نام پژوهشگر: ویدا خدابنده بایگی

طرح درمان متاستاز کبدی به روش گیراندازی نوترونی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم 1394
  ویدا خدابنده بایگی   لاله رفعت متولی

متاستازهای کبدی به دلیل مقاومت نسبت به روش های سنتی درمان، یک مشکل جدی به شمار می روند. کبد، پس از غدد لنفاوی به عنوان دومین محل شایع متاستاز شناخته می شود؛ به گونه ای که بیش از 50% تومورهای بدخیم به ویژه تومورهای دستگاه گوارش، باعث ایجاد متاستازهای کبد خواهند شد. از مشکلات اصلی درمان این سرطان، پخش شدن سلول های سرطانی درون کبد و وجود متاستازهای میکروسکوپیکی است که عملاً جراحی را غیرممکن ساخته اند. همچنین، سلول های سرطانی کبد نسبت به شیمی درمانی و پرتودرمانی مرسوم مقاوم هستند که نتیجه آن پایین بودن نرخ بقای بیماران تحت درمان است. بنابراین، درمان تومور با استفاده جذب نوترون در هسته بوران-10 که به اختصار bnct نامیده می شود، روش درمان موثری محسوب می شود. از ویژگی های برجسته این روش، حسن انتخاب برداشت بوران در سلول های توموری، سطح مقطع جذب بالای نوترون حرارتی توسط بوران و برد کوتاه محصولات واکنش 10b ( n , ?) 7 liاست که امکان مقاومت سلول های بدخیم را نسبت به درمان به شدت کاهش می دهد. در این پژوهش، طرح های درمان متاستازهای کبد به روش bnct برای دو حالت مختلف، پرتودهی کبد در داخل و خارج از بدن، بررسی شده است. شبیه سازی درمان به روش bnct با استفاده از فانتوم وُکسل و مواد معادل بافت های بدن انجام شده و نتایج محاسبات با استفاده از شاخص پراکندگی و نسبت دُز تومور به بافت سالم ارزیابی شده است؛ همچنین، کیفیت درمان متاستازهای کبد در دو روش فوق مقایسه شده اند. براساس این نتایج، وزن دهی مناسب جهت های تابش دهی در هر دو طرح درمان از یک طرف و ترکیب مناسب باریکه های نوترون حرارتی و فوق حرارتی در طرح درمان اول از طرف دیگر باعث کسب یکنواختی بهتری از توزیع دُز در تومورها شده است؛ که بهبود شاخص پراکندگی، نسبت دُز تومور به بافت سالم و همچنین منحنی های dvh، این نتایج را به خوبی ثابت کرده اند. در نهایت، درمان متاستازهای متعدد کبد در طرح درمان اول و با درنظر گرفتن ترکیب باریکه های نوترون حرارتی و فوق حرارتی در وضعیت وزن دهی جهت های تابش که بهترین نتیجه را از نظر شاخص های مطرح شده دارد، پیشنهاد شده است.