نام پژوهشگر: محمد قربانی زلیخایی

بنمایه های (زبانی، تصویری و معنایی) حماسی در شعر دفاع مقدس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان 1388
  محمد قربانی زلیخایی   بهروز ژاله

یکی از پربارترین دوره های شعر معاصر فارسی، دوره ای است که اصطلاحاً از آن با عنوان«ادبیات مقاومت» نام برده می شود. آثاری که در این دوره ی ادبی جای می گیرند عمدتا مرتبط با دوران دفاع مقدس پدید آمده اند. هرچند به لحاظ تاریخی، می توان ادبیات مقاومت را از آغاز دوره ی مشروطیت در اشعار شاعران مشروطه ردیابی نمود، و آثار ادبی را که با هدف مبارزه با استبداد و برانگیزاندن مردم ایران پدید آمده اند جزو رگه های آغازین ادبیات به شمار آورد. لکن به طور اخص امروزه آنچه که ادبیات مقاومت خوانده می شود آثار هنری است که در پیوند با حماسه سازی مردم ایران در دوران هشت سال دفاع مقدس و پس از آن پدید آمده اند. نکته مهم در این باره، تحول های زبانی و تصویری و معنایی است که همخوان با موضوع این آثار در آن ها پدید آمده اند. آنچه که مسلم است اکثر سبک شناسان بر این باورند که پس از دوره ی سبک خراسانی، بن مایه های زبانی و تصویری و معنایی حماسی در ادب فارسی به لحاظ بسامد رو به افول نهاده است. خوشبختانه در آثار دوران مشروطیت و دوره ی دفاع مقدس بار دیگر رویکردهای حماسی در قالب ساخت های زبانی و تصویری و معنایی در آثار هنری و ادبی ایران ظهور پیدا کرده است. بنابراین بایسته است پژوهش های سبک شناختی در این باره صورت گیرد. با این مقدمه می توان گفت هدف اصلی این پایان نامه پاسخ به پرسش هایی است که درباره ی چگونگی بروز این بن مایه ها و علت های اجتماعی، تاریخی، هنری و ادبی پدید آورنده و تقویت کننده و فراگیر کننده ی آن هاست.