نام پژوهشگر: محمد اسلامی کلانتری

تقارن ها و ذرات، دسته بندی ذرات در گروه تقارنی (6)su با تاکید بر وجود کوارک های سنگین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده فیزیک 1391
  حمیدرضا عبدی رکن آبادی   ابوالفضل میرجلیلی

چکیده بدنبال کشف کوارک چارم و یا افسون، مزون های حاوی کوارک پنجم نیز کشف گردید. حلقه گمشده تقارن گلاشو با کشف کوارک ششم بنام کوارک سر (top) کامل گردید. کشف هر کوارک به معنای کشف بیشتر ذرات حاوی این کوارک ها می باشد که بسرعت رو به افزونی گذاشت. از همان ابتدا و با ارائه مدل کوارکی گلمان – نیشیجیما، تلاش برای طبقه بندی ذرات آغاز گردید. با داشتن سه کوارک بالا، پایین و شگفت و خواص تقارنی گروه(3)su، شناسایی و طبقه بندی ذرات حاوی این سه کوارک می تواند صورت گیرد. چنانچه بخواهیم طبقه بندی ذرات را با چهار کوارک دنبال نماییم، که تعداد ذرات بیشتری را شامل خواهد شد، نیازمند به گروه تقارنی(4)su می باشیم. تعمیم به گروه تقارنی بالاتر مستلزم استفاده از عملگرهای تقارنی بیشتر می باشد که در مورد گروه تقارنی (4)suشامل عملگرهای ایزواسپین و ابر بار و عملگر مربوط به عدد کوانتمی چارم است. در این پایان نامه سعی نمودیم که از گروه های تقارنی (5)suو(6)su جهت شناسایی و طبقه بندی ذرات بهره جوییم. طبیعی است در این بین نیاز به عملگرهای جدیدتری می باشد. طبقه بندی و شناسایی ویژگی های ذرات بویژه در گروه تقارنی (6)suاز آن جهت که اخیرا دسترسی به انرژی های بالا در برخورد ذرات در شتابدهندهcern ممکن گردیده است، حائز اهمیت می باشد. نتایج حاصل از طبقه بندی ذرات در گروه تقارنی (6)suمی تواند کمک شایانی در شناسایی ساختار ذراتی که حاوی کوارک های سنگین می باشند، بنماید. در اینجا شناسایی حالت های کوانتمی ذرات در گروه های تقارنی (5)suو(6)su با تاکید بر ویژگی اسپینی کوارک های سازنده آن ها صورت گرفته است. ذرات با ساختار کوارکی یکسان اما با حالات کوانتمی متفاوت می توانند معرف ذرات مختلف باشند. حالت کوانتمی هر ذره بر حسب ترکیب خطی حالت کوانتمی کوارک های سازنده آن ها و با کمک ضرایب کلبش-گوردن قابل محاسبه است. شناسایی بیشتر این ذرات مستلزم استفاده از سایر اعداد کوانتمی به غیر از اسپین می باشد که می تواند در آینده دنبال شود.

اثر استفاده از ماسک ترموپلاست در دُز پوست هنگام رادیوتراپی سر و گردن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده فیزیک 1391
  فهیمه شهابی رابری   محمد اسلامی کلانتری

