به منظور بررسی تاثیر آرایش کاشت بر کارایی استفاده از تشعشع و تجمع ماده خشک در آفتابگردان آزمایشی در سال زراعی 87-1386 در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک¬های کامل تصادفی در سه تکرار و با دو عامل آرایش کاشت در سه سطح (5/27 × 45، 5/20×60 و 5/16 × 75 سانتیمتر) و سه رقم آفتابگردان ( آرماویرسکی، آذر گل و پروگرس) با تراکم ثابت 8 بوته در متر مربع به اجرا در¬آمد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اثر آرایش کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد به جز قطر طبق معنی¬دار نبود، در حالی که اثر رقم بر عملکرد و اجزای عملکرد به جز قطر طبق معنی¬دار بود. در بین ارقام مورد بررسی بیشترین عملکرد دانه متعلق به رقم آذرگل با 3616 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد متعلق به رقم پروگرس با 3131 کیلوگرم در هکتار بود. در میان صفات اندازه¬گیری شده، آرایش کاشت بر روی تشعشع فعال فتوسنتزی جذب شده و کارایی مصرف نور در تمام مراحل رشد اثر معنی¬داری داشت، ولی بر روی تجمع ماده خشک، کارایی اخذ نور و شاخص سطح برگ تنها در مرحله بعد از گلدهی اثر معنی داری نشان داد ( 05/0p<). اثر رقم بر روی صفات شاخص سطح برگ، تجمع ماده خشک و اخذ نور در تمام مراحل رشد معنی¬دار بود ( 01/0p< ). بیشترین میزان کارایی مصرف نور در آرایش کاشت 5/16× 75 سانتیمتری مشاهده شد و در بین ارقام نیز رقم آرماویرسکی بالاترین مقدار تجمع ماده خشک را به خود اختصاص داد.