نام پژوهشگر: رقیه عظیم‌خانی

کپسوله کردن جنین های سوماتیکی کلزا (brassica napus l.) با استفاده از سدیم آلجینیت (sodium alginate)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان 1388
  محمد زینالی   بهرام ملکی زنجانی

طبق بررسی های انجام شده، تا به حال هیچ تحقیقی بر روی تکنیک کپسوله کردن در گیاه کلزا صورت نگرفته است و این بررسی، اوّلین گزارش کپسوله کردن جنین های سوماتیکی در گیاه کلزا می باشد. برای اجرای این آزمایش نیاز به بدست آوردن مقادیر زیادی کالوس و جنین بود. جنین سوماتیکی جنین است که از یک سلول سوماتیکی غیر از تخم بارور و طی پروسه جنین زایی سوماتیکی بوجود می آید. در این آزمایش، اثر غلظت های مختلف 6-بنزیل آمینو پورین (bap)، α- نفتالین استیک اسید (naa) و 2و4- دی کلرو فنوکسی استیک اسید(2,4-d)، ژنوتیپ ( طلایه و rgs003) و انواع ریزنمونه (محور زیر لپه، لپه و ریشه) بر روی کالوس زایی و جنین زایی در کلزا (brassica napus l.) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بین ژنوتیپ های بکار برده شده، ژنوتیپ طلایه بیشترین میزان باززایی (با میانگین 5/42 جنین تولید شده) را نسبت به رقم rgs003 داشت. همچنین محیط موراشیک و اسکوگ (ms) تغییر یافته دارای 2% ساکارز، 6 میلی گرم در لیتر کلرید سدیم (nacl)، 3 میلی گرم در لیتر bap، 2 میلی گرم در لیتر naa و 2 میلی گرم در لیتر از 2,4-d بهترین محیط جنین زایی در ژنوتیپ طلایه و محیط ms تغییر یافته دارای 2% ساکارز، 6 میلی گرم در لیتر کلرید سدیم (nacl)، 3 میلی گرم در لیتر bap، 3 میلی گرم در لیتر naa و 1 میلی گرم در لیتر از 2,4-d بهترین محیط جنین زایی در ژنوتیپ rgs003 مشخص گردید. علاوه بر این، مشخص گردید که ریز نمونه محور زیر لپه مناسب تر از لپه و ریشه برای جنین زایی سوماتیکی در کلزا می باشد. در مرحله بعدی، جنین های سوماتیکی کلزا در 4% سدیم آلجینیت برای بررسی واکنش آن ها به دوره های مختلف ذخیره سرمایی کپسوله گردید. جنین های سوماتیکی کپسوله شده (eses) در زمان های مختلف ( 10، 20، 30 و40 روزه) در دمای 4 درجه سانتی گراد ذخیره شدند. بیشترین فراوانی باززایی 55/5% بود که از جنین های کپسوله ذخیره شده به مدت 10 روز بدست آمد. ذخیره سرمایی طولانی مدت (40 روز) می تواند میزان باززایی گیاهچه ها را کاهش دهد. می توان چنین عنوان کرد که گیاهچه های کپسوله شده می تواند برای مدت زمان محدودی در شرایط درون شیشه ای باززا گردد.