زمینه‌های افسردگی از نگاه خانواده بیماران افسرده

  زمینه‌های افسردگی از نگاه خانواده بیماران افسرده     مولود رادفر [1] ، دکتر فضل اله احمدی [2] * ، دکتر مسعود فلاحی خشکناب [3]     تاریخ دریافت: 01/06/1391 تاریخ پذیرش: 15/09/1391     چکیده   پیش زمینه و هدف: افسردگی شایع‌ترین اختلال خلقی بوده و در خصوص زمینه‌های ایجاد و بروز آن اجماع وجود ندارد. مدل‌های نظری گوناگونی برای سبب شناسی افسردگی ارائه شده است. خانواده‌ها برحسب پذیرش هر کدام از مدل‌ها، درمان‌های متفاوتی را دنبال می‌کنند، لذا شناخت تجارب افراد از زمینه و عوامل مؤثر بر بروز افسردگی به پرستاران کمک می‌کند تا خدمات و مراقبت‌های مناسبی را بر حسب نیازهای بیماران و خانواده‌شان برنامه ریزی و اجرا کنند. از این رو مطالعه حاضر با هدف تبیین تجارب خانواده‌ها از عوامل مؤثر بر بروز افسردگی انجام شده است.   مواد و روش کار: این مطالعه با رویکرد کیفی و به روش تحلیل محتوای کیفی از نوع قراردادی انجام گرفته است. 23 نفر از اعضای خانواده بیماران افسرده که به درمانگاه روان‌پزشکی رازی مراجعه کرده بودند، به روش مبتنی بر هدف برای مصاحبه انتخاب شدند. مصاحبه‌ها به روش ساختار نیافته و عمیق انجام شد. کلیه مصاحبه‌ها پیاده و با آنالیز مداوم و مقایسه‌ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نرم افزار MAXQDA2007 برای مدیریت داده‌ها مورد استفاده قرار گرفت.   یافته‌ها: طبق تجارب خانواده‌ها عوامل مؤثر بر بروز افسردگی به طور عمده ریشه در عوامل فردی، روانی، اجتماعی و فرهنگی دارد. این عوامل در 4 طبقه اصلی استخراج شدند. «تغییر در زندگی»، «تضاد در خانواده»، «حوادث ناخوشایند» و «شخصیت آسیب پذیر» طبقات اصلی بودند. تغییر همواره همراه با استرس است. فقدان‌ها، دوری از عزیزان، شکست مالی و بیماری‌های جسمی از تغییراتی هستند که می‌تواند افراد را مستعد ابتلا به افسردگی بکند. علاوه بر آن اختلافات زناشویی و عدم تفاهم بین اعضای خانواده نیز منجر به تضاد در خانواده شده و زمینه ساز بروز افسردگی می‌شود. وقوع حوادث ناخوشایند در طول زندگی و تأمین نشدن نیازها و خواسته‌های افراد از عوامل دیگری هستند که در بروز افسردگی تأثیر دارد. علاوه بر عوامل فوق شکل گیری شخصیت وابسته، عدم اعتماد به خود و انزواطلبی نیز از عوامل مستعد کننده افسردگی می‌باشند.   بحث و نتیجه گیری: عوامل مؤثر بر بروز افسردگی چند عاملی است. پرستاران با آگاهی از عوامل درک شده خانواده‌ها از افسردگی، می‌توانند آموزش روانی مطلوبی را برای پیشگیری و پیگیری درمان اجرا کنند.   کلید واژه‌ها: افسردگی، خانواده، پرستار، آنالیز محتوا     دو ماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره دهم، شماره ششم، پی در پی 41، بهمن و اسفند1391، ص 792-780     آدرس مکاتبه : گروه پرستاری دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران ، تلفن: 09121592824     مقدمه افسردگی شایع‌ترین اختلال خلقی(1) و یکی از علل عمده ناتوانی‌ها است که 121 میلیون نفر در سرتاسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد(2). تحقیقات نشان می‌دهند که شیوع   افسردگی به طور شگفت انگیزی در قرن 21 افزایش یافته است. بطوریکه تقریبا" در بین دو نسل خطر ابتلا 10 برابر شده است(3). افسردگی بر کیفیت زندگی و عملکرد فرد تأثیر گذاشته و در شکل‌های شدید نیز می‌تواند منجر به ناتوانی و خودکشی شود(2, 4, 5). تخمین زده می‌شود که افسردگی یک قطبی در سال 2020 به عنوان مهم‌ترین بیماری روانی، مطرح خواهد شد(6). Email: [email protected]   [1] دانشجوی دکتری پرستاری، گروه پرستاری، دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران   [2] استاد دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران (نویسنده مسول)   [3] دانشیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران، دپارتمان پرستاری