواژ اضافی است که بین اسم و گروه اضافی می آید. تکواژ اضافی دارای مشخصه معرفگی بوده و برای دریافت این مشخصه دیگر نیازی به مطابقت با سایر مقولات ندارد.