نام پژوهشگر: سمیه حبیب زاده گرجان

تحلیل معنایی اشعار سهراب سپهری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  سمیه حبیب زاده گرجان   ابراهیم رنجبر

در این پایان نامه افکار و اندیشه ها، جهان بینی ، نمادگرایی، طبیعت ستایی، عرفان، آرمان گرایی، اساطیر و رمزگرایی در هشت کتاب سپهری بررسی شده است. سپهری شاعری بینش مند با نظام فکری مشخص است که تا حدودی صبغه ی فلسفی و عرفانی دارد. او گویی در زمین نیست و در افق های دورتری سیر می کند و اگر هم در زمین باشد در زمینی است که همه کس به آنجا راه ندارد. عرفانی که در هشت کتاب وی مطرح است عرفان نوین است که تلفیقی از آیین ها و ادیان مختلف است. اما هیچ یک از این آیین ها به تنهایی سکوی پرواز او نبوده است بلکه او به واسطه ی دریافت های درونی و تجربه های خویش پریده است. طبیعت در شعر سپهری تجلی گاه عشق الهی است و این عشق که به طور مبهم در شعر او مطرح شده است باعث گشته خداوند را در زیبایی طبیعت ببیند. نگرش سپهری به طبیعت نگاه از درون (به شیوه ی توصیف درونی) است. او در پی رسیدن به اتحاد با جهان پیرامون و بازگشت به اصل خویش است و ارتباط وی با جهان و جهان آفرین ارتباطی بی واسطه است. او معتقد است که درک ما از پدیده های پیرامون باید تازه و به دور از معارف و شناخته های موروثی باشد. از این رو می توان گفت در پشت تصاویر شعری او عارفی نشسته که نگاه ناب خود را از هستی به روشنی بیان می کند. هم چنین از دیدگاه او مرگ «پایان کبوتر» نیست بلکه آغاز زندگی ابدی و سرمدی است. جهان بینی سپهری بر اصالت وحدت استوار است و کثرات چیزی جز «نمودها» نیستند و برای نشان دادن این وحدت جهان را چنان بازسازی می کند که جلوه گاه وحدت باشد. بنابراین درمی یابیم که سپهری شاعری عارف با جهان بینی و طبیعت ستایی و عرفان ویژه ی خود است که در پی برداشتن تضادها و تناقضات و وصول به وحدت و یگانگی قدم برمی دارد.