میراث اداری ساسانیان در ایران دورۀ سامانی

با سقوط شاهنشاهی ساسانیان و ورود اسلام به ایران و تشکیل خلافت اسلامی توسط امویان و عباسیان، سامانیان اولین حکومت ایرانی بودند که موفق شدند ساختار اداری منسجم و کارآمدی را تأسیس کنند و معیار و الگویی برای حکومت‌های بعداز خود شدند.پرسش اصلی پژوهش پیشِ‌رو این است که نقش دهقانان و دبیران در انتقال سنت‌های اداری ساسانیان و سیاست سامانیان برای احیای ساختار اداری و مبانی نظری اندیشۀشاهنشاهی دربار ساسانیان چگونه بوده است؟ این مقاله درصدد است با روش توصیفی-تحلیلی، نقش دهقانان و دبیران در انتقال سنت‌های اداری ساسانیان به دورۀ اسلامی به‌ویژه سامانیان، چگونگی احیا، تشکیل و الگوبرداری از ساختار اداری وکوشش برای تجدید مبانی نظری اندیشۀنظام شاهنشاهی دربارساسانی را توصیف وتحلیل کند.فرضیۀاصلی این است که ازنظرِ الگو،روش و مبانی نظام اداریِ سامانیان اقتباسی از دورۀساسانیان است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهدکه دهقانان ودبیران نقش اساسی در انتقال سنت‌های اداری ساسانیان به دورۀاسلامی داشته‌اندوسامانیان با احیای ماهیت،شیوه‌ها و اصطلاحات دیوان‌های ساسانی و تجدیدمبانی نظری دربار ساسانیان ازطریق ترجمۀمتون پهلوی،ایجاد دربار مجلل و انتساب به خاندان ساسانی در راستای کسب مشروعیت سیاسی توانستند گام‌های اساسی دربنیادنظام اداری کارآمد بردارند.