حسین کوهستانی
استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه زنجان، زنجان
[ 1 ] - کانهزایی طلای اپیترمال با میزبان رسوبی عربشاه، جنوب خاور تکاب، شمال باختر ایران
کانسار طلای عربشاه طی فعالیت گرمابی حدود 11 میلیون سال پیش (بر پایه سن‌سنجی اورانیم- سرب زیرکن به روش LA-ICP-MS)، در شمال باختر کشور تشکیل شده است. این فعالیت، بخشی از کمان ماگمایی ارومیه- دختر بوده که عامل کانهزایی در این ناحیه، مشابه ذخایر طلای زرشوران، آق‌دره و ساری‌گونی شده است. سنگ میزبان کانهزایی شامل مجموعه‌ای از توالی‌های رسوبی متعلق به پالئوزوییک زیرین است که توسط تودههای نیمه‌ژرف ...
[ 2 ] - رخداد معدنی آرپاچای، شمال تکاب: کانه زایی اپی ترمال فلزات پایه در پهنه فلززایی تکاب- انگوران- تخت سلیمان
رخداد معدنی سرب- روی- مس آرپاچای در پهنه فلززایی تکاب- انگوران- تختسلیمان و در فاصله 60 کیلومتری شمال تکاب جای دارد. سنگهای رخنمون یافته در منطقه شامل مجموعه‌ای از سنگهای آتشفشانی، آتشفشانی- رسوبی و رسوبی الیگومیوسن است که توسط تودههای گابرویی و گرانودیوریتی مورد هجوم قرار گرفتهاند. کانهزایی در این منطقه بهصورت رگههای سیلیسی کانهدار درون توده گابرویی رخ داده است. نتایج مطالعات سنگنگ...
[ 3 ] - کانسار طلا- نقره (مس) اپیترمال توزلار، مرتبط با توده نفوذی نیمه‌عمیق محیط کششی درون‌کمانی، در شمال‌باختر ماه‌نشان
کانسار طلای اپیترمال توزلار در واحدهای آتشفشانی آندزیتی با ویژگی کالکوآلکالن پرپتاسیم (شوشونیتی) در شمال باختر کشور قرار دارد. این مجموعه آتشفشانی، در واقع بخشی از فعالیت ماگمایی مرتبط با کمان ماگمایی ارومیه- دختر است که حاشیه شمال‌خاوری پهنه دگرگونی- ماگمایی سنندج- سیرجان را قطع کرده است. این توالی ماگمایی، شامل مجموعه‌ای از سنگهای آتشفشانی است که از فوران‌های متناوب آذرآواری‌ها و گدازه همر...
[ 4 ] - ژئوشیمی سنگ کل و ایزوتوپی استرانسیم- نئودیمیم سنگهای آتشفشانی میزبان کانسار نقره- طلای چاهزرد، کمربند ارومیه- دختر
کانسار نقره- طلای چاهزرد (نمونه آشکار سامانه‌های اپیترمال نوع سولفیداسیون پایین تا میانه با میزبان برشی) درون مجموعه آتشفشانی میوسن بالایی با ترکیب آندزیتی تا ریولیتی و در بخش مرکزی کمربند ماگمایی ارومیه- دختر قرار گرفته است. بخشهای کانهدار در این کانسار درون تودههای بِرشی با میزبان ریولیت پورفیری قرار دارند. بررسی‌های سامان‌مند ژئوشیمیایی سنگ کل روی سنگهای آتشفشانی نشان می‌دهد که سنگهای ...
[ 5 ] - کانسار چاهزرد: کانهزایی نقره- طلای اپیترمال با میزبان برشی در کمربند ارومیه- دختر
کانسار نقره- طلای اپیترمال با میزبان برشی چاهزرد، درون یک مجموعه آتشفشانی با ترکیب آندزیتی تا ریولیتی در بخش مرکزی کمربند ماگمایی ارومیه- دختر قرار دارد. در این منطقه، فعالیتهای ماگمایی و گرمابی در ارتباط با زمین‌ساخت کششی سامانه گسلی امتدادلغز دهشیر- بافت رخ داده است. سنگ میزبان مجموعه آتشفشانی شامل سنگهای آتشفشانی و رسوبی ائوسن است که توسط سنگهای رسوبی میوسن پوشیده شدهاند. دادههای سن...
