رضا توکل افشاری
استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - کمی‌سازی واکنش جوانهزنی کینوا (Chenopodium quinoa Willd) تحت تأثیر رژیم‌های مختلف دمایی و تنش خشکی
کینوا (Chenopodium quinoa) یک گیاه شبه غله‌ای با ارزش غذایی بالا و متحمل به تنش‌های غیرزنده مانند گرما، سرما و تنش خشکی است. به‌منظور بررسی تأثیر دما بر جوانهزنی بذر کینوا در شرایط تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل با هفت سطح دما (5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجۀ سلسیوس) و چهار سطح تنش خشکی شامل (0، 4-، 8- و 12- بار) انجام شد. نتایج نشان داد، با کاهش پتانسیل اسمزی به 12- بار درصد جوانهزنی در د...
[ 2 ] - Cardinal temperatures for seed germination of three Quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) cultivars
Quinoa (Chenepodium quinoa Willd.) is a grain-like crop which has a high potential of crop yield under arid environments. The objective of this study was to evaluate the responses of seed germination rate and percentage to temperatures and estimate cardinal temperatures in three quinoa cultivars (i.e., Sajama, Titicaca and Santamaria). Germination of quinoa seeds were daily counted at the tempe...
[ 3 ] - تعیین دماهای بهینۀ جوانهزنی بذر گیاه دارویی خارخسک (Tribulus terrestris)
گیاه خارخسک به‌رغم اینکه به‌عنوان یک علف هرز در زراعت‌های بهاره شناخته شده است، استفادۀ فراوانی در صنایع دارویی دارد که با شناخت مراحل مختلف نمو این گیاه میتوان افزون بر مدیریت آن در زراعت‌ها از نظر دارویی نیز اقدام به تولید آن کرد. به‌منظور بررسی تأثیر دما روی جوانهزنی بذر خارخسک و تعیین دماهای بهینه آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی در سطوح دمایی (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40) انجام شد و وی...
[ 4 ] - تأثیر شرایط مختلف محیط نگهداری بر جوانهزنی و تغییرپذیری بیوشیمیایی بذر کرچک (Ricinus communis L.)
به‌منظور بررسی تأثیر شرایط مختلف انبارداری بذر بر جوانهزنی و برخی شاخص‌های بیوشیمیایی بذر کرچک، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه عامل دمای انبارداری، محتوای رطوبت بذر و طول دورة انبارداری در آزمایشگاه بذر پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1392 انجام شد. عامل‌های آزمایشی شامل تیمار دمای انبارداری در پنج سطح 5، 15، 25، 35 و 40 درجة سلسیوس و تیمار رطوبتی در پنج سطح 53...
[ 5 ] - دﻣﺎﻫﺎی ﻛﺎردﻳﻨﺎل، واکنش به دما و داﻣﻨﮥ ﺑﺮدﺑﺎری دﻣﺎﯾﯽ ﺟﻮاﻧﻪزﻧﯽ ﺑﺬر بامیه (Abelmoschus esculentus)
هدف از این تحقیق کمی‌سازی پاسخ سرعت جوانهزنی بامیه به دما، برآورد دماهای کاردینال برای درصدهای مختلف جوانهزنی بود. سه مدل رگرسیونی غیرخطی [چند جمله‌ای درجه دو، دوتکه‌ای و بتا] در هفت دمای ثابت [10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتی‌گراد] برای توصیف پاسخ دمایی سرعت جوانهزنی بامیه مورد ارزیابی قرار گرفت. شاخص‌های مختلف آماری [ریشه میانگین مربعات (RMSE) و ضریب تبیین (R2)] برای مقایسه مدل‌ها به...
