زمینه و هدف: دانش‏آموزان دارای هوش مرزی مجموعه‏ای از اختلالات زبانی را نشان می‏دهند. این پژوهش ویژگی های زبان‏شناختی روایت‏های تصویری خیالی و واقعی، کلام توضیحی، درک و بازگویی داستان، کارکردهای اجرایی و رابطه بین زبان و کارکردهای اجرایی را بین دانش‏آموزان دارای هوش مرزی و دانش‏آموزان عادی شهر تهران مقایسه ‏می‏کند. بعلاوه به بررسی اثر مداخله کلامی بر کم‏توانایی‏ زبانی دانش‏آموزان دارای هوش مرزی می‏پردازد. روش بررسی: در این پژوهش از دو روش مقطعی و آزمایشی استفاده شد. در یک مطالعه مقایسه‏ای،‏ 30 دانش‏آموز دارای هوش مرزی و 25 دانش‏آموز عادی مقایسه شدند. همچنین در یک بررسی مداخله‏ای، 17 دانش‏آموز مرزی در مداخله کلامی شرکت کردند. یافته ها: دانش‏آموزان مرزی در داستان تصویری خیالی جملات ساده بیشتری (001/0< p) نسبت به دانش‏آموزان عادی تولید کردند. دانش‏آموزان مرزی در تولید جملات مرکب در داستان تصویری خیالی (004/0p =)، داستان تصویری واقعی (001/0< p) و تولید جملات پیچیده در هر دو داستان (001/0< p) ضعیف‏تر از دانش‏آموزان عادی بودند و ضمناً جملات غیردستوری بیشتری از دانش‏آموزان عادی در هر دو داستان (001/0< p) تولید کردند. اطلاعات مرتبط دانش‏آموزان دارای هوش مرزی در هر دو داستان کمتر (001/0< p)، ولی اطلاعات تکراری در داستان تصویری خیالی (016/0p =) و داستان تصویری واقعی (046/0p =)، و اطلاعات نامرتبط در هر دو داستان (001/0< p) بیشتر بود. انواع پیوندهای انسجامی این دانش‏آموزان در داستان تصویری خیالی (001/0< p) و در داستان تصویری واقعی (009/0p=) کمتر بود. دانش‏آموزان دارای هوش مرزی در بازگویی جملات داستان (001/0< p) و درک داستان (001/0< p) ضعیف‏تر عمل کردند. همچنین در پاسخ حذف (001/0< p)، پاسخ صحیح (001/0p=))، زمان واکنش (001/0p<) آزمون عملکرد پیوسته ضعیف‏تر از گروه عادی بودند. در آزمون استروپ، پاسخ نادرست (028/0p=)، پاسخ حذف (001/0< p)، پاسخ صحیح (001/0< p)، زمان واکنش (001/0< p) و زمان آزمون (001/0< p) معنادار بود. خطاهای درجاماندگی (001/0< p) در آزمون دسته‏بندی کارت ویسکانسین نیزمعنی‏دار بود. همبستگی های زیادی بین زبان و کارکردهای اجرایی یافت شد. مداخله، جملات مرکب (038/0p=)، انواع پیوندهای انسجامی (003/0p=) و اطلاعات مرتبط (008/0p=) را افزایش، و جملات غیردستوری (031/0p=) را در روایت شخصی دانش‏آموزان مرزی (گروه مداخله) کاهش داد. نتیجه گیری: دانش‏آموزان دارای هوش مرزی آسیب زبانی زیادی در توصیف داستان‏های خیالی و واقعی نشان دادند. همچنین در در درک داستان، بازگویی داستان و کارکردهای اجرایی ضعیف تر از دانش‏آموزان عادی عمل کردند. رابطه های متوسطی بین بخش‏های زبان و کارکردهای اجرایی وجود داشت. برنامه مداخله از نظر بالینی اثر معنی‏داری بر توانایی شرکت‏کنندگان برای تولید روایت شخصی داشت.