[ 6 ] - سنگ‌شناسی و زمین‌شیمی تودههای نفوذی منطقه خانچای- علیآباد (زیرپهنه طارم، خاور زنجان)
منطقه خانچای- علیآباد بخشی از کمربند ماگمایی طارم بوده و دربرگیرنده شماری تودههای نفوذی کم ژرفاست که درون سنگهای آتشفشانی- رسوبی ائوسن نفوذ کردهاند و همراهی نزدیکی با کانهزایی مس دارند. واحدهای آتشفشانی- رسوبی ائوسن دربرگیرنده تناوبی از گدازه‌های بازالتی، آندزیت‌بازالتی و آندزیت، انواع توف، ماسهسنگ توفی، ماسهسنگ، سیلتسنگ و گاه شیل هستند. بررسی‌های سنگ‌شناسی نشاندهنده ترک...
[ 7 ] - بررسی تأثیر جاذبهای نانوذرات هماتیت و کوپلیمر اکریلیکی بر توزیع اجزاء آرسنیک در خاک
آرسنیک ازجمله فلزهای سنگینی است که آلودگی خاک و آبهای زیرزمینی توسط آن شایع و نگرانکننده است لذا کاهش غلظت اجزاء متحرک آرسنیک بسیار حائز اهمیت است چرا که این اجزاء ارتباط مستقیمی با زیست فراهمی این فلز دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی کارایی جاذبهای نانوذرات هماتیت و کوپلیمر مالئیک انیدرید-استایرن- اکریلیک اسید در غیرمتحرک کردن آرسنیک و تاثیر آنها بر توزیع آرسنیک در اجزاء مختلف آن در خاک انجا...
[ 8 ] - زمین شناسی کانسنگ و مطالعه میان بارهای سیال در کانسار باریت- فلوئوریت جرین، جنوب خاور زنجان
کانسار باریت-فلوئوریت جرین در پهنه ساختاری البرز و در فاصله 140 کیلومتری جنوب‌خاور زنجان قرار دارد. کانی‌سازی بهصورت رگههای گرمابی دیرزاد درون آهک‌های دولومیتی‌شده کرتاسه (واحد Kl) رخ داده و دارای کنترل ساختاری و سنگ‌شناسی است. باریت و فلوئوریت، کانیهای اصلی کانسنگ هستند که با اندکی کوارتز، کلسیت، دولومیت، گالن و پیریت همراهی می‌شوند. پنج مرحله کانهزایی در کانسار جرین قابل تفکیک است (به‌ترت...
[ 9 ] - کاربرد کانی‌شناسی و ژئوشیمی عناصر فرعی و کمیاب در تعیین فازهای حامل عناصر استراتژیک در معدن روی و سرب انگوران – جنوب غرب زنجان
معدن روی و سرب انگوران در مجموعه دگرگونی پروتروزوییک تکاب واقع شده است. شیست‌های هم‌ارز سازند کهر در فرودیواره و دولومیت‌های جان‌گوتاران در فرادیواره، کانی‌سازی روی و سرب انگوران را در میان گرفتهاند. کانی‌سازی به دو بخش سولفیدی و کربناتی تقسیم میشود. اسفالریت، گالن و پیریت مهم‌ترین کانیهای بخش سولفیدی هستند. بافت غالب در بخش سولفیدی، برشی، توده‌ای و دانه‌پراکنده است. اسمیت-زونیت، همی‌مورفیت،...
[ 10 ] - رخداد معدنی عربشاه: کانهزایی اپیترمال طلا- آرسنیک- آنتیموان تیپ کارلین در پهنه فلززایی تکاب- انگوران- تختسلیمان، آذربایجان غربی
کانهزایی طلا- آرسنیک- آنتیموان عربشاه بهصورت یک پهنه سیلیسی غنی از هیدروکسیدهای آهن درون دولومیت مرمری شده پرکامبرین رخ داده است. پیریت، گالن، اسفالریت، اورپیمنت، رآلگار، استیبنیت و کالکوپیریت، کانیهای معدنی و کلسیت، کوارتز و باریت کانیهای باطله را در عربشاه تشکیل میدهند. دگرسانی‌ها شامل کربناتزدایی، سیلیسی، سولفیدی، آرژیلیک و کربناتی میباشند. پنج مرحله کانهزایی در عربشاه قاب...
