نام پژوهشگر: سارا علی مردانلو

طراحی باغ آب با تاکید بر نقش استعاری آب در فرهنگ ایران(منطقه 22 شهرداری تهران)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر 1389
  سارا علی مردانلو   محمد رضا بمانیان

آب در فرهنگ ایران به عنوان اصلی ترین عنصر حیات بخش مطرح است؛ زیرا ایران به عنوان کشور کویری همواره مفهومی از خشکی و بی آبی را به دنبال داشته است و در جاییکه تضاد بین خشکی و آب جلوه گر می شود، نگرش مردم نسبت به آب متفاوت از مردم سایر فرهنگ ها می باشد. این نگرش متفاوت زاینده ریشه ها و مفاهیم نمادین است که همواره تبلوری کالبدی در معماری کویر داشته است، نظیر جوشگاههای باغ ایرانی که نمادی از سرچشمه ها می باشد و از این جوشش و حرکت آب در دل خاک است که زندگی و معماری ایران شکل می گیرد. استعاره ابزاری است که سبب ایجاد پوشیدگی و راز گونگی در بیان می گردد و از آنجایی که انسان موجودی اجتماعی و دارای فرهنگ است و یک ضرورت فرهنگی استعاره را پدید می آورد، جنبه های فرهنگی در استعاره جلوه می کنند. انسان شرقی همواره بر این باور بوده است که اشکال و صورت ها به معنایی ماورایی اشاره دارند و کلمات گنجایش معانی آنها را ندارند؛ به همین منظور واژه ها صورتی رمزگونه و استعاری پیدا می کنند. اصل فوق به مظاهر این فرهنگ از جمله باغ سازی راه یافته و به عناصری از آن، چون آب، کیفیتی راز گونه بخشیده است. این کیفیت که همانا جوهره و هدف این تحقیق است، از مفاهیم فرهنگی گذشته نشأت گرفته و سبب یاد آوری معانی واجد ارزش و دستیابی به هویت برای افراد و فرهنگ غنی ایران می گردد. پایان نامه حاضر به بازنگری مفاهیم نمادین آب در فرهنگ باغسازی ایران پرداخته و به همراه تحلیل هایی که از کارکرد استعاری آن به عمل می آید، با ارائه طراحی واجد عناصر معنایی، موازی با نیازهای انسان امروز و همنوا با جریان جهانی شدن انسان گام برداشته است. بدین منظور با روشی توصیفی- تحلیلی به بررسی مفهوم استعاره از دیدگاه فرهنگی ایران پرداخته شده و نقش آب در فرهنگ ایران قبل و پس از اسلام مورد بررسی قرار گرفته و کارکرد های استعاری آب در فرهنگ ایران به تشریح بیان شده است. سپس با بررسی نمونه های جهان شرق و طرح رویکردهای استعاری آب در آنها، وجوه اشتراک و افتراق آن، با باغ های ایران مورد سنجش قرار گرفته شده است. در نهایت طراحی باغ آب با بررسی کالبدی سایت و موازی با بنیادهای نظری بر آمده از کارکردهای استعاری آب در باغ ایرانی، بر پایه استعاره هایی چون سکون، گذر و وحدت که برگرفته از سنت و فرهنگ باغسازی ایرانی است، با صورت های گونه گونی از آب شکل می گیرد.