نام پژوهشگر: مراد مومنی

زندگانی و فعالیت سیاسی- اجتماعی حسین مکی
پایان نامه دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) - قزوین - دانشکده علوم انسانی 1388
  مراد مومنی   محسن بهشتی سرشت

حسین مکی، یکی از فعالان سیاسی در تاریخ معاصر ایران می باشد. وی از سال 1320ه.ش همزمان با فضای باز سیاسی در کشور فعالیت سیاسی خود را شروع کرد. مکی در احزابی مانند حزب ایران و حزب دمکرات ایران که بعد از 1320ه.ش شکل گرفته بودند به فعالیت پرداخت. از طریق حزب دموکرات ایران به نمایندگی مجلس پانزدهم انتخاب شد. وی در مجلس پانزدهم به عنوان یک منتقد عمل می کرد و همواره جز نمایندگان اقلیت مجلس بودو توانست از تصویب قرارداد الحاقی (گس- گلشائیان)جلوگیری نماید. پس از پایان مجلس پانزدهم همراه با مصدق و دیگر آزادیخواهان مبادرت به تشکیل جبهه ملی کردندوبا مبارزاتی که صورت داد به مجلس 16 راه پیدا کرد. مکی با عضویت در کمیسیون مخصوص نفت و حضور فعال در امر خلع ید از شرکت نفت ایران و انگلیس، نقش موثری در ملی شدن صنعت نفت داشت و در سال های اوج نهضت به عنوان شخصیتی ملی گرا شناسانده شده بود. وی پس از مدتی در یک بازنگری که در گرایش های سیاسی خود صورت داد، به جرگه مخالفان دولت ملی پیوست و مبارزات منفی و فرسایشی در مجلس علیه مصدق صورت دادو موجبات ضعف دولت وی را فراهم کرد و در نهایت دولت مصدق با کودتای 28 مرداد1332ه.ش سقوط کرد و مکی با مخالفت های که صورت داده بود در تسهیل کار کودتاچیان نقش بارزی ایفا کرد. مکی از همکاری با دولت کودتای زاهدی خودداری کرد و به مخالفت خود ادامه داد و با مخالفت علیه نهضت، پرستیژ و ارزش خود را در میان توده ها از دست دادو همین مساله باعث افول سیاسی وی شد و در سال 1339ه.ش به صورت تلاشی نافرجام با بقائی فعالیت خود را از سر گرفت ولی نتیجه بخش نبود و در سالهای پر تنش انقلاب اسلامی، مورد بی توجهی فعالان سیاسی آن دوران قرار گرفت. و هر گز نتوانست اعتبار سیاسی پیشین خود را به دست بیاورد.