نام پژوهشگر: سید اکبر خداپرست

شناسایی گونه های phyllosticta در استان گیلان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده علوم کشاورزی 1394
  حمیده دارسرائی   سید اکبر خداپرست

گونه های phyllosticta یک گروه مهم از قارچ های مولد بیماری و اندوفیت هستند که از روی گیاهان مختلف زراعی، زینتی و غیرمثمر گزارش شده اند. این قارچ ها توانایی ایجاد بیماری های متعددی از قبیل لکه برگی، لکه روی میوه ها و پوسیدگی میوه را دارند. بر اساس کتاب قارچ های ایران، تاکنون 19 گونه از ایران گزارش شده است. صحت گونه های گزارش شده از ایران تا سال 88 به کمک جدیدترین بازبینی که در سال 2002 توسط وَن درآ صورت گرفته بررسی شد و بر اساس آن، به جز گونه های p. concentrica، p. hypoglossi، p. sphaeropsoidea، p. theacearum، و p. yuccae، سایر گونه ها از جنس phyllosticta خارج شده و به جنس های نزدیک به آن مانند phoma، phomopsis و astromella منتقل شده اند. در نمونه-برداری های صورت گرفته به منظور شناسایی گونه های phyllosticta در استان گیلان، بالغ بر 300 نمونه جمع آوری شد که از میان آن ها، تنها 16 نمونه به جنس phyllosticta تعلق داشت. گیاهان جل (غار گیلاس) (prunus laurocerasus)، همیشک (danae racemosa)، شاه بلوط هندی سرخ (aesculus carnea)، کاملیا (camellia japonica)، پرتقال (citrus sinensis)، تمشک (rubus sp.)، شفلرا (schefflera sp.) و خرمالو (diospyros kaki) و جینکو به عنوان میزبان های جدید این جنس برای ایران معرفی می شوند. گیاهان مگنولیای بنفش (magnolia soulangiana)، چای، لیمو شیرین و رز نیز به-عنوان میزبان های دیگری که در این بررسی یافت شدند، معرفی می شوند. تشخیص دقیق گونه های phyllosticta تنها با ادغام یافته های حاصل از مشاهدات مورفولوژیکی و داده های مولکولی امکان پذیر است. به همین منظور توالی ناحیه ی ژنی its این جدایه ها مورد بررسی قرار گرفت. پس از این بررسی مشخص شد که 8 جدایه از نظر این ناحیه ی ژنی کاملاً به گونه ی کمپلکس p. capitalensis شباهت دارند، در حالی که 7 جدایه تنها در یک باز با توالی جدایه ی تیپ p. capitalensis تفاوت دارند. از آنجایی که تشخیص این گونه ی کمپلکس به بررسی توالی 5 ژن نیازمند است، و با وجود تفاوت های ظاهری موجود بین جدایه های مورد بررسی و نمونه ی تیپ این گونه، نمی توان با اطمینان همه ی جدایه ها را به آن گونه نسبت داد. گونه ی p. capitalensis برای اولین بار از ایران گزارش می شود. ضمن این که گونه ی p. theacearum برای دومین بار از گیاه چای از ایران گزارش می-شود.