مرتضی دلاوری
گروه زمین شناسی دانشگاه خوارزمی
[ 1 ] - شیمی کانی‌های سنگ‌های بازالتی پرمین شمال بلده (البرز مرکزی): بحث زمیندمافشارسنجی و جایگاه زمینساخت- ماگمایی
سنگ‌های آتشفشانی پرمین البرز مرکزی (شمال خاور بلده- سیاه‌بیشه) در میان سازندهای روته و نسن رخنمون دارند. ترکیب این سنگ‌ها بیشتر در محدوده بازالت هستند و از دید بافتی بیشتر پلاژیوکلاز- فیریک هستند. کانی‌های فرومنیزین همچون کلینوپیروکسن و الیوین فراوانی مودال زیادی ندارند و در مواردی کاملاً دگرسان شده‌اند. بر پایه تجزیه نقطه‌ای کانیها، شیمی کلینوپیروکسن در محدوده دیوپسید جای دارد و ترکیب پلاژیوک...
[ 2 ] - سنگ‌های آتشفشانی تفتان: شاهدی از ماگماتیسم شبه آداکیتی در قوس ماگمایی مکران
کوه تفتان در جنوب شرق ایران یکی از مراکز آتشفشانی فعال قوس ماگمایی مکران در محدوده زمانی نئوژن- کواترنری است. تفتان از نظر تقسیم بندی ساختاری در زون جوش‌خورده سیستان قرار گرفته و قاعده آن مجموعه‌سنگ‌های افیولیتی، فلیش و سنگ‌های آتشفشانی(عمدتاً کرتاسه تا ائوسن) است. مجموعه‌های فنوکریستی سنگ‌ها شامل پلاژیوکلاز،کلینوپیروکسن،هورنبلند،ارتوپیروکسن، بیوتیت است. شواهد عدم تعادل در کانیها بویژه در پلاژی...
[ 3 ] - شیمی کانی، دمافشارسنجی و جایگاه زمین‌ساختی ماگمای سازندة سنگ‌های آتشفشانی کرتاسه پسین منطقه کجید (جنوب لاهیجان، البرز شمالی
سنگ‌های آتشفشانی منطقه کجید (جنوب لاهیجان) در دامنه شمالی البرز رخنمون دارند. بیشتر این سنگ‌ها ساختار بالشی نشان می‌دهند و با سریِ دایک‌های قطع‌کننده همراه هستند. برپایه، روابط سنگ‌چینه‌ای و سنگآهکهای پلاژیک میان‌بالشی، این سنگ‌های آتشفشانی به سن کرتاسه پسین هستند. بیشتر سنگ‌های آتشفشانی منطقه کجید ترکیب بازیک دارند (الیوین‌بازالت و بازالت) و شمار کمی از آنها نیز در ترم‌های جدایش‌یافته‌تر (م...
[ 4 ] - زمین‌شیمی سنگ‌های آتشفشانی جنوب گزیک (خاور بیرجند) و کاربرد آن در بررسی تحولات پهنه سیستان (خاور ایران)
منطقه بررسی‌شده در جنوب گزیک (خاور بیرجند) و حاشیه خاوری پهنه جوش‌خورده سیستان در استان خراسان جنوبی است. سنگ‌های آتشفشانی بررسی‌شده به‌صورت واحدی با روند کمابیش شمالی- جنوبی رخنمون دارند. این سنگ‌ها بیشتر شامل گدازه‌های حدواسط مانند آندزیت و آندزیت- بازالت هستند. برپایه روابط صحرایی و سن‌سنجی فسیلیِ سنگ‌های آهکی، سن این سنگ‌ها نزدیک به کرتاسه پسین (ماستریشتین) است. از دیدگاه سنگ‌نگاری، پل...
