با عنایت به نفوذ فرهنگ و ادب عربی و ایرانی در یکدیگر وگسترش آنها ، سعی شده است با ترجمه و شرح بخش سوم دیوان أعشی کبیر ، نگاهی گذرا و کوتاه نیز به تاریخ و فرهنگ عربی و ایرانی داشته باشیم. أعشی یکی از شاعران جاهلی با آمد و شدهایی که به دربار ساسانی داشته تحت تأثیر زبان و فرهنگ فارسی قرار گرفته و از الفاظ فارسی بسیار استفاده کرده ونیز دراشعارش به تاریخ و فرهنگ ایرانی اشاراتی داشته است. در بیست و سه قصیده پایانی أعشی گوناگون و گاهی متضاد صحبت می کند ، به عنوان مثال هم از غزل مبتذل گفته و هم در حکمت سخن سرایی کرده است. به موضوعاتی همچون هجو ، وصف ، مدح ، خمر و غزل می پردازد. از ویژگیهای شعری او: طولانی بودن قصاید ،گستردگی موضوعات ، عواطف صادقانه ، الفاظ آسان ، آهنگ و موسیقی خاص ، فراوانی رخداد ها و شخصیت های تاریخی ، تنوع در قافیه و متأثر بودن از زبان غیر عربی را می توان بیان کرد. درقصاید پایانی دیوان وی انواع صنعت بلاغی به کار رفته است. موسیقی در شعر او موج می زند. در این قصائد شاعر از بحرهای مختلف عروضی استفاده کرده ، اما از بحر طویل بیشترین استفاده را نموده که این خود نیز بر موسیقی شعرش می افزاید. رساله حاضر مشتمل بر مقدمه ای در احوال و اشعار أعشی بنی تغلب و أعشی همدان و مقایسه آن دو با أعشی کبیر بوده و متن اصلی پایان نامه (تحقیق و شرح بخش سوم دیوان أعشی کبیر) می باشد. واژگان کلیدی:أعشی ، شعر ، مدح ، هجو ، خمر ، غزل