ثابت سازی بیمار در پرتودرمانی برای اطمینان از دُز جذبی تومور و حفظ بافت های سالم و هم چنین تسریع و دقت در تثبیت موقعیت بیمار از اهمیّت خاصی برخوردار است. یکی از ابزارهای ثابت سازی، ماسک های ترموپلاستیک است که استفاده ی آن اخیراً در مراکز پرتودرمانی کشور متداول گردیده است. اصولاً سلامت پوست یکی از نگرانی های طراحی درمان و از علل به کارگیری پرتوهای مگا ولتاژ است. تحقیقات نشان می دهد به کارگیری ماسک های ترموپلاستیک می تواند پراکندگی پرتو و در نتیجه افزایش دُز پوست را به همراه داشته باشد. در این بررسی با توجه به ورود غیر قابل کنترل انواع ترموپلاستیک ها از کشورهای مختلف تأثیر به کارگیری از آن ها در دُز پوست بیماران مورد بررسی قرار گرفت. دُز ورودی پوست بیماران رادیوتراپی در40 و 25 تابش به ترتیب با دستگاه کبالت 60 و فوتون های ‎$‎9 ‎mv‎$‎‎، در رادیوتراپی سر و گردن با ماسک ترموپلاستیک و بدون آن توسط دُزیمتری ترمولومینسانس اندازه گیری شد. در این مطالعه ترموپلاستیک های ساخت شرکت ‎lr{‎refumed‎}‏،‎ مورد بررسی قرار گرفت. این ترموپلاستیک ها در آب 65 درجه، حالت پذیر شده، روی صورت بیمار کشیده می شد. در دُزیمتری از قرص های لیتیوم فلوراید (با نام تجاری ‎lr{tld-10‎0‎}‎ ) و دستگاه قرائت گر ‎lr{rexon ul-32‎0‎}‎ ساخت شرکت ‎lr{‎rexon‎}‎ استفاده شد. ‎‎‎ ‎ متوسط افزایش دُز جذبی پوست ناشی از ماسک‎‎ های ترموپلاستیک سروگردن برای رادیوتراپی با کبالت، ‎$‎‎‎21‎_{/}31‎pm ‎3‎_{/}5‎$‎‎‎‎ درصد و رادیوتراپی با فوتون ‎$‎9 ‎mv‎$‎‏، ‎‎‎‎‎‎$‎‎‎41‎_{/}39‎pm ‎3‎_{/}5‎$‎‎‎‎ ‎ درصد به‎‎ دست آمد. ترموپلاستیک نظیر بلوس سبب پدیده ی انباشت دُز در پوست و افزایش عمق تومور می شود که تغییر در منحنی های هم دُز را به همراه دارد. بنابراین اگرچه به کارگیری ماسک های ترموپلاستیک در ثابت سازی بیمار و سهولت تثبیت موقعیت بسیار موثر است ولی تأثیر آن در منحنی های هم دُز نیز باید درنظر گرفته شود.

واکافتگی های برداری برهم کنش p+d->n+p+p توسط بینا در انرژی فرودی 190 مگا الکترون ولت
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده علوم پایه 1391
  مهدی مشرف   علی اکبر مهمان دوست خواجه داد

نظریه ی تبادل مزونی بین نوکلئون ها، مبین این حقیقت است که در حیطه ی نیروی هسته ای قوی میدان گلوئونی و تبادل مزون ها عامل کنار هم قرار گرفتن نوکلئون ها در هسته می باشد. یکی از آزمایشات پراکندگی معمول در پدیده شناختی فیزیک هسته ای، مسئله پراکندگی بریک آپ نوکلئون-هسته ی سبک می باشد. مشاهده پذیرهای پراکندگی پروتون-دوترون کاونده ی حساسی برای بررسی اندرکنش نوکلئون-نوکلئون و اثرات نیروی سه نوکلئونی می باشند. در این پایان نامه، واکافتگی های برداری a_y و a_x برهم کنش بریک آپ پروتون-دوترون در یک پیکربندی خاص اندازه گیری و گزارش شده است. باریکه پروتون های فرودی با انرژی 190 مگاالکترون ولت با قطبش های بالا، پایین و بدون قطبش متناوباً بر هدف دوترونی فرود می آیند. آشکارساز بینا قادر به ثبت جهت حرکت و انرژی پروتون هایی است که در زوایای رو به جلو حرکت می کنند.

بررسی و مطالعه مشاهده پذیرهای واکنش نوکلئون-دوترون با رویکرد پتانسیل های دو نوکلئونی و سه نوکلئونی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده فیزیک 1391
  امیر اسدالله نژاد رنجبر   محمد اسلامی کلانتری

معادلات اصولی پراکندگی سه نوکلئونی بر اساس نیروهای دو و سه نوکلئونی مورد بازبینی قرار گرفته و برای بدست آوردن آنها گام مهمی صورت گرفته است. همچنین برای مشاهده پذیرهای مختلف عباراتی از قبیل سطح مقطع های پراکندگی الاستیک و فرآیند انشقاقی ، و مشاهده پذیرهای گوناگون اسپینی بدست آمده است. رفتار معادلات سه نوکلئونی faddeev در فضای اندازه حرکت و در تحلیل پاره موجی به کار رفته است که این معادلات برای بررسی تکینگی ها در هسته انتگرالی، الگوریتم ها و تکنیک های استفاده شده در حل مجموعه بزرگ معادلاتی در حالت گسسته توصیف و معرفی می شوند. بخش عظیمی از بررسی های این پایان نامه به مقایسه مشاهده پذیرهای بسیار زیاد در پراکندگی الاستیک نوکلئون-دوترون و فرآیند انشقاق آنها بر پایه نیروهای دو نوکلئونی ، ، ، و یک پتانسیل مبادله ای یک بوزونی cd bonn اختصاص دارد. در کل، سازش بین داده ها عالی و تاثیر نیروهای سه نوکلئونی کم می باشد. اثرات نیروهای سه نوکلئونی تبادلی و و در مدل tuscon-melbourne مورد بررسی قرار گرفته است. اثرات آنها به طور کلی کم و در نمونه هایی که داده ها با نیروهای دو نوکلئونی اختلاف دارند، ظاهر می شوند. در اینجا اندازه گیری های زیادی را ارائه می کنیم که برای همخوانی به انرژی پتانسیل سه نوکلئونی نیاز دارند.

