نام پژوهشگر: محمد حسین صایبی

تحلیل فضایی تاثیر اکولوژی اجتماعی بر توسعه کالبدی شهر مشهد با استفاده از gis مطالعه موردی منطقه 9 شهرداری مشهد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی 1389
  محمد حسین صایبی   نفیسه مرصوصی

این پژوهش برآن است تا اکولوژی اجتماعی شهر مشهد و منطقه مطالعه موردی را بر اساس شاخص های اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی مورد بررسی و تحلیل فضایی قرار دهد ؛ تا به اثبات یا رد فرضیات مطرح شده دست یابد. و به وجود یا عدم وجود تحرکات اکولوژی اجتماعی و همچنین تاثیر آن بر توسعه کالبدی مشهد بپردازد. دراین پژوهش ابتدا از روش توصیفی در انجام تحقیق استفاده شده است . به این معنا که در وهله اول به دنبال بررسی چگونگی توزیع فضایی شاخص ها در سطح شهر مشهد و منطقه مورد مطالعه بوده و با بهره گیری ازسیستم اطلاعات جغرافیایی (gis)،نقشه کروماتیک توزیع فضایی شاخص های موردنظررا تهیه نموده، به توصیف چگونگی پراکندگی آنها پرداخته ایم در وهله بعد با بهرگیری از روش همبستگی ، وجود یا عدم وجود رابطه بین متغییرهای مورد مطالعه و توسعه کالبدی مشهد را بررسی نموده و در همبستگی مثبت ، ارتباط ها را در قالب های مختلف تعریف و تشریح نموده ایم. مطالعه پراکندگی گروه های اجتماعی در مشهد و منطقه مورد مطالعه ، بر این امر دلالت دارد که تحرکات اکولوژیکی در مشهد به وضوح قابل تشخیص بوده وبعضا درحد قابل توجهی معنی دار می باشند ؛ ولی جدایی گزینی اکولوژیکی در معنی متداول آن که منجر به تشکیل گتو شده و یا ایجاد آنرا در آینده دور یا نزدیک محتمل نماید ، وجود نداشته ؛ ولی با این وجود در تحلیل های این پژوهش ، بعضا با نوعی گتو مواجه بودیم که می توان به عنوان « گتوی آماری » از آن یاد کرد . این گتوها از نظر آماری ، ضرایب لازم را برای احراز جدایی گزینی دارند ولی هیچ شباهت ماهوی و ساختاری با گتو در معنی متداولش را دارا نمی باشند. تحلیل فضایی شاخص های این تحقیق گویا این موضوع است که تاثیر اکولوژی اجتماعی بر توسعه کالبدی شهر مشهد قطعی و غیر قابل انکار می باشد . مهاجرت های برون زا (با مبداء خارج از شهر مشهد ) و مهاجرت های درون زا ( با مبداء داخل شهر مشهد ) به عنوان مهمترین و موثرترین عامل اکولوژیکی درتوسعه کالبدی مشهد می باشند . مهاجرین برحسب شرایط اقتصادی خود ، مناطق مختلف شهر مشهد را تحت تاثیر قرار داده و زمینه رشد افقی شهر را فراهم نموده . عمدتا تحرکات اکولوژیکی در مشهد متاثر از عامل اقتصاد بوده و نماد ظاهری آن عمدتا در قالب تحرکات صاحبان مشاغل مختلف ظهور یافته است . کارمندان و فرهنگیان نقش قابل توجهی در توسعه کالبدی مشهد در جهت غربی داشته اند و کارگران ساده به صورت وسیعی باعث توسعه کالبدی شهر در جهت های شرق ، شمال شرقی و شمال شده اند .مهاجرین با مبداء روستایی ، عمدتا در توسعه غیراصولی وبدون ضایطه؛ومهاجرین با مبداء شهری عمدتا در توسعه ضابطه مند و اصولی (برنامه ریزی شده) نقش داشته اند.