[ 11 ] - رخداد معدنی آهن گورگور، شمال‌خاور تکاب: کانهزایی تیپ آتشفشانی- رسوبی دگرگون‌شده در زون سنندج- سیرجان
کانهزایی آهن در گورگور بهصورت عدسی‌شکل، همروند با برگوارگی واحدهای شیستی سازند کهر رخ داده است. براساس مطالعات کانهنگاری، مگنتیت±پیریت،کانیهای معدنی و کوارتز و تورمالین، کانیهای باطله را در گورگور تشکیل میدهند. بافت کانهها،دانه‌پراکنده،لامینهای، نواری و توده‌ای است. دگرسانی به بخشهای سریسیتی و کوارتز- تورمالینی زونهای کانهدار محدود میشود. دو مرحله کانهزایی در گورگور قابل تفکیک است....
[ 12 ] - رخداد معدنی آهن میانج، جنوب باختر زنجان: کانه زایی تیپ آتشفشانی- رسوبی دگرگون و دگرشکل شده در پهنه سنندج- سیرجان
رخداد معدنی آهن میانج در پهنه فلززایی تکاب- انگوران- تختسلیمان و در فاصله 100 کیلومتری جنوب‌باختر زنجان واقع شده است. کانهزایی آهن در این منطقه بهصورت عدسی‌شکل و همروند با برگ-وارگی درون واحدهای شیستی و متاتوف ریولیتی (معادل سازند کهر) رخ داده است. براساس مطالعات کانهنگاری، مگنتیت کانی معدنی و کوارتز کانی باطله را در میانج تشکیل میدهند. بافت کانهها از نوع دانه‌پراکنده، لایه‌ای، لامینهای...
[ 13 ] - رخداد معدنی تشویر، شمال‌خاور زنجان: کانهزایی اپیترمال فلزات پایه (نقره) نوع سولفیداسیون حدواسط در پهنه طارم- هشتجین
رخداد معدنی تشویر در 75 کیلومتری شمال‌خاور زنجان و در زیرپهنه طارم-هشتجین قرار دارد. کانهزایی بهصورت رگه-رگچه‌های سیلیسی کانهدار درون توف‌ها و گدازه‌های آندزیتی ائوسن (معادل سازند کرج) رخ داده است. کالکوسیت، کالکوپیریت و گالن، کانه‌های فلزی و کوارتز، کلسیت و کلریت کانیهای باطله در تشویر هستند. بافت کانهها و مواد باطله شامل رگه-رگچه‌ای، بِرشی، دانه‌پراکنده، جانشینی، بازماندی، گل‌کلمی، قشرگون...
[ 14 ] - زمین شناسی و زایش رخداد معدنی آهن حلب 2 در پهنه کانه دار تکاب- تخت سلیمان- انگوران
رخداد معدنی آهن حلب 2 در پهنه فلززایی تکاب-تختسلیمان-انگوران واقع شده‌است. کانهزایی آهن بهصورت عدسی‌شکل و همروند با برگوارگی درون شیست‌های بازیک و اسیدی به سن پرکامبرین تشکیل شده‌است. براساس مطالعات کانهنگاری، کانیهای معدنی شامل مگنتیت به‌همراه مقدار کمی پیریت و کالکوپیریت بوده، کوارتز و اکتینولیت کانیهای باطله هستند. بافت کانهها از نوع لامینهای و لایه‌ای، توده‌ای، دانه‌پراکنده و رگه-ر...
