مدل‌سازی ضخامت لایه سطحی خاک به کمک ویژگی‌های پستی و بلندی زمین‌نما در منطقه ریمله استان لرستان

تشخیص افق سطحی خاک و اندازه­گیری ضخامت و تغییرات آن با حفر نیم­رخ خاک امکان­پذیر است. این­کار مستلزم هزینه، وقت و نیروی انسانی ماهر است. رهیافت مدل­سازی روابط خاک - زمین­نما این امکان را می­دهد تا با توجه به ویژگی­های پستی و بلندی زمین­نما بتوان مدل پیش­بینی ضخامت افق سطحی خاک را از طریق روش آماری مناسب تهیه نمود. در این تحقیق ویژگی­های اولیه و ثانویه پستی و بلندی زیرحوضه ریمله واقع در استان لرستان (منطقه زاگرس میانی) از مدل رقومی ارتفاع (DEM) استخراج شد. سپس، در 191 نقطه انتخاب شده به روش تصادفی سیستماتیک در سطح زیرحوضه، ضخامت افق­سطحی اندازه­گیری شد. داده­های مربوط به ضخامت افق­سطحی و ویژگی­های پستی و بلندی زمین­نما به روش آماری رگرسیون خطی گام­به­گام با استفاده از نرم­افزار اس­پی­اس­اس نسخه 19 تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که پیش­بینی ضخامت افق­سطحی خاک با مدل با دو ویژگی ارتفاع از سطح دریا (E) و درصد شیب (S) رابطه منفی و با جهت شیب (AS) رابطه مثبت داشت. مدل برازش داده شده به داده­ها عبارت بود از AS 008/0 + S 152/0- E 012/0 -596/39 = Athick. ضریب تبیین مدل برابر با 54/0 به­دست آمد. نمودار ضخامت افق­سطحی پیش­بینی شده در مقابل ضخامت مشاهده شده افق سطحی خاک نیز رابطه خطی با همین ضریب تبیین 54/0 را نشان داد که بیان­گر توانایی مدل در پیش­بینی ضخامت افق سطحی است. سایر ویژگی­های پستی و بلندی زمین­نما نیز بر ضخامت افق­سطحی خاک مؤثر بود، اما تأثیر آن­ها در سطح 5 درصد معنادار نبود و بنابراین، در مدل پیش­بینی ضخامت افق­سطحی خاک دخالت داده نشدند.