کالیبراسیون آشکارساز های ضخیم دیوار جلویی در چیدمان آزمایشی بینا (bina ) با استفاده از نتایج حاصل از واکنش انشقاقی پروتون-دوترون
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده فیزیک 1391
  نسرین دهقانی   محمد اسلامی کلانتری

یکی از آزمایش های پراکندگی معمول در رهیافت پدیده شناختی فیزیک هسته ای، مسئله پراکندگی انشقاقی نوکلئون-هسته ی سبک می باشد. در این پایان نامه کالیبراسیون آشکارسازهای سوسوزن پلاستیکی براساس سینماتیک واکنش انشقاقی پروتون – دوترون در انرژیmev 135 مورد بررسی قرارگرفته است. هدف این پایان نامه بیان چگونگی کالیبراسیون آشکارسازهای سوسوزن پلاستیکی ضخیم به روش غیرمتداول است که این کالیبراسیون منوط به یافتن رابطه ای بین پالس خروجی هر آشکارساز با انرژی ذره فرودی به آشکارساز می باشد. ابتدا کالیبراسیون آشکارساز را برای یک پیکربندی بررسی کرده و سپس کالیبراسیون را برای چند پیکربندی متقارن و نامتقارن اعمال کرده ایم.

بررسی تغییرات غبار ریزشی بر سطح شهر یزد در فصول زمستان 1391 و بهار 1392 و تعیین منشأ احتمالی آن به روش آنالیز تشخیص
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده منابع طبیعی 1392
  میترا اسمعیل زاده حسینی   محمد اسلامی کلانتری

گرد و غبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی بر جای می گذارد. غبار ریزشی شامل ذرات به اندازه ی 10 میکرون و بزرگتر می باشد که از جو به سطح زمین ریزش می کند. با توجه به اینکه در اکثر مناطق خشک و نیمه خشک کشور علت اصلی آلودگی هوا گرد و غبار می باشد بنابراین بررسی تغییرات مکانی – زمانی و تعیین منشا غبار ریزشی بر سطح شهر یزد به عنوان یکی از شهرهای کویری کشور حائز اهمیت می باشد. در این تحقیق نمونه برداری در سه مرحله شامل : 1- نمونه برداری غبار ریزشی شهر با استفاده از تله ی رسوب گیر تیله ای به مدت 6 ماه در دو فصل زمستان 1391 و بهار 1392، 2- نمونه-برداری از خاک سطحی سایت هایی از دشت یزد اردکان به عنوان منشا احتمالی برون شهری غبار ریزشی و 3- نمونه برداری از خاک سطحی شهر در مجاورت ایستگاه های با وزن بالای غبار ریزشی به عنوان منشا درون شهری صورت گرفت. به منظور یافتن ردیاب برای تعیین منشا غبار ریزشی، دانه بندی نمونه ها به روش فولک، بررسی وجود رادیوایزوتوپ ها توسط شمارنده گایگر مولر و اندازه گیری عناصر سنگین با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله ای مدل analyticjena – 951 صورت گرفت. در نهایت 9 عنصر ردیاب بدست آمد. نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین مقدار غبار ریزشی در هر دو فصل مربوط به محدوده ی شمال غرب و کمترین مقدار مربوط به محدوده ی غرب شهر می باشد. میانگین نرخ ریزش غبار در فصل زمستان (mt km-2 month-1) 98/2 و در فصل بهار (mt km-2 month-1) 87/7 بدست آمد که این نتیجه نشان می دهد که نرخ ریزش غبار در فصل بهار بیشتر از فصل زمستان می-باشد. نتایج مقایسه میانگین نرخ ریزشی غبار با استفاده از آزمون t غیر جفتی نشان داد که اختلاف میانگین نرخ غبار ریزشی بین فصل زمستان و بهار معنی دار است ( 000/0 p value =). نتایج آنالیز تشخیص نشان داد که بیشترین سهم منابع غبار ریزشی شهر یزد مربوط به شوره زار و کلوتک و یاردانگ می باشد. قسمت عمده غبار شهر یزد دارای منشأ برون شهری و تنها در محدوده شمال غرب و جنوب شهر منشأ درون شهری شناسایی گردید.

