مطالعۀ نقش «جارچی» و تحولات آن در نظام روابط اجتماعی ایران
نویسندگان
چکیده مقاله:
هدف: این مقاله به دنبال بررسی نحوۀ پیدایی نقش «جارچی» و تحولات آن در ساختار روابط اجتماعی ایرانیان قبل از دورۀ جدید است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش، با روش توصیفی و تحلیلی، بر اساس مطالعۀ منابع دست اول تاریخی، اسناد موجود و بر پایۀ منابع کتابخانه‌ای نگاشته شده و در آن، بر نگرش اجتماعی نسبت به تحولات نقش «جارچی» تاکید شده است. یافته‌ها و نتایج: مقاله نشان می‌دهد که «جارچی»ها، در نظام روابط اجتماعی سنتی ایران، ابلاغ‌کنندگان و در مواردی مجریان اوامر و دستورات حکومتی بودند. آن‌ها عموماً فرمان‌های مربوط به دو حیطۀ سیاسی- نظامی، و نیز شهر- بازار را به مخاطب عام و خاص ابلاغ می‌کردند. جایگاه آن‌ها در تشکیلات درباری- نظامی برجسته بود و همواره از نزدیکان و ملازمان شاهان و حکّام محسوب می‌شدند. از نظر اجتماعی دارای اعتبار بوده و از حیث اقتصادی، گاهی به ثروت فراوانی دست پیدا می‌کردند. هرچند از نظر دیوانی، جارچی‌ها تحت نظر جارچی‌باشیان، و در مرتبۀ بالاتر، زیر نظر ایشیک آقاسی‌باشی فعالیت می‌کردند، اما در درون خود، دارای دسته‌بندی‌های مختلفی نظیر جارچیان مخصوص، جارچیان جزایریان، جارچیان بازار، جارچیان توپخانه و نظایر آن بودند. هر اقدامی برای بازسازماندهی تشکیلات اداری و سیاسی ایران در دوره‌های مختلف تاریخی، موجب تغییر شرح وظایف و جایگاه جارچی‌ها می‌شد. به رغم برخی شباهت‌ها بین شرح وظایف جارچی‌ها و «تواچی»ها، گاهی نیز بین این دو تداخل وجود داشت. در دورۀ قاجار و پس از آن، در نتیجۀ ورود دستاوردها و فناوری‌های جدید نظیر روزنامه یا پیدایی وسایل صوتی نظیر بلندگو، زمینه برای به حاشیه رفتنِ جارچی‌ها و نهایت حذفِ آن‌ها از ساختار روابط اجتماعی رسمی فراهم شد. امروزه تنها اشکال کژکارکردیِ نقش جارچی در قالب «جارزن» در حاشیۀ بازارها یا مراکز جابجایی مسافر وجود دارد.
منابع مشابه
ژئوپلتیک شیعه و نقش آن در روابط ایران و پاکستان
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 ، تشیع به یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار دنیای ژئوپلیتیک تبدیل شد. با این دگرگونی کم‌نظیر در کانون جغرافیایی شیعه، تشیع در کشور بزرگی مثل ایران به قدرت سیاسی دست یافت. مسلّم است که سیاسی شدن شیعه در جهان، ماهیتی ژئوپلیتیک پیدا کرده است، چرا که از نقطه‌نظر ژئوپلیتیک، مسائل ایران و تشیع به گونه‌ای با هم پیوند خورده است که ایران نمی‌تواند نسبت به سرنوشت ش...
متن کاملجایگاه نمایندۀ ویژه دبیرکل در نظام ملل متحد و نقش آن در تحولات افغانستان
سازمان ملل متحد برای پاسداری از صلح و امنیت بین‌المللی در جهان و سایر اهداف مندرج در منشور تأسیس شده است. این سازمان علاوه بر ارکان و نهادهای تابعۀ خود از نهاد نمایندۀ ویژۀ دبیرکل در راستای اهداف خود، به‌ویژه در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی بهره برده است. نهاد نمایندۀ ویژه، مخصوصاً پس از فعالتر شدن سازمان ملل متحد سهم بزرگی را در امر میانجیگری و صلح‌سازی ایفا کرده است. بیشترین فعالیت‌ها و ایفای نق...
متن کاملتحولات اقتصادی اخیر در اتحادیه اروپا و روابط آن با ایران
اروپا از نظر اقتصادی و فن آوری ثروتمندترین منطقه جهان است. تعداد اعضای این اتحادیه از ابتدای سال 2007 با پیوستن بلغارستان و رومانی به 27 عضو خواهد رسید. نکته حائز اهمیت این است که هنوز این اتحادیه قدرت واقعی خود و نقشی که می تواند در انسجام و ثبات اقتصادی، سیاسی و نظامی جهان ایفاء نماید، باور ندارد. با عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا، این اتحادیه همسایه ایران و خاورمیانه می شود. روند روابط ایران...
متن کاملنقش شهرهای کوچک در تعادل‌بخشی به توسعۀ پایدار منطقه‌ای و تحولات نظام شهری (مطالعۀ موردی: استان البرز از سال 1365تا1395)
یکی از راهبردهای مهم که در نیم‌قرن اخیر برای مقابله با بی‌تعادلی منطقه‌ای ناشی از رشد فزایندۀ شهرهای بزرگ مورد توجه قرار گرفته، شهرهای کوچک هستند که به دلیل برخورداری از برخی امکانات و خدمات، به‌عنوان یکی از مراکز مهم در تعادل‌یابی توسعۀ منطقه‌ای کانون توجه قرار می‌گیرند. روش پژوهش حاضر توصیفی- ارزیابی و هدف آن بررسی وضعیت تحولات نظام شهری شهرهای کوچک استان البرز در جهت تعادل‌بخشی به توسعۀ پا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 24 شماره 3
صفحات 44- 61
تاریخ انتشار 2014-11-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023