نام پژوهشگر: علیرضا نبی لو

بررسی عناصر داستان کتاب فراید السلوک
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1394
  طاهره زرنوشه فراهانی   علیرضا نبی لو

چکیده: هدف از این تحقیق بررسی عناصر داستان در کتاب فرائدالسلوک اثر اسحاق ابن ابراهیم سجاسی می باشد. در این پژوهش عناصر داستانی چون: موضوع، زبان، شخصیت، راوی، زاویه دید، لحن، گفتگو، کنش، نتایج اخلاقی، حوادث خارق العاده، زمان، مکان، درونمایه و همچنین نوع داستان ها، بیان و حجم آنها مورد جستجو و کند و کاو قرار گرفته اند. زبان داستان ها در این اثر با دشواری و صعوبت نثر فنی همراه است. بیان و لحن تمام داستان ها جدی می باشد. گفتگوی شخصیت ها در این اثر تابع زمان و بیان نویسنده (نثر فنی) است. عمده ی گفتگوها در میان اشخاص اصلی می باشند. این داستان ها از پیرنگ باز و ساده هستند و رابطه ی علی و معلولی میان رویدادها مستحکم نیست. از نظر حجم داستان های این اثر سه دسته هستند، 18 درصد داستان بلند، 13 درصد متوسط و 68 درصد کوتاه هستند. داستان های اصلی هر باب جزء داستان های بلند می باشند. گوینده اغلب داستان ها خود نویسنده است البته راویان اصلی اغلب ناشناخته اند عمده ی داستان ها (95 درصد) به نتایج اخلاقی ختم می شوند. زاویه ی دید در اغلب داستان ها سوم شخص است. در 45 درصد داستان ها کنش و عمل داستانی دیده می شود. در اغلب داستان ها حادثه ی خارق العاده ای نیامده تنها در 7 درصد داستان ها به حوادث خارق العاده اشاره شده است. بیشترین شخصیت ها از حیوانات (29 درصد)، مردان و پسران (5/19 درصد)، صاحبان مشاغل (17 درصد) استفاده شده است. عمده ی این شخصیت ها ایستا هستند و به روش مستقیم معرفی شده اند. 38 درصد داستان ها دارای زمان و 70 درصد دارای مکان هستند. زمان و مکان بیان شده در این داستان ها اغلب کلی و نامشخص است.