زمینه و هدف: کورتیزول یکی از هورمون های استروئیدی آدرنال است که علاوه بر تنظیم متابولیسم، به التهاب نیز پاسخ می دهد. افزایش ترشح کورتیزول موجب مهار سیستم ایمنی می شود، در حالی که کاهش سطح کورتیزول موجب افزایش حساسیت به التهاب، بیماری های خودایمنی و آلرژی می گردد. در مطالعه حاضر، هورمون کورتیزول بزاق در دو گروه از دختران دبیرستانی آلرژیک و سالم در مراحل مختلف سیکل جنسی اندازه گیری و سپس مقایسه ای بین این مقادیر صورت گرفته است. مواد و روش ها: به منظور غربالگری اولیه، پرسشنامه ای توسط 324 نفر از دانش آموزان تکمیل گردید. پس از آن دو گروه 30 نفری به عنوان گروه آزمایش و گروه کنترل از میان دانش آموزان داوطلب 15 تا 18 ساله، انتخاب گردیدند. افراد گروه آزمایش، علائم آشکار رینیت آلرژیک فصلی را نشان می دادند، در حالی که افراد گروه کنترل، سابقه هیچ گونه آلرژی را نداشتند. نمونه های بزاق در سه نوبت و مطابق با روزهای 1±3، 1±13 و 1±23 سیکل جنسی، در ساعت 8 تا 9 صبح جمع آوری گردیدند. نمونه ها تا زمان انجام آزمایش در فریزر و در دمای 20- درجه سانتی گراد نگهداری شدند. سنجش کورتیزول به روش الایزا توسط کیت اختصاصی کورتیزول بزاق انجام گرفت. نتایج و بحث: تجزیه و تحلیل آماری نتایج بدست آمده نشان می دهد که اگر چه تغییرات سطح کورتیزول در دو گروه آلرژیک و کنترل، از نظر آماری معنی دار نیست، (احتمالا به دلیل کم بودن نمونه ها و بالا بودن واریانس) اما از نظر بیولوژیکی قابل توجه و اهمیت است. مقادیر بدست آمده حاکی از آن است که در مقایسه با گروه کنترل، سطح کورتیزول بزاق در جمعیت گروه آزمایش، در روز 3 سیکل جنسی 6 درصد، در روز 13 سیکل 22 درصد و در روز 23 سیکل 12درصد پایین تر از افراد جمعیت گروه کنترل است. این چنین میزان کاهش سطح کورتیزول بزاق در افراد آلرژیک بویژه در فاز فولیکولار می تواند قابل ملاحظه باشد. علاوه بر این، مقایسه تغییرات سطح کورتیزول در فازهای مختلف سیکل جنسی در دو گروه نشان داد که در مقایسه با فاز فولیکولار، سطح کورتیزول بزاق در فاز خونروش در گروه کنترل 20 درصد و در گروه آلرژیک 34 درصد بالاتر است. از دید فیزیولوژیک، تولید سطح بالای کورتیزول در فاز خونروش احتمالا برای فائق آمدن بر شرایط استرس بیولوژیکی حاکم در فاز خونروش و نیاز به بازسازی اندومتر ضروری می باشد.