تأثیر عملیات حرارتی برروی چگالی حالت های انرژی حفره های الکترونی درlif
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده فیزیک 1382
  علی رضایی   محمد علی شفایی

مواد ترمولومینسانسی امروزه به صورت گسترده برای دزیمتری و پرتونگاری مورد استفاده قرار می گیرند. سالیانه تحقیقات و پژوهش های زیادی در زمینه ی ساخت و بهینه سازی خواص مواد مختلف ترمولومینسانسی صورت می گیرند. لیتیم فلوراید (lif) یکی از معروفترین و پرکاربردترین فسفر های ترمولومینسانسی است که به دلیل حساسیت بالا و مقاومت خوب آن در برابر فرسایش و خوردگی، بصورت های مختلف برای دزیمتری و اندازه گیری های ترمولومینسانسی مورد استفاده قرار می گیرد. معمولاً از روش هایی مثل افزایش ناخالصی و رشد بلور برای ساخت این فسفر و بهینه سازی رفتار ترمولومینسانسی آن استفاده می کنند که این روش ها به مواد، تجهیزات، هزینه و زمان زیادی نیازمندند. در این پژوهش به سراغ روشی ساده برای ساخت یک دزیمتر ترمولومینسانسی به کمک لیتیوم فلوراید خالص رفتیم. برای همین منظور، نمونه ی پودری این ماده را به کمک دستکاه پرس به شکل قرص های دایره ای شکل درآوردیم. سپس نمونه های قرص شده را در گروه های پنج تایی دسته بندی کرده و هر گروه را جداگانه در دماهای ، در بازه -های دمایی 50 درجه ای و به مدت یک ساعت درون کوره قرار دادیم. نمونه ها را پس از پخت به وسیله چشمه مورد پرتودهی و سپس به کمک دستگاه tld خوان موجود در آزمایشگاه تحقیقات هسته ای دانشگاه یزد خواندیم. جهت بررسی خاصیت تکرارپذیری، نمونه ها را مورد بازپخت قرار داده و پس از آن مجدداً عملیات پرتودهی و خوانش را تکرار کردیم. این مراحل را چندین بار برای قرص ها تکرار کردیم و مشاهدات را ثبت و با نتایج قبل از بازپخت مقایسه کردیم. آنچه بدست آمده بود نشان می داد که پس از بازپخت میزان حساسیت و تابش ترمولومینسانسی گسیلی افزایش می یابد، اما بعد از اولین مرحله ی بازپخت دیگر تغییری در میزان شدت تابش ترمولومینسانسی گسیلی نداشتیم. در مرحله ی بعد منحنی درخشندگی های بدست آمده از قرص های پخته شده در دماهای مختلف، را برای بدست آوردن پارامترهای ترمولومینسانسی به کمک روش های خیز اولیه، کل منحنی درخشندگی، شکل منحنی درخشندگی و برازش به کمک مدل سینتیک مرتبه ی عام مورد تحلیل و بررسی قرار دادیم. نتایج بدست آمده نشان می دادند که شدت تابش ترمولومینسانسی، عمق تله های ترمولومینسانسی (انرژی فعال سازی) برای قرص هایی که در دماهای 400، 450 و 500 درجه سلسیوس پخته شده اند بیشینه و برای دما های بالاتر پخت، این مقادیر کاهش می یابند.