[ 6 ] - تأثیر شوری و دما بر جوانهزنی بذر گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis)
به‌منظور ارزیابی تأثیر شوری و دما بر ویژگی‌های جوانهزنی بذرهای بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) آزمایشی در دماهای 20، 23، 25، 27، 30 و 32 درجۀ سلسیوس و پتانسیل‌های شوری 0، 2/0-، 4/0-، 6/0- و 8/0- مگاپاسکال در آزمایشگاه بذر پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1393 بهصورت آزمایش تجزیۀ مرکب در قالب طرح کامل تصادفی در چند مکان انجام گرفت. در هر سطح دمایی با افزایش غلظت نمک از جوان...
[ 7 ] - تعیین دماهای کاردینال بذر گیاه دارویی بادرنجبویه (Mellissa officinalis L.) در واکنش به دما و پتانسیل‌های مختلف آب
به‌منظور ارزیابی تأثیر خشکی و دما بر سرعت جوانهزنی بذرهای بادرنجبویه آزمایشی در دماهای 20، 23، 25، 27، 30 و 32 درجۀ سلسیوس و پتانسیل‌های خشکی 0، 2/0-، 4/0-، 6/0- و 8/0- مگاپاسکال در سه تکرار در آزمایشگاه بذر پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (عرض جغرافیایی 35 درجه و 48 دقیقۀ شمالی و طول جغرافیایی 50 درجه و 59 دقیقۀ شرقی) در سال 1393 بهصورت تجزیۀ مرکب در قالب طرح کامل تصادفی در چند مکا...
[ 8 ] - تأثیر تنش شوری بر شاخص‌های جوانهزنی بذر اسفرزه (Plantago ovate) در دماهای مختلف
در بسیاری از بررسی‌ها خواص دارویی و تأثیر اسفرزه بر سازوکارهای فعالیت بدن انسان به اثبات رسیده است. تنش شوری از تنش‌های غیرزندۀ مهم است که تأثیر زیانباری بر جوانهزنی بذرها دارد. در بررسی آزمایشگاهی، به‌منظور ارزیابی ویژگی‌های جوانهزنی و سبز شدن اسفرزه در پاسخ به تنش شوری در دماهای مختلف، آزمایشی در سال 1394 در آزمایشگاه بذر گروه زراعت دانشگاه تهران انجام گرفت. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب ...
[ 9 ] - بررسی ویژگی‌های جوانهزنی و تعیین دماهای مهم بذر اسفرزه (Plantago ovate)
در این تحقیق، تأثیر دماهای مختلف بر جوانهزنی بذر گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata)، به‌منظور تعیین دماهای مهم یعنی کمینه، بهینه و بیشینه (کاردینال) بررسی شد. ارزیابی واکنش جوانهزنی در دماهای ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجۀ سلسیوس در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. بذرهای جوانه‌زده هر روز شمارش شده و سپس سرعت جوانهزنی و درصد جوانهزنی محاسبه و نمودار دماهای مهم جوانهزنی ...
[ 10 ] - بررسی تأثیر دما بر جوانهزنی بذر گیاه کینوا (Chenepodium quinoa Willd) تحت تنش شوری
کینوا (Willd Chenepodium quinoa) یک گیاه شبه غله‌ای با قابلیت کشت بالا در ایران است. کینوا گیاهی است که به دلیل ارزش غذایی بسیار بالای دانه، توسط سازمان خواربار و کشاورزی با شیر خشک مقایسه شده است. به منظور بررسی تأثیر دما بر جوانهزنی گیاه کینوا تحت تنش شوری آزمایشی بهصورت فاکتوریل با هفت سطح دما (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 درجة سلسیوس) و چهار سطح تنش شوری شامل (0، 4-، 8-، 12-...
[ 11 ] - برخی تغییرپذیری‌های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی بذرهای کنجد (Sesamum indicum) در شرایط مختلف نگهداری
کنجد از گیاهان روغنی بسیار مهم بوده که به علت درصد روغن بالای بذر آن در شرایط نگهداری دچار زوال شده و بنیة آن کاهش می‌یابد. در همین راستا آزمایشی در سال 1390 در آزمایشگاه بذر پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انجام گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار 50 بذری، با چهار سطح رطوبت بذر 5، 9، 13 و17 درصد و دمای انبارداری 5، 15، 25، 35 و 45 درجة سل...