[ 15 ] - سنگ‌شناسی، زمین‌شیمی و محیط تکتونوماگمایی تودههای نفوذی در منطقه کانهزایی مس- مولیبدن- طلای قره‌چیلر (شمال‌خاور خاروانا، آذربایجان شرقی)
منطقه کانهزایی مس- مولیبدن- طلای قره‌چیلر در داخل باتولیت قره‌داغ و در پهنه کانهدار ارسباران واقع شده است. این منطقه بخشی از حاشیه جنوبی قفقاز کوچک می‌باشد. باتولیت قره‌داغ در منطقه کانهزایی قره‌چیلر متشکل از گرانودیوریت- کوارتز مونزودیوریت (به‌عنوان فاز اصلی و میزبان کانه-زایی)، دیوریت، استوک‌های کوارتز‌مونزونیتی، آپوفیز‌های گرانیت پورفیری و دایک‌های اسیدی و حدواسط می‌باشد. تودههای نفوذی م...
[ 16 ] - سنگ شناسی، زمین شیمی و محیط تکتونوماگمایی توده گرانیتوئیدی زاجکان (زیرپهنه طارم- هشتجین، باختر قزوین)
منطقه زاجکان به‌عنوان بخشی از کمربند ماگمایی طارم- هشتجین، دربرگیرنده تودههای گرانیتوئیدی است که به داخل سنگهای آتشفشانی- رسوبی ائوسن نفوذ کردهاند. واحدهای آتشفشانی- رسوبی ائوسن متشکل از تناوب توف و گدازه‌های اسیدی و حدواسط میباشند. مطالعات سنگ‌شناسی بیانگر ترکیب گابرو، پیروکسن کوارتز مونزودیوریت، پیروکسن کوارتز مونزونیت و گرانودیوریت برای تودههای گرانیتوئیدی است. این سنگ‌ها دارای ماهیت...
[ 17 ] - کانسار مس حمزه‌لو: کانه زایی مس با میزبان رسوبی تیپ Redbed در سازند قرمز بالایی، شمال باختر زنجان
کانهزایی در کانسار حمزه‌لو درون واحدهای میکروکنگلومرایی و ماسه‌سنگی خاکستری رنگ متعلق به سازند قرمز بالایی رخ داده است. بافت کانسنگ شامل دانه‌پراکنده، سیمان بین دانه‌ای، عدسی‌شکل، شبه‌لامینه‌ای، جانشینی و پیریت فرامبوئیدال می‌باشد. در افق‌های کانهدار، سه پهنه قرمز اکسیدان، شسته‌شده و احیایی کانهدار تشکیل شده است. کالکوسیت و پیریت، کانیهای معدنی اصلی در کانسار حمزه‌لو هستند. مالاکیت، آزور...
[ 18 ] - زمین‌شناسی و نحوه تشکیل کانسار منگنز حلب، جنوب‌باختر زنجان
کانسار منگنز حلب در پهنه سنندج- سیرجان، در فاصله هوایی 100 کیلومتری جنوب‌باختر شهرستان زنجان واقع شده است. واحدهای سنگی موجود در منطقه شامل دگرگونی‌های معادل سازند کهر و مرمر جان‌گوتاران به سن پرکامبرین میباشند. کانهزایی منگنز در منطقه حلب به شکل رگه‌ای و توده‌ای درون واحد مرمر جان‌گوتاران و به‌مقدار کم‌تر در واحد شیست رخ داده است. کانیهای اصلی تشکیل‌دهنده کانه-زایی منگنز حلب شامل پیرولوزیت...
[ 19 ] - سنگ‌نگاری و زمین‌شیمی عناصر اصلی و فرعی ماسه‌سنگ‌های سازند قرمز بالایی در بُرش کانسار سرب- روی چهرآباد (شمال‌باختر زنجان) با تاکید بر جایگاه تکتونیکی و برخاستگاه
در این پژوهش، دادههای سنگ‌نگاری و زمین‌شیمیایی عناصر اصلی و فرعی لایه‌های ماسه‌سنگی سازند قرمز بالایی در بُرش کانسار سرب- روی چهرآباد (شمال‌باختر زنجان) جهت تعیین ترکیب سنگ‌شناسی، جایگاه تکتونیکی و سنگ منشأ آنها مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این منطقه، سازند قرمز بالایی حداکثر 980 متر ستبرا داشته و بر روی آهک‌های سازند قم قرار گرفته است. براساس مطالعات میکروسکوپی، این ماسه‌سنگ‌ها عمدتاً از ذر...
نویسندگان همکار