نام پژوهشگر: لیدا لنگرودی

بررسی سرکوب ژن هایnanog و rex-1 در سلول های بنیادی مزانشیمی با استفاده از فناوری rna تداخلی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم پزشکی 1388
  لیدا لنگرودی   مهدی فروزنده مقدم

امروزه طب ترمیمی امکان درمان بسیاری از امراض پزشکی را فراهم نموده است. سلول های بنیادی که اساس این طب نوین را تشکیل می دهد، به علت توانایی بالا در تکثیر و ترمیم بافت ها امکان استفاده در ژن درمانی، درمان سلولی، و مهندسی بافت را فراهم نموده اند. بنابراین با شناخت هر چه بهتر این پتانسیل ذاتی ، امکان استفاده آنها به صورت کاربردی در سطح بالینی فراهم می گردد. سلولهای بنیادی مزانشیمی به علت منشاء تامین آسان ، پتانسیل ترمیمی بالا و دور ماندن از مسائل اخلاق زیستی، بر خلاف سلول های بنیادی جنینی از استقبال بالایی در سطح بالینی برخوردار شده است. هدف ما شناخت هر چه بهتر این سلول ها جهت اهداف درمانی می باشد. در این مطالعه به نقش دو فاکتور رونویسی در تکثیر و تمایز این سلول ها پرداخته شد. طبق مطالعات به عمل آمده دو فاکتور nanog و rex1 در تکثیر و حفظ خود تجدیدی سلول های بنیادی موثر شناخته شده است. با استفاده از فناوری نوین rna تداخلی سعی در شناخت تاثیر این دو فاکتور بر تمایز سلولی شد. در این راستا از سلول های بنیادی مزانشیمی خون بند ناف که از پتانسیل تکثیری و تمایزی بالاتری نسبت به سلول های بنیادی مغز استخوان دارد، استفاده گشت. پس از کشت و تکثیر سلولها به میزان لازم، سلول ها را باsirna های بر علیه nanog و rex1 همچنین بصورت توام ترنسفکت و مسیر تمایزی را با استفاده از روش real time pcr و رنگ آمیزی اختصاصی بررسی شد. نتایج حاصل سرکوب 60-70% ژن های هدف را اثبات نمود. سرکوب ژن nanog منجربه افزایش بیان ژن osteocalcin و osteopontin در نمونه ها گشت که با توجه به رنگ آمیزی مثبت alizarin red تمایز مشهود استخوانی را نشان می دهد. این سلول ها با رنگ آمیزی oil red که جهت تشخیص تمایز چربی بکار می رود نیز مثبت شدند. اما سرکوب ژن rex1 منجر به افزایش بیان دو ژن map2 و nestin گردید، که مشخصه تمایز به رده های عصبی را نشان می دهد. همچنین قابل ذکر است ، تیمار سلول ها با هر دو sirna منجر به تغییر بیان قابل توجهی از شاخص های مورد بررسی نگردید. نتایج حاصل حاکی از تمایز مزودرمی در سرکوب nanog ولی اکتودرمی در جهت سرکوب rex1 را نشان می دهد. احتمالا علت عدم تمایز سلول های تیمار شده با هر دو sirna را می توان به شبکه پشتیبانی سیستمیک تکثیری آنها نسبت داد لیکن بررسی های کاملتری بایستی در تایید آن صورت گردد. ژنهای دیگری که در تکثیر سلولهای بنیادی نقش دارند همچون oct4,sox2 از سیستم تنظیمی خاصی تبعیت می نمایند که پیش بینی نهایی را مشکل می نماید.