[ 12 ] - بررسی الگوی پروتئوم محور جنین گندم (Triticum aestivum) تحت تنش‌خشکی در دو رقم حساس و متحمل به خشکی طی مراحل آغازین جوانه زنی
جوانهزنی یکی از مهمترین مراحل رشدی در گیاهان است که بهشدت از تنش‌های محیطی بهویژه تنش‌خشکی آسیب میپذیرد. جوانهزنی از سه مرحلۀ (فاز) مهم تشکیل شده است که بسیاری از فعالیتها پیش از مرحلۀ سوم آن (خروج ریشهچه) آغاز میشود. محور جنین بذر نیز با توجه به زنده بودن آن، فعالیتهای بسیاری از نظر سوخت‌وساز (متابولیکی) بهویژه در مرحلۀ اول آن رخ میدهد که از مهمترین این تغییرات میتوان به تغییر ...
[ 13 ] - تأثیر هورمون‌های اسید سالیسیلیک و اسید جیبرلیک بر فرایندهای پیشگیری و بهبود زوال بذر دو رقم کنجد (Sesamum indicum)
زوال یا پیری بذر یکی از عوامل کاهش‌دهندة بنیه و محدودکنندة جوانهزنی در بذر است. هدف این آزمایش بررسی تأثیر هورمون‌های اسید سالیسیلیک و اسید جیبرلیک بر بهبود خصوصیات جوانهزنی و پیشگیری از زوال بذور دو رقم کنجد بود. این آزمایش در طی سال‌های 1391 و 1392 در آزمایشگاه بذر گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج) انجام گرفت. ارقام کنجد استفاده‌شده، داراب2 و داراب14 ...
[ 14 ] - تعیین نوع خواب بذر گیاه باریجۀ تودۀ دماوند (Ferula gummosa BIOSS) و نیازهای بذر برای شکست خواب
گیاه باریجه یکی از گیاهان دارویی، صنعتی و تجاری ایران به‌شمار میرود که کشاورزان به‌دلیل خواب بذر، کمتر به آن توجه نشان داده‌اند. به‌منظور تعیین نوع خواب و وضعیت محیطی لازم برای شکست آن در این بذر آزمون‌هایی انجام گرفت. آزمون جذب آب که به‌منظور تعیین وجود یا نبود خواب فیزیکی در بذر این گیاه انجام گرفت، نشان‌دهندۀ جذب شدن آب توسط بذر و نبود خواب فیزیکی در آن بود. در ادامه، جنینهای جداشده از بذر...
[ 15 ] - بررسی خصوصیات جوانهزنی بذر گیاه دارویی گل سازویی (Scrophularia striata) تحت تنش‌های شوری و خشکی در دماهای مختلف
جوانهزنی گیاهان از مراحل مهم در طول دورۀ رشدی آنها است که اغلب تحت تأثیر تنش‌های محیطی بهویژه شوری و خشکی قرار می‌گیرد. در این راستا به‌منظور ارزیابی پاسخ خصوصیات جوانهزنی و سبز شدن گیاهچۀ گل سازویی (Scrophularia striata) به تنش خشکی و شوری در دماهای مختلف، هفت آزمایش در آزمایشگاه بذر گروه زراعت دانشگاه تهران انجام گرفت. دماهای استفاده‌شده در این آزمایش هفت سطح دما شامل 5، 10، 15، 20، 25، 30...
