نام پژوهشگر: سلیل ضیایی

اثر آموزش کنترل توجه بر کاهش تورش توجه وابستگان به مواد مخدر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1388
  سلیل ضیایی   جواد صالحی فدردی

مشخص شده است که شناخت های ضمنی، به ویژه تورش توجه نسبت به محرک مربوط به مواد، نقش مهمی در حفظ، پیشرفت و عود رفتار سوء مصرف مواد بازی می کند. مطالعه اول، روایی آزمون استروپ مواد را بر روی نمونه ای از سوء مصرف کنندگان مواد تحت درمان (53= n) و افراد عادی (71= n) تعیین کرد. مطالعه دوم، امکان پذیری پرورش توجه با برنامه آمورش کنترل توجه نسبت به مواد را بر روی نمونه ای از سوء مصرف کنندگان تحت درمان (48= n) که به شیوه تصادفی به دو گروه تقسیم شدند، بررسی کرد. گروه آزمایش، سه جلسه آموزش را پشت سر گذاشت. تمامی شرکت کنندگان، آزمون استروپ مواد، پرسشنامه جمعیت شناختی، مقیاس وسوسه فارسی، مقیاس استرس ادراک شده، پرسشنامه خلق مثبت-خلق منفی، پرسشنامه اطمینان موقعیت، پرسشنامه آمادگی برای تغییر و مقیاس دغدغه های شخصی را کامل کردند. همین طور، شاخص های بازخورد زیستی هنگام مواجهه آزمودنی ها با محرک های مواد و محرک های خنثی، ثبت شد. از تمامی آزمودنی ها در جلسات پس آزمون و پیگیری دو ماهه، سنجش به عمل آمد. یک پیگیری مختصر تلفنی شش ماهه نیز برای ارزیابی وسوسه، اطمینان موقعیتی، آمادگی برای تغییر، خلق مثبت و منفی، استرس ادراک شده و میزان و دفعات لغزش آزمودنی ها اجرا شد. نتایج نشان داد، آزمون استروپ مواد که برای این مطالعه تدوین شده است، روایی پیش بین و افتراقی دارد. علاوه بر این، آموزش کنترل تورش توجه نسبت به مواد، وسوسه را در پس آزمون، میزان دارو و دفعات لغزش را در پیگیری دو ماهه کاهش داد. این کاهش با افزایش در دو خرده مقیاس پرسشنامه های اطمینان موقعیتی و آمادگی برای تغییر، به ترتیب در جلسات پیگیری دو و شش ماهه شد. نتایج نشان داد که مستقل از عضویت در گروه، انگیزش انطباقی با اطمینان موقعیتی همبستگی مثبت و با وسوسه، استرس ادراک شده، خلق منفی و نمره تداخل استروپ کلاسیک همبستگی منفی داشت. تلویحات یافته های پژوهش از لحاظ نظری و عملی بحث شد.