چکیده: تناسب میان اجزای قرآن و پیوستگی میان آیات الهی، موضوع پردامنه، جذاب و سرشار از فواید و بهرهای قرآ-ن پژوهی است، که از دیرباز نظر مفسران و قرآن پژوهان را به خود معطوف داشته و در «علوم قرآن»، دانشی به نام «علم تناسب» را پدید آورده است. جزء اخیر قرآن نیز به تبع سایر اجزای قرآن، دربردارنده ی انواع تناسب است. اگرچه جزء سی ام نیز همانند سایر جزءهای دیگر قرآن، در طول حیات رسول الله (ص) بر اساس شرایط و حالات گوناگون و کاملا متفاوت باهم، نازل شده و در کنارهم در مصحف شریف قرار گرفته است. ما در این رساله سعی کرده ایم که تمام آیات و سور جزء سی ام را براساس علم تناسب بررسی کنیم. به عبارتی دیگر تمام 37 سوره و 564 آیه ی جزء آخر را براساس انواع تناسبهای موجود در قرآن بررسی کنیم. در این رساله اهدافی دنبال شده است از جمله: شامل شناخت انواع تناسبهای آیات در سور جزء سی ام قرآن کریم، بررسی تأثیر شناخت تناسب آیات در فهم محتوای و مضمون آیات و سور و آگاهی بر تناسب و هماهنگی فواصل آخر آیات است. روش تحقیق در این پایان نامه به صورت کتابخانه ای بوده و برای گردآوری مطالب، از کتب، مقالات و سایت های اینترنتی استفاده گردیده است. نتایج حاصل از این رساله چنین بود که: تناسب هایی اعم از ظاهری و غیر ظاهری در میان آیات سور جزء سی ام وجود دارد تناسب میان آیات سور جزء سی ام در مقوله ی سجع و فواصل نیز به چشم می خورد. کشف تناسب های میان آیات، اعجاز بیانی و بلاغی قرآن را بیشتر نمایان می سازد. همچنین در روند این رساله به این نتیجه رسیدیم که تمامی انواع سجع، اعم از: متوازی و متوازن و مطرف و مرصع و.. در میان آیات عم جزء قرار دارد و همین امر موجب متناسب شدن ساختار آیات با همدیگر است. علاوه براین یافتیم که خداوند متعال گاهی به جهت مراعات و متناسب شدن اواخر آیات در جزء سی ام استثناءهای را قائل شده که ما این موضوع را با عنوان ارجحیت مراعات فواصل ذکر کرده و برای هر کدام مثالهای فراوانی را بیان کرده ایم. کلید واژه: تناسب آیات، جزء سی ام، سجع، فواصل، ارتباط ظاهری، ارتباط غیر ظاهری