نگاهی به جلوه‌های آیرونی(irony) در اندیشه و اشعار پروین اعتصامی

نویسندگان: ثبت نشده
چکیده مقاله:

آیرونی(Irony) یکی از صناعات پیچیده است که به دلیل ماهیت پارادوکسیکال و لحن دوگانه­اش مباحث فراوانی را به همراه داشته است. این اصطلاح که دارای سیر تحول تاریخی و تطور معنایی خاصی است، با ورود به ادبیات فارسی بر پیچیدگی­هایش افزوده شد. زیرا از یک سو، فقدان اصطلاح معادلی که در زبان فارسی بتواند وسعت معنایی آن را پوشش دهد و از سوی دیگر، وجود دیدگاه­های گوناگون در تعریف و تبیین آن از مشکلات عمده مترجمان و منتقدان است. از این رو برای آیرونی در زبان فارسی معادل­هایی  همچون طنز، تهکم، کنایه، طعنه و ... قرار داده­اند که متأسفانه هیچ­یک در بردارندۀ دامنۀ معنایی و مفهوم جامع آن نیست. با نگاهی دقیق به مجموعه تعاریفی که برای آیرونی ارائه شده است می­توان دریافت که آیرونی حاصل تضاد میان «بود» و «نمود» است یعنی تفاوت آنچه که هست و آنچه که نشان داده یا وانمود می­شود. به همین دلیل برخی از صاحب­نظران آیرونی را کلامی می­دانند که معنی مخالفش از آن اراده شده باشد. در ایران یکی از شاعران بزرگی که روح آیرونی به خوبی در اشعارش نمایان است، پروین اعتصامی است. پروین در اشعارش که سرشار از نگاه حکمت­آمیز به هستی و زندگی است، سلسله­ای از تقابل­ها را مطرح می­سازد که قوام­دهندۀ نگاه آیرونیستی او به جهان است. زیرا، آیرونی شناسایی این حقیقت است که جهان ذاتاً متناقض­نماست و صرفاً رویکردی دوگانه می­تواند متناقض­نما بودن آن را بنمایاند. براین­پایه، می­توان گفت که یکی از دلایل ماندگاری اشعار پروین، حضور آیرونی در ژرفای اندیشه اوست. در شعر پروین تقابل و رویارویی موجوداتی از عوالم مختلف انسانی، جانوری، نباتی، جمادی و ... تبلور می­یابد؛ تناقض­های بنیادینی که در واقع تقابل­های تغییرناپذیر جهان را خلقت می­نمایانند، تقابل­های پرچالشی چون مرگ و حیات، جبر و اختیار، عقل و احساس، عینیت و ذهنیت و ... دغدغه اندیشه پروین می­شود و در آن آیرونیست (شاعر) خود را در کنار بقیه بشر قرار می­دهد و همانند آنان خود را یک قربانی آیرونی می­بیند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

نگاهی به جلوه های آیرونی(irony) در اندیشه و اشعار پروین اعتصامی

آیرونی(irony) یکی از صناعات پیچیده است که به دلیل ماهیت پارادوکسیکال و لحن دوگانه­اش مباحث فراوانی را به همراه داشته است. این اصطلاح که دارای سیر تحول تاریخی و تطور معنایی خاصی است، با ورود به ادبیات فارسی بر پیچیدگی­هایش افزوده شد. زیرا از یک سو، فقدان اصطلاح معادلی که در زبان فارسی بتواند وسعت معنایی آن را پوشش دهد و از سوی دیگر، وجود دیدگاه­های گوناگون در تعریف و تبیین آن از مشکلات عمده مترج...

متن کامل

اندیشه فلسفی در شعر پروین اعتصامی

هدف این پژوهش پاسخ به این پرسش است که آیا در دیوان اشعار پروین اعتصامی تفکری فلسفی وجود دارد یا خیر و در صورت وجود، رگه های پررنگ آن کجا است. پروین یک فیلسوف نیست و دیوان او نیز یک کتاب فلسفه نیست، اما وجود عناصری مانند جهان شناسی، انسان شناسی، مباث قضا و قدر، و نقش اراده و اختیار آدمی، تفکرات فلسفی این شاعر را نشان می دهد و آشنایی او را با مباحث فلسفی تایید می کند. جهان شناسی پروین، مانند سایر...

متن کامل

بررسی یکی از اشعار پروین اعتصامی

در این مقاله با در نظر گرفتن نظریه‌های یاکوبسن، زبان‌شناس و یکی از صورتگرایان معروف، به بررسی شعر«مست و هشیار» پروین اعتصامی به عنوان نمونه‌ای ازشعر کلاسیک فارسی پرداخته شده است. با توجه به اینکه به عقیدة این منتقد و سایر صورتگرایان، متن ادبی قبل از هر چیز مجموعه‌ای از پدیده‌های ویژة زبانی است، شعر مورد نظر از لحاظ ویژگی‌های ساختاری و چه‌گونگی توازن موجود در شعر، ویژگی‌ دستوری به‌ویژه در بررسی ...

متن کامل

نابرابری های جنسیتی و طبقاتی در اندیشه ی پروین اعتصامی

پروین اعتصامی شاعری است که از دوران نوجوانی با بهره گیری هنرمندانه از نظم و ادبیات فارسی، به انتقاد از شرایط موجود و بیان کاستی های جامعه خویش می پردازد، دیوان اشعارش به عنوان تنها یادگار از او، سرشار از مناظره ها، تمثیل ها و کنایه ها با مضامین اجتماعی است. در این مقاله به بررسی جامعه شناختی نابرابری های اجتماعی و طبقاتی از نگاه پروین اعتصامی پرداخته و سعی در معرفی اجمالی دیدگاه او در این مورد ...

متن کامل

تمایزگونگی جنسیت در اشعار پروین اعتصامی پژوهشی زبان‌شناختی)

پژوهش حاضر با فرض بر این اصل که بین متغیر اجتماعی جنس و ویژگی‌های زبانی گروه‌های آن، ارتباطی مستقیم و قاعده‌مند وجود دارد و علی‌رغم نظر برخی ادیبان مبنی بر «مردانه‌سرائی» پروین اعتصامی، تلاش دارد تا با تکیه بر گرایش‌های عام حاکم بر رفتارهای کلامی گروه زنان، ثابت نماید که این شاعره توانمند در بیشتر مختصات زبانی از جمله؛ استفاده از صورت‌ها و اقلام واژگانی، کاربرد ساخت‌ها و الگوهای زبانی، انتخاب م...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 66  شماره 228

صفحات  61- 96

تاریخ انتشار 2014-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023