بررسی فرآیند جذب تابش ترمزی معکوس در همجوشی محصورشدگی لختی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده علوم 1393
  نرگس فیروزی فراشبندی   محمد اسلامی کلانتری

منبع انرژی خورشید، ستارگان و جهان هستی انرژی همجوشی هسته ای می باشد. مکانیسم تولید انرژی در ستارگان توسط واکنش های همجوشی هسته ای توصیف می شود. از جمله راه های تولید انرژی همجوشی هسته ای بر روی زمین می توان به همجوشی از طریق محصورشدگی لختی اشاره کرد. در این روش از لیزرها برای انجام واکنش هسته ای بین ایزوتوپ های هیدروژن استفاده می شود. نهشت انرژی لیزر در ماده، از طریق فرآیندهایی مثل جذب تابش ترمزی معکوس، جذب تشدیدی و جذب غیر عادی صورت می گیرد که مکانیسم اصلی جذب بر عهده ی فرآیند تابش ترمزی معکوس می باشد. توصیف فرآیند جذب با درنظرگرفتن برخوردهای بین یون- الکترون و الکترون- الکترون در پلاسمای ایجاد شده در اثر برخورد لیزر با ماده امکان پذیر است.

راندمان اتاقک تناسبی چند سیمی در آشکار ساز بینا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده فیزیک 1393
  سعید قاسمیان قطب آباد   محمد اسلامی کلانتری

دستگاه آشکارسازی بینا(bina) دستگاهی است که برای آشکارسازی ذرات باردار زیراتمی طراحی شده است. بینا از دو قسمت اصلی، دیوار جلویی و توپ عقبی تشکیل شده است که بر روی هم تقریبا کل فضای فاز را پوشش می دهند. دیوار جلویی خود متشکل از سه قسمت 2 است. mwpc و اتاقک تناسبی چند سیمی ?e ، آشکارسازهای نازک e آشکارسازهای ضخیم برای معلوم کردن مختصات mwpc است. صفحات u و y ،x شامل سه صفحه ی mwpc ذرات، پس از پراکندگی در آزمایش های هسته ای به کار برده می شوند. با تعیین مکان و اندازه ی مناسب برای این آشکارسازها می توان گستره ی وسیعی از زوایای پراکندگی را پوشش داد. یک از سه صفحه تشکیل شده است. این صفحات در واقع، مجموعه ای از سیم های mwpc شمارنده ، افقی هستند و سیم های y ، عمودی و سیم های صفحه ی x موازی هستند. سیم های صفحه ی ، با خط افق زاویه ی 45 درجه می سازند. هم چنین هر صفحه دارای دو لایه ی فلزی u صفحه ی رسانا است که دو طرف آرایه ی سیم ها را می پوشاند؛ یعنی سیم ها به طور موازی بین این دو لایه ی رسانا قرار گرفته اند. لایه های رسانا به اختلاف پتانسیل 3250 ولت متصل هستند و فضای بین آنها پر می شود. ذره ای c?h و 20 % گاز ایزوبوتان ( 10 cf از یک گاز الکترونگاتیو (ترکیب 80 % گاز ? که از این آشکارساز می گذرد این گاز را یونیزه می کند. تحت تاثیر اختلاف پتانسیل بالای بین دو لایه ی رسانا، بهمنی از یون ها به جریان می افتد که توسط سیم ها جمع آوری می شود. مختصات مکان برخورد ذره، با سیگنالی که هر سیم در این اتاقک برای ما می فرستد، قابل شناسایی می باشد و با این روش می توان مختصات دقیق برخورد یا مکان عبور ذره را در اتاقک بدست آورد. در آشکارساز بینا mwpc هدف از اجرای این پژوهش به دست آوردن میزان بازده یا راندمان است. از کاربردهای نتایج این پژوهش می توان به این نکته اشاره کرد که برای بدست آوردن نتایج منطبق بر نتایج حقیقی در هر دستگاه فیزیکی می توان با اعمال راندمان دستگاه، نتایج بدست آمده از دستگاه را به واقعیت نزدیک تر کرد و برای بدست آوردن نتایج علمی پارامترهای بهتری بدست آورد.

بررسی هیدرودینامیکی هدف در فرآیند همجوشی باریکه یون سنگین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده فیزیک 1393
  سمیه باغستانی   مهدی شریفیان

