نام پژوهشگر: زهرا دامغانی

تحلیل نظام شوراهای حل اختلاف از دیدگاه تاریخی وکیفری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  زهرا دامغانی   ولی الله انصاری

شوراهای حل اختلاف نهاد پویایی است که ریشه فقهی و تاریخی دارد و با اصلاح و تغییراتی در آن می تواند برکات زیادی برای جامعه داشته باشد. به همین دلیل امروزه چنین نهادهایی در اکثر کشورهای دنیا برای حل اختلاف امور مردم ایجاد شده اند، ولی با عنایت به مشکلاتی که در حال حاضر این شوراها با آنها روبرو هستند، در عمل نمی توانند به تمام انتظارات مورد نظر قانونگذار دست پیدا کنند. البته این شوراها فواید مثبتی نیز برای سیستم قضایی داشته اند. صحبت با تعدادی از اعضاء شوراها و قضات و توزیع پرسش نامه میان اعضا و ارباب رجوع ها این نظر را تأیید کرد.به نظر مردم و اعضا، روند رسیدگی در شورا سریعتر از رسیدگی بوده و شوراها در جلوگیری از اطاله دادرسی موفق بوده اند. از دیدگاه قضات شوراها دلیل این امر، تعداد زیاد شوراها و عدم رعایت تشریفات آیین دادرسی می باشد. نکته قابل توجه این است در جامعه آماری مورد بررسی که 15 شورا بوده است، این فرضیه که تعداد زیادی از پرونده ها در شورا منجر به سازش می شوند، رد شد؛ اما در مصاحبه با رئیس اداره شوراهای حل اختلاف استان کرمان، ایشان به این نکته اشاره نمودند که متأسفانه آمار صلح و سازش در شهرها بخصوص مراکز استان بسیار پایین و در شهرهای کوچک و روستاها بالا می باشد, که علت این مسئله خود نیاز به بحث های جامعه شناسی دارد. موضوعاتی که در صلاحیت شورا می باشد، شورا مکلف به رسیدگی است و در موضوعات دیگر در صورت عدم حصول سازش، در امور کیفری، باید پرونده را برای رسیدگی به مرجع صالح قضایی ارسال نماید. و در خصوص قواعد حاکم مطابق قانون شوراهای حل اختلاف، رسیدگی اعضاء شورا تابع تشریفات قانون آئین دادرسی نمی باشد ولیکن قاضی شورا مکلف به رعایت این تشریفات است.