ارزیابی ‌تأثیر استفاده از نرم‌افزار ترسیم نقشه ذهنی (Freeplane) در ارتقای مهارت حل مسئله دانشجویان

پیش‌زمینه و هدف: یکی از راهبردهای آموزشی نوین که نقش مهمی در ارتقای فرایندهای آموزشی دارد، تکنیک نقشه ذهنی است که می‌تواند مهارت‌های تفکر و حل مسئله را افزایش دهد. در حقیقت نقشه ذهنی با استفاده از تصاویر، رنگ‌ها، ارتباطات، نمایش ساختارمند و کلی مفاهیم، ذهن را تحریک به خلاقیت و تفکر می‌کند. یکی از بهترین نرم‌افزارهای نقشه ذهنی که قابلیت استفاده بالایی دارد Freeplane بوده که بسیار کاربرپسند و قابل‌استفاده می‌باشد. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی‌تأثیر استفاده از نرم‌افزار ترسیم نقشه ذهنی Freeplane) ) در ارتقای مهارت حل مسئله دانشجویان می‌باشد. مواد و روش کار: این مطالعه به روش ترکیبی (کمی و کیفی) در دو مرحله متوالی انجام شد. در بخش مطالعه کمی جامعه پژوهش شامل 24 نفر از دانشجویان فناوری اطلاعات سلامت‌ترم 7 دانشگاه علوم پزشکی ارومیه می‌باشند که به‌طور کاملاً تصادفی به دو گروه مورد-شاهد تقسیم شده به گروه مورد آموزش‌های لازم جهت کار با نرم‌افزار Freeplane ارائه گردید. در دوره کارآموزی از هر دو گروه خواسته شد تا راهکارهای مناسب جهت حل مشکلات بخش فناوری اطلاعات سلامت بیمارستان‌ها ارائه دهند. برای هریک از پروژه‌های دانشجویی، نمره‌ای اختصاص یافت. میانگین نمرات هر دو گروه با استفاده از آزمون آماری t مستقل مقایسه گردید. در بخش مطالعه کیفی با استفاده از روش مصاحبه نیم ساختاریافته، درک دانشجویانی از تأثیر نقشه ذهنی بر مهارت حل مسئله ارزیابی‌شده و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز از طریق تحلیل محتوا انجام یافت. یافته‌ها: میانگین نمرات در گروه مورد 68/1±33/18 و در گروه شاهد 05/2±62/15 به دست آمد نتایج آزمون آماری t مستقل نشان داد که اختلاف معنی‌داری در مقایسه میانگین نمرات هر دو گروه وجود دارد (p < 0.05). همچنین دانشجویان معتقد بودند که نرم‌افزار نقشه ذهنی باعث درک بهتر مسئله، خلاقیت، افزایش مهارت حل مسئله و تمرکز در یادگیری می‌شود. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نیاز حیاتی دانشجویان علوم پزشکی به یادگیری مهارت حل مسئله برای تصمیم‌گیری مناسب و حل مشکلات پیچیده، استفاده از قابلیت‌های موجود در تکنیک نقشه ذهنی در آموزش پزشکی می‌تواند مفید باشد. لذا پیشنهاد می‌شود جهت توسعه استفاده از تکنیک نقشه ذهنی و نرم‌افزارهای آن، آموزش‌های لازم ارائه گردد تا موجب ارتقای مهارت‌های حل مسئله و تفکر خلاق در دانشجویان شود.