همجوشی هسته ای روشی برای تولید انرژی هسته ای است که از جوش خوردن هسته های سبک بدست می آید. برای رسیدن به شرایط همجوشی لازم است که سوخت به دما و چگالی بالا برسد. برای ایجاد این شرایط بر روی زمین می توان از لیزرها یا باریکه های یونی (همجوشی محصورشدگی لختی) و یا میدان مغناطیسی (همجوشی محصورشدگی مغناطیـسی) استفاده کرد. همجــوشی راه اندازی شده با باریکه یونی را همجوشی یون سنگین می نامند. باریکه های یون سنگین، نهشت انرژی قابل توجهی در ماده دارند و می توانند با اتلاف انرژی نسبتاً کمی به درون ماده نفوذ کنند. انتظار می رود که این باریکـــه ها یکی از گزینه های مناسب برای همجوشی یون سنگین باشند. در این پایان نامه، فرآیند همجوشی یون سنگین را با روش تفاضل محدود در حوزه زمان شبیه سازی کرده ایم. در ابتدا، به بررسی نهشت انرژی باریکه های یون سنگین در هدف پرداخته ایم. سپس شکل پالس ورودی و ضخامت لایه سوخت را بهینه سازی کرده ایم و در نهایت مراحل اشتعال را در فرآیند همجوشی محصورشـدگی لختی مطالعه کرده-ایم. نتایج شبیه سازی ها نشان می دهند که هدفی با لایه های بیسموت، آلومینیوم، دوتریوم-تریتیوم و خلاء و باریکه یونی بیسموت با انرژی mj 32/6 و بهره 343 برای همجوشی یون سنگین مناسب است.

تعیین عناصر سنگین موجود در خاک های سطحی مناطق جنگی استان خوزستان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده علوم پایه 1393
  دنیا ساربان زاده   محمدعلی شفایی

آلودگی یکی از معضلات زیا نباری است که عمدتا? در جریان بهره برداری از منابع طبیعی و استفاده از سوختهای فسیلی به محیط زیست وارد گردیده و این پدیده با صنعتی شدن و نوگرایی جوامع شدت بیشتری یافته است. جنگ علاوه بر انسان ها محیط زیست را تهدید و زندگی همه موجودات زنده را تخریب می کند. بخشی از آلودگی های اکنون خوزستان ریشه در جنگ تحمیلی و در جنگ های عراق با دیگران دارد. برای انجام این پژوهش از خاک منطقه مرزی شلمچه به صورت تصادفی نمونه برداری انجام شد

محاسبه سطح مقطع واکنش انشقاقی پروتون-دوترون ‎در انرژی ‎135‎ ‏مگاالکترون ولت
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - پژوهشکده فیزیک 1393
  محمد صادق پیلتن   لیلا غلامزاده

یکی از متداول ترین مشاهده پذیرهای آزمایش پراکندگی در فیزیک هسته ای مشاهده پذیر سطح مقطع پراکندگی است. سطح مقطع پراکندگی نشان دهنده احتمال پراکندگی ذرات در زوایای فضایی مشخص در فضا می باشد. در واکنش های انشقاقی پروتون-دوترون‏، چنانچه پروتون برخورد کننده به دوترون دارای انرژی جنبشی بیش از انرژی بستگی دوترون باشد‏، برخورد مورد نظر می تواند منجر به شکستن پیوند پروتون-نوترون هسته ی ‏دوترون شده و در کانال خروجی این واکنش دو پروتون و یک نوترون مشاهده گردد. یکی از اهداف تعیین سطح مقطع پراکندگی ‏‏، مقایسه مقادیر تجربی با مقادیر محاسباتی و سنجش درستی یا نادرستی پیش بینی های تئوری است. سیستم آشکارسازی بینا سیستمی است که با توجه به پوشش زاویه ای ‎4? استرادیان آن در سال ‎2005‎ در موسسه تحقیقات فیزیک هسته ای وابسته به دانشگاه گرونیگن هلند جهت آزمایشات پراکندگی پروتون-دوترون مورد استفاده قرار گرفت. این سیستم فرد را قادر می سازد تا با اندازه گیری انرژی و زوایای پراکندگی ذرات در کانال خروجی‏، سطح مقطع واکنش های مختلف اعم از کشسان یا ناکشسان را عملا‏ اندازه گیری کند. در این پایان نامه‏، سطح مقطع واکنش انشقاقی پروتون -دوترون در انرژی ‎135‎‏ میلیون الکترون ولت را برای پیکربندی های مختلف به دست آورده و با مقادیر تئوری مقایسه کرده ایم. مقایسه نتایج حاکی از این واقعیت است که در زوایای پراکندگی کوچک سمتی و قطبی نیروی کولنی نقش به سزایی در سطح مقطع پراکندگی ایفا می کند.

