نام پژوهشگر: راضیه نوذری دوغایی

بررسی وضعیت مشروطه ومجلس سوم در طی جنگ جهانی اول
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  راضیه نوذری دوغایی   مسعود مرادی

افتتاح مجلس سوم، همزمان با آغاز جنگ درجهانی سراسر پر از رقابت و ترس، روزنه امیدی محسوب می شد برای مشروطه و مشروطه خواهان ایران که مدتها پیش از اولتیماتوم روسیه، مجلس به تعطیلی کشانده شده و سلطه استبداد را بر کشور تحمیل نموده بود؛ پس تمام مردم به دنبال افتتاح مجلس سوم بودند. ولی مجلس سوم که آغاز به کار کرد، به دنبال وجود مشکلات بی شمار ، چون اشغال کشور توسط متفقین، نقض تمامیت ارضی، مشکلات اقتصادی و مالی دولت و خود پدیده جنگ که منجر به مرگ هزاران ایرانی و آشوب و هرج و مرج سیاسی گردید، ناکارآمدی قوانی اساسی مملکتی و نخبگان سیاسی، اختلافات و مشکلات اعضای مجلس و حتی اعضای کابینه ها و دخالتهای خارجی در روند تصویب لوایح و مذاکرات مجلس؛ باعث شد که مجلس نتواند با مشکلات کنار آید، تحت تاثیر شرایط و وعده های متحدین، با مهاجرت عده ای از بزرگان از تهران منحل گردید. مجلس پس از یک سال فعالیت خود هرگز موفق به ایجاد استقلال و آبادی و آزادی کشور نشد. مهاجران هم با تشکیل دولت موقت، به این هدف نایل نیامدند و حتی باعث آشوب و هرج و مرج بیشتر کشور گردیدند. خرابی اوضاع اقتصادی و سیاسی و فقدان نیروی مقتدر نظامی بر این آشفتگی دامن زد، ایران به سوی ایجاد یک حکومت مرکزی مقتدر و متمرکز پیش رفت تا مگر سلطه بیگانه بر کشور را کاهش دهد. اما نه تنها نتوانستند به این هدف بزرگ نایل آیند، بلکه همان مشروطیت ناقصی هم که وجود داشت، فدای استبداد کردند.