یکی از شاخه های فرهنگ عامیانه، ادب شفاهی است که بارزترین نمونه های آن را در امثال می یابیم. «مثل» از جمله فنون ادبی است که با ایجاز در لفظ و معنی، در طول زمان بدون هیچ گونه تغییر در ساختار آن از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. امثال بیانگر پختگی زبان و ریشه دار بودن خرد بشری است و آیینه روشنی است که فرهنگ و آداب و سنن هر ملّتی در آن تجلی پیدا می کند. بی شک هر ملّتی دارای امثال و حکم خاص خود است که با تفحص و تدقیق در آن ها می توان امثال و حکمی با مضامین مشترک و کاربردهای یکسان در ادبیات ملتی دیگر برای آن یافت. برخی از محققین و مثل شناسانی بوده اند که به این موضوع اهتمام ورزیده، در پی یافتن مترادفاتی برای امثال ملی خود، از میان مثل های سایر فرهنگ ها و ملیت های دیگر برآمده اند. از برجسته ترین محققانی که در ادب پارسی به این امر اهتمام ورزید و کمر همت بست، «علی اکبر دهخدا» است. وی با نگارش کتاب چهار جلدی امثال و حکم، علاوه بر گردآوری امثال ادب فارسی، برخی مثل ها و حکمت های ادب عربی را نیز در کتاب خود به کار برده است. از جمله این مثل ها، برخی بیت های شاعران بزرگ عرب و یا سخن سرایان تازی گوی ایرانی است. اما این بیت ها فاقد حرکت گذاری و بسیاری از آنها فاقد ترجمه به زبان فارسی است. علاوه بر این در بسیاری از موارد، به نام سراینده بیت نیز اشاره ای نشده است. در این پژوهش سعی بر آن بوده تا با استخراج بیت ها و تک بیت های عربی که در امثال و حکم ذکر شده، با مراجعه به منابع اصلی و دست اول، تا حد امکان، گویندگان و سرایندگان بیت های فاقد نام سراینده مشخص گردد. همچنین تمام بیت ها به زبان فارسی ترجمه و حرکت گذاری گشته است. و در نهایت به این نکته اساسی پرداخته شده که آیا بیت هایی که به عنوان مثل سائر آمده، به راستی جزئی از امثال سائره در زبان عربی است؟