[ 5 ] - ماگماتیسم بازالتی پرمین البرز مرکزی: شاهدی بر حاشیه قاره‌ای غیرفعال جنوب پالئوتتیس
منطقه بررسی‌شده در البرز مرکزی (شمال‌خاوری بلده) واقع شده است. ماگماتیسم پرمین در این منطقه به‌صورت واحدی بازالتی میان سازند روته- نسن رخنمون دارد. از دیدگاه سنگ‌نگاری، سنگ‌های بازالتی از گروه پلاژیوکلاز- فیریک‌ها هستند و از دیدگاه زمینشیمیایی، سرشت آلکالن سدیک نشان می‌دهند. در الگوی عنصرهای خاکی نادر بهنجارشده به ترکیب کندریت، نسبت‌های (La/Sm)N از 95/1 تا 62/4، (Sm/Yb)N از 23/4 تا 45/5، (La/Y...
[ 6 ] - کانی‌شناسی، دما-فشارسنجی و تفسیر جایگاه تکتونیکی گارنت-کلینوپیروکسن آمفیبولیت‌های مجموعه افیولیتی نایین
متابازیت‌های مجموعه افیولیتی نایین دارای کانی‌های سنگ‌ساز آمفیبول+پلاژیوکلاز±گارنت±کلینوپیروکسن±اپیدوت هستند. بر مبنای پاراژنزهای کانی‌شناسی، محاسبات دما-فشارسنجی، روابط کانی‌شناسی و بافتی و قلمرو پایداری مجموعه‌های کانی‌شناسی متفاوت، تحولات دگرگونی منطقه به صورت سه مرحله دگرگونی پیش رونده، اوج دگرگونی و پس رونده است که نشان‌دهنده مسیر هم‌جهت با عقربه‌های ساعت است. با توجه به شواهد کانی‌شناسی و...
[ 7 ] - جایگاه متفاوت ژئودینامیکی واحدهای افیولیتی زمین‌درز سیستان: بررسی روابط بافتی و شیمی کانی‌های توالی اولترامافیک-مافیک پوسته‌ای
مجموعه سنگ‌های افیولیتی زمین‌درز سیستان بخشی از بر جای مانده‌های لیتوسفر اقیانوسی تتیس در حد فاصل بلوک‌های قاره‌ای لوت و افغان است. این حوضه اقیانوسی حداقل در زمان کرتاسه حیات داشته است. شواهد ژئوشیمیایی کانی‌های مجموعه سنگ‌های اولترامافیک-مافیک توالی پوسته‌ای و روابط میکروسکوپی کانیها در بخشی از این مجموعه‌های افیولیتی (در حد فاصل افیولیت‌های جنوب بیرجند تا چهل‌کوره) بیانگر جایگاه‌های متفاوت...
[ 8 ] - ماگماتیسم پالئوزوئیک در جنوب غرب جلفا (شمال غرب ایران): اختصاصات ژئوشیمیایی، تعیین سن اورانیوم-سرب و جایگاه تکتونیکی
در جنوب غرب جلفا (شمال غرب ایران) رخنمون قابل توجهی از واحدهای رسوبی- آذرین به سن پالئوزوئیک دیده می‌شود. سنگ‌های آذرین از نظر شیمیایی شامل طیفی از مجموعه‌های بازیک و اسیدی است. سنگ‌های بازیک به صورت روانه‌های متعدد گدازه و میان لایه با رسوبات سیلیسی کلاستیک به سن دونین رخنمون دارند. سنگ‌های آذرین اسیدی نیز شامل گدازه‌های ریولیتی و سنگ‌های پیروکلاستیک وابسته (توف و ایگنیمبریت) هستند. بر اساس تع...
[ 9 ] - سنگ‌های آتشفشانی کرتاسة پسین منطقة تالش (البرز باختری): تنوع شیمیایی، شرایط تبلور، هیگرومتری و خاستگاه زمین‌ساختی
در منطقة تالش (البرز باختری) مجموعة ستبر رسوبی- آتشفشانی در محیطی ساحلی- دلتایی به سن کرتاسه پسین پدید آمده است. مجموعه سنگ‌های آتشفشانی دربرگیرندة واحدهای آذرآواری (توفها)، روانه‌های گدازه (بالشی و تودهای) و دایک‌های بازیک هستند. بیشتر روانهها ترکیب بازالتی دارند. از دیدگاه سنگ‌نگاری، بازالتها تنوع دارند و دربردارندة بازالتهای پلاژیوکلاز- فیریک و کلینوپیروکسن- فیریک هستند. از دید...
نویسندگان همکار