شبیه سازی سیستم آشکارساز بینا با استفاده از mcnp
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده علوم 1393
  زینب شیبانی   محمدعلی شفائی

سیستم آشکارساز بینا، به مطالعه ی واکنش های الاستیک و انشقاقی می پردازد. آزمایشاتی که توسط آشکارساز بینا انجام می گیرد، بسیار پرهزینه و زمان بر می باشد. در این پایان نامه به شبیه سازی این آشکارساز با استفاده از کد محاسباتی mcnp پرداخته شده است. در واقع هدف این پایان نامه جانشینی شبیه سازی سیستم مورد نظر با استفاده از کد محاسباتی mcnp و دست یابی به روشی غیرتجربی و ارزان قیمت به منظور انجام مطالعات بر روی واکنش های مورد نظر و پیش بینی وقایع تجربی با استفاده از این کد می باشد.

تعیین اثر استفاده از ماسک ترموپلاست در دز پوست هنگام رادیوتراپی سر و گردن بوسیله کد محاسباتی mcnp
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - دانشکده علوم پایه 1393
  ملیحه میرزاده یزدی   لیلا غلامزاده

امروزه در بسیاری از کشورهای جهان‏، پرتودهی یکی از اصلی ترین روش های درمان تومورهای سرطانی می باشد. یکی از مهم ترین امر در پرتودرمانی‎‎‏، ثابت سازی بیمار در حین این روش است. ثابت سازی بیمار در پرتو درمانی برای اطمینان از مواردی چون دز جذبی تومور‏، حفظ بافت های سالم‏، تسریع درمان و دقت در تثبیت موقعیت بیمار انجام می گیرد. یکی از ابزارهای ثابت سازی‏، ماسک های ترموپلاستیک می باشد که استفاده ی آن در مراکز پرتودرمانی رایج است. این ماسک ها در آب 65 درجه حالت پذیر شده و روی صورت بیمار کشیده می شود. سلامت پوست یکی از نگرانی ها در درمان به روش پرتودهی است. تحقیقات نشان می دهد به کارگیری ماسک ها ی ترموپلاستیک می تواند موجب پراکندگی پرتو در سطح پوست شده و در نتیجه افزایش دز پوست را به همراه داشته باشد که این افزایش خود باعث ایجاد عارضه های پوستی به خصوص التهاب‏، تورم‏، تلانژکتازی شدید ناحیه درمان‏، افزایش دانسیته شدید پوست و ... برای شخص و به خصوص کودکان تحت درمان می گردد. در این تحقیق سعی داریم با توجه به نتایج ‎تجربی اثر‎ ماسک ترموپلاست در دز پوست هنگام رادیوتراپی سر و گردن (که در پایان نامه کارشناسی ارشد خانم فهیمه شهابی موجود است)، با استفاده از کد ‎‎‎‎mcnpx‎‎ و ‎شبیه سازی‎ فانتوم سر و گردن تأثیر این ماسک ها در دز جذبی پوست را محاسبه کنیم.

اندازه گیری طیف چشمه نوترون am-be به روش زمان پرواز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم 1374
  محمد اسلامی کلانتری   رحیم کوهی فایق

به علت خنثی بودن نوترون، هیچ وسیله ای که قادر به آشکارسازی مستقیم نوترون باشد، هنوز ساخته نشده است . معمولا آشکارسازها، نوترونهای سریع را از روی پروتون پس زده اش آشکار می کنند. برای بدست آوردن طیف انرژی نوترون باید طیف انرژی پروتون پس زده را بازیابی کرد. این روش ، به روش unfolding (بازیافت) معروف است . اساس کار این روش مبتنی بر تولید اعداد کارتوره ای است و طبق محاسبات آماری انجام می گیرد که این کار نیز مستلزم ساعتها کار با بهترین کامپیوترهاست . برای اندازه گیری مستقیم طیف انرژی نوترون، می توانیم انرژی نوترونها را از روی زمانی که طول می کشد تا نوترون مزبور فاصله مشخصی را بپیماید، بدست آوریم. با اندازه گیری این زمان، سرعت و در نتیجه انرژی نوترون موردنظر را قادر به محاسبه می باشیم. این روش که به روش زمان پرواز معروف است دارای قدرت تفکیک بهتری نسبت به سایر روش هاست . قدرت تفکیک انرژی در این روش تا 0/1 درصد می باشد. ما با استفاده از این روش طیف انرژی چشمه نوترون am-be را بدست آوردیم.