نام پژوهشگر: فاطمه خودکار

تولید قطعات با شکل پیچیده با استفاده از الیاف توخالی پلی اتیلن وینیل استات و پرتودهی گاما
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده فنی مهندسی 1388
  فاطمه خودکار   نادره گلشن ابراهیمی

ایجاد اتصالات عرضی روشی مناسب برای بهبود استحکام مکانیکی، مقاومت حرارتی¬ و نیز تثبیت تغییر شکل اعمال شده، است. از میان روش¬های ایجاد اتصالات عرضی (روش شیمیایی و پرتوهای پرانرژی نظیر اشعه گاما یا پرتوی الکترونی)، پرتودهی گاما روشی مناسب برای شبکه¬ای شدن پلیمرهای زیست سازگار است. زیرا علاوه بر آنکه می¬توان از ترکیبات شیمیایی استفاده ننمود، روشی موثر برای ضدعفونی کردن وسایل پزشکی و مواد غذایی نیز است. از میان زیست پلیمرها، پلی¬یورتان بیشترین کاربرد را در زمینه¬ی پزشکی دارد که با توجه به زیست تخریب پذیری آن در بدن، استفاده از آن در کاربردهای طولانی مدت (نظیر برخی استنت¬ها) توصیه نمی¬شود. از این رو در این تحقیق سعی بر آن است که جایگزینی پلی¬اتیلن وینیل¬استاتِ پرتودهی شده به¬عنوان استنت ارزیابی شود. پلی¬اتیلن وینیل¬استات کوپلیمری تصادفی، شامل واحدهای تکراری اتیلن و وینیل¬استات است که در اینجا ¬اتیلن وینیل¬استات (eva) خوانده می¬شود. کاربردی که برای محصول نهایی پیش¬بینی شده، استنت حالب است که در بیماری¬های دستگاه ادراری و تناسلی، نظیر بازگشت جریان ادرارِ مثانه (vur)، مورد استفاده قرار می¬گیرد و می¬تواند جریان ادرار را به حالت اول باز¬گرداند. این وسیله لیفی توخالی با قطر بیرونی حدود یک میلی¬متر است و دو انتهای j شکل دارد. این شکل j مانند که می¬تواند از طریق پرتودهی تثبیت شود، به عمل بازگشت ادرار کمک می¬کند. تثبیت شکل انتهایی این پلیمر زیست سازگار به¬واسطه¬ی ایجاد اتصالات عرضی با پرتو انجام می¬شود. پس از ساخت الیاف توخالی به¬وسیله¬ی کواکسترودر، چیدمان الیاف در ظرفی مناسب (به منظور ایجاد انتهای j شکل) و پرتودهی آن، آزمون¬هایی نظیر تعیین میزان ژل، اندازه¬گیری چگالی، کشش، ftir، sem و dma، برای بررسی اثرات پرتودهی انجام شد. این اثرات با توجه به درصد وینیل¬استات، محیط و میزان تابش (دز) تحلیل شده است. نتایج نشان می¬دهد که پرتودهی، موجب افزایش میزان ژل به¬خصوص در نمونه¬ی eva18 پرتودهی شده در نیتروژن می¬شود. اثر پرتودهی بر چگالی نمونه¬ها نامحسوس است. در آزمون کشش، پرتودهی موجب افزایش استحکام کششی و کاهش ازدیاد طول (به¬خصوص در نمونه¬های پرتودهی شده تحت نیتروژن) می¬شود. البته تغییرات در جهت¬گیری لایه-ها را می¬توان با تصاویر semملاحظه نمود. همچنین با استفاده از ftir می¬توان نشان داد که پرتودهی نمونه در هوا موجب اکسایش آن می¬شود. بنابراین با توجه به تثبیت تغییر شکل اعمال شده و بهبود خواص مکانیکی در اثر تابش به خصوص در محیط نیتروژن و همچنین زیست سازگار بودن eva، پیش¬بینی می¬شود از آن در کاربردهای پزشکی بتوان استفاده نمود.