عباس مصلی‌نژاد
استاد گروه علوم سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
[ 1 ] - سیاستگذاری راهبردی عربستان در روند گسترش ژئوپلیتیک بحران خاورمیانه
سیاستگذاری راهبردی عربستان تابعی از نقش منطقه‌ای، ویژگی رهبران سیاسی و جهت‌گیری ساختار نظام بین‌الملل است. نقش امنیتی عربستان در دوران ملک سلمان را می‌توان ادامۀ سیاست قدرت برای کسب هژمونی منطقه‌ای دانست. چنین رویکردی، ادامۀ الگوهای رفتاری عربستان در دوران ملک عبدالله است. به قدرت رسیدن دونالد ترامپ و انعقاد قراردادهای نظامی آمریکا با عربستان، نقش این کشور در آینده امنیت منطقه‌ای را افزایش داده...
[ 2 ] - سیاستگذاری اقتصادی کنترل تحریم در فرایند دیپلماسی هسته‌ای
رهیافت نئولیبرالیسم در اقتصاد سیاسی بین‌المللی اهمیت، مطلوبیت و کارامدی بالایی در حل منازعات سیاسی و بحران‌های منطقه‌ای دارد. بخش شایان توجهی از تضادهای جهان غرب و ایران در سال‌های دهۀ 1990 به بعد عمدتاً تحت تأثیر فعالیت هسته‌ای ایران شکل گرفته و گسترش یافته است. در این مقاله به تبیین زمینه‌های اقتصادی کنش راهبردی آمریکا در مقابله با ایران و فرایند دیپلماسی هسته‌ای ایران و کشورهای گروه 1+5 براس...
[ 3 ] - سیاستگذاری موازنۀ منطقه‌ای در روابط ایران و عربستان
در ادبیات راهبردی عربستان در مواجهه با ایران در سال 2015، نشانه‌هایی از تهدید و تشدید بحران مشاهده می‌شود. نشانه‌های چنین ادبیاتی در سیاست عملی عربستان در بحرین، یمن، سوریه، عراق و لبنان نیز مشاهده می‌شود. تشدید بحران نشانه‌هایی از تهدید امنیتی را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد. مشارکت کشورهای اتحادیۀ عرب به‌ویژه مصر و امارات عربی متحده با سیاست‌های منطقه‌ای ترکیه و عربستان سبب گسترش بحران منطقه‌ای شده ...
[ 4 ] - چندجانبه‌گرایی نامتوازن در سیاستگذاری تحریم اقتصادی ایران
چندجانبه‌گرایی نامتوازن به‌مثابة بخشی از سیاست راهبردی جهان غرب برای محدودسازی قابلیت‌های اقتصادی و بین‌المللی ایران در سیاستگذاری تحریم اقتصادی ایران، معطوف به سازوکارهای اجرایی و نهادهای قانونگذار آمریکا و اتحادیة اروپاست. اگرچه آمریکا و اتحادیة اروپا دارای اهداف راهبردی به‌نسبت یکسانی در برخورد با جمهوری اسلامی ایران‌اند، ماهیت الگوی تحریم اقتصادی ایران، نامتوازن دارد. چنین رویکردی به مفهوم ...
[ 5 ] - نقش نفت در توسعۀ اقتصادی ایران
نفت و ساختار اقتصادی ناشی از آن در تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران نقش مهمی دارد. اقتصاد ایران تا حد زیادی به صادرات نفت وابسته است. تقریباً 50 درصد از درآمدهای ملی بودجه و 80 درصد از صادرات کشور از منابع نفتی تأمین می‌شود. در دهه‌های مختلف روند افزایش قیمت و درآمدزایی نفت متفاوت بوده و در دهۀ 80 و فواصل سال‌های 89-85 (برنامۀ چهارم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) به اوج خود رسیده است. ...
[ 6 ] - تحولات الگویی سیاست خارجی آمریکا بعد از جنگ سرد
سیاست خارجی آمریکا در دوران بعد از جنگ سرد با تغییرات الگویی و رفتاری همراه بوده است. تغییرات الگویی ناشی از دگرگونی در ساختار نظام بین الملل می باشد؛ در هر ساختار بین المللی شکل خاصی از تعامل بین بازیگران وجود دارد. در ساختار دوقطبی، آمریکا و اتحاد شوروی یکدیگر را در چارچوب «موازنه واقع گرایانه» کنترل می‌کردند. این الگو، رفتارهای خاص خود را به وجود می آورد. از جمله "رفتارهای الگویی" این دوران ...
