نام پژوهشگر: زهرا حامدی شیروان

تحلیل گفتمان انتقادی پاره ای از متون مطبوعاتی سیاسی معاصر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1388
  زهرا حامدی شیروان   اعظم استاجی

یکی از مهم ترین راههایی که افراد می توانند برای بیان دیدگاهها ، ایدئولوژی ها و طرز فکر خود به کارگیرند گفتمان است و در این خصوص نقش چشمگیرگفتمان مطبوعات در شکل دهی و جهت دهی به افکارعمومی انکار ناپذیر است . در این پژوهش چگونگی بازنمود متفاوت ِیک موضوع واحد از سوی نویسندگان مختلف در روزنامه های دو گروه متقابل با بهره گیری از تعدادی از مولفه های مطرح شده در رویکرد فرکلاف و همچنین مفهوم مربع ایدئولوژیک مطرح شده در رویکرد ون دایک نشان داده شده است. لذا سعی شده است با بررسی مولفه های واژگانی از قبیل انتخاب واژگان و معانی آنها ، نامگذاری و ارجاع ، استراتژی های گزاره پردازی و توصیف ، استعاره ، کنایه ، مجاز و مولفه های نحوی چون تعدی و وجهیت این تفاوت نشان داده شود. در بررسی و تجزیه و تحلیل داده ها مشاهده شد که متون دو گروه در سطح واژگان ، نامگذاری و ارجاع و صفات و عبارات وصفیِ به کار رفته با یکدیگر تفاوت چشمگیری داشتند ؛ که این تفاوت حتی در بسیاری از موارد در حد تناقض و تضاد بود. متون همچنین در به کارگیری استعاره، کنایه و مجاز نیز با یکدیگر تفاوتهایی داشتند. در سطح نحوی و ساختار جملات نیز این تفاوت مشهود بود. برای مثال متون از نظر تعدی و به کار گرفتن فعل معلوم یا مجهول یا اینکه کدام عنصر به عنوان عاملِ جملات ظاهر شود یا کاربرد وجهیت خطاب به افراد و گروهها با یکدیگر متفاوت بودند.علاوه بر این لازم به ذکر است که تمامی این انتخابهای زبانی در سطوح مختلف ، همگی در راستای هدف و مقصود نویسنده و القای دیدگاه و ایدئولوژی مورد نظر او به مخاطبان بوده و تفاوت در آنها ، نشان دهنده تفاوت در زیربنای فکری ، ایدئولوژی ها و همچنین اهداف پدید آورندگان متون می باشند.