[ 7 ] - تحلیل سیاست موازنه قدرت ایران در رهیافت رئالیستی و نئورئالیستی
موازنه منطقه‌ای یکی از اصلی‌ترین موضوعات مورد بحث نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل و امنیت ملی محسوب می‌شود. هریک از نظریه پردازان تلاش دارند تا جلوه‌هایی از موازنه قدرت را تبیین نمایند. برخی از آنان اعتقاد دارند که ساختار نظام بین‌الملل بدون وجود توازن، ادامه پیدا نخواهدکرد. برخی دیگر، براین اعتقادند که تاکید بر موازنه منطقه‌ای توسط قدرت‌های بزرگ به معنای نادیده گرفتن ضرورت‌های رفتار استراتژیک کش...
[ 8 ] - سیاست گذاری اقتصاد سیاسی نفت و تحریم‌های بین‌المللی ایران
اقتصاد سیاسی نفت در عرصه بین‌المللی تحت‌تاثیر مولفه‌های اجتماعی، اقتصادی و راهبردی قرار دارد و کشورهایی همانند ایران، همواره بدلیل برخورداری از این منابع طبیعی، تابع این قاعده بوده اند</s...
[ 9 ] - جایگاه چین در اقتصاد انرژی خلیج فارس (با تمرکز بر جمهوری اسلامی ایران)
رشد سریع اقتصادی چین در دو دهه اخیر و حرکت شتاب زده آن در مسیر تبدیل شدن به قدرتی بزرگ در عرصه سیاست بین الملل ،میزان تاثیر گذاری این کشور بر مسائل بین المللی را افزایش داده است. باز تعریف موقعیت استراتژیک چین در سال های اخیر که عمدتاً متاثر از رشد اقتصادی و در نتیجه آن افزایش ...
[ 10 ] - «کاربرد مدل انسجام انجمنی در سیاستگذاری منطقه‌ای شرق آسیا»
سیاستگذاری منطقه‌ای مفهومی‌ارتباطی است. در این مدل پیوندهای منطقه‌ای بین دولت‌ها، شرکت‌های چندملیتی و نهادهای اقتصادی شکل می‌گیرد. این بازیگران بدون توجه به مولفه‌های اجتماعی و فرهنگی نمی‌توانند زمینه همکاری بادوام بین خود را به وجود آورند. به عبارت دیگر، منطقه‌گرایی نمی‌تواند بدون تقویت پیوندهای انجمنی میان مردم، گروه‌ها و جوامع پراکنده درون منطقه‌ای پیشرفت موثری داشته باشد. این مقاله براسا...
[ 11 ] - ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﻣﯿﺎن ﻧﻮﺳﺎزی، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی و ﻣﯿﺰان ﺷﮑﺎف اﻗﺘﺼﺎدی در اﯾﺮان
راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻧﻮﺳﺎزی، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺷﮑﺎف اﻗﺘﺼﺎدی در اﯾﺮان ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺟﺴﺘﺎر ﻣﻮرد ﮐﻨﮑﺎش و ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ .ﺑﺮای ﺗﺒﯿﯿﻦ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع، اﺑﺘﺪا ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﻮر ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب، ﺑﻪ ﻃﻮر اﺟﻤﺎﻟﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و در اداﻣﻪ ﺷﮑﺎف ﻫﺎی ﺳﺎﺧﺘﺎری در ﺟﻮاﻣﻊ در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ آن آﺛﺎر و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی اﯾﺮان ﻧﯿﺰ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺑﺮای ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﻧﻈﺮﯾﺎت ﻟﻮ...
[ 12 ] - ارائۀ چارچوب نظری راهبرد فرسایش در سیاستگذاری امنیت ملی
شرایط نظام بین‌الملل و ساختار قدرت جهانی، مبین تسری ناامنی و بحران در مقیاس‌های مختلف محلی تا جهانی است. امروزه وقوع بحران‌های پردامنه و فراگیر، سازوکارهای امنیتی نظام بین‌الملل را با چالش مواجه کرده و ضرورت بازآرایی و گذار از ابهامات امنیتی را ایجاب کرده و به اهمیت به‌کارگیری راهبردهای کارامد و به‌روزرسانی ساختار سیاستگذاری امنیت ملی کشورها افزوده است. «فرسایش» به‌عنوان یکی از راهبردهای دیرین...
نویسندگان همکار