[ 16 ] - بررسی امکان جانشینی روش تجاری مینی‌تیوبر با روش هیدروپونیک باز در تولید سیب‌زمینی
تولید حجم زیاد غده‌چۀ (مینی‌تیوبر) سیب‌زمینی(Solanum tuberosum L.) در زمان کوتاه، نیازمند وجود شرایط محیطی کنترل‌شده همانند گلخانه‌ها است؛ تا از نابودی و آسیب غده‌های بذری جلوگیری شود. هدف از این پژوهش معرفی روشی جدید در تولید غده‌چۀ سیب‌زمینی با هزینۀ کمتر و ضریب تکثیر بالاتر بود. بنابراین برای ارزیابی کارایی روش‌های کشت از نظر میزان تولید غده‌چه، این روش‌ها در کرتی تقسیم‌شده با طرح پایه بلوک...
[ 17 ] - تأثیر نانوذرات نقره، نیکل، روی و روی- مس بر جوانه زنی، استقرار و فعالیت آنزیمی بذر گیاه یونجه
به‌منظور بررسی اثر نانوذرات نقره، روی، نیکل، روی- مس بر جوانهزنی، استقرار و فعالیت آنزیمی بذر گیاه یونجه تحقیقی در قالب آزمایش فاکتوریل بهصورت کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه بذر گروه زراعت و اصلاحنباتات پردیس کشاورزی و منابعطبیعی دانشگاه تهران انجام گرفت. هدف از این تحقیق تعیین تأثیر احتمالی نانوذرات مختلف بر گیاه یونجه و آستانۀ تحمل به نانوذرات مختلف است.در وضعیت آزمایشگاهی بیشترین ...
[ 18 ] - تجزیه پروتئوم بذر علف گندمی بلند(Agropyronelongatum) تحت شرایط تنش خشکی و دمای پایین
در طی دوره رسیدگی بذر و جوانه¬زنی پس از آن، تغییرات عمده¬ای در بیان ژن¬ها، فرایندهای متابولیک و وضعیت فیزیولوژیک بذر رخ می¬دهد.به¬منظور ارزیابی الگوی پروتئوم بذرهای علف گندمی بلند در شرایط متفاوت رشدی شامل: بهینه (دمای C̊ 20 و پتانسیل آبی صفر بار)، تنش خشکی (دمای C̊ 20 و پتانسیل آبی 6- بار) و تنش دمای پایین (دمای C̊ 6 و پتانسیل آبی صفر بار) برای جوانه¬زنی قرار گرفتند. نمونه¬برداری از بذرهای خشک (ز...
[ 19 ] - مدل‌سازی جوانهزنی بذر بادرنجبویه تحت تأثیر دما و پتانسیل آب: مدل هیدروترمال تایم
این آزمایش به منظور بررسی واکنش سرعت جوانهزنی بذر بادرنجبویه (.Melissa officinalis L) نسبت به دما و پتانسیل آب صورت گرفت. بذرها در دماهای 20، 23، 25، 27، 30 و 32 درجه سانتی‌گراد و پتانسیل‌های خشکی صفر، 2/0-، 4/0-، 6/0- و 8/0- مگاپاسکال در 3 تکرار در انکوباتور قرار داده شدند. این آزمایش در آزمایشگاه بذر پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، در سال 1393 انجام شد. داده‌ها با استفاده از طرح آ...
[ 20 ] - بررسی تحمل به شوری و میزان جذب املاح گیاه گاوزبان (Borago officinalis L.)
با توجه به اهمیت دارویی گیاه گاوزبان و فراوانی منابع آب و خاک شور در کشور، این تحقیق طی دو آزمایش جداگانه اجرا گردید. آزمایش اول با هدف تعیین حدود مقاومت به شوری و شناسایی مکانیزم آن اجرا شد و تیمارهای آزمایش شامل شوری در چهار سطح شاهد، 4، 8، و12 دسی‌زیمنس بر متر بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل صفات کمی (درصد سبز شدن، وزن خشک ریشه، گل‌آذین و ساقه- برگ، ارتفاع، نسبت وزن اندام هوایی به ریشه، تعداد...
[ 21 ] - تأثیر آماده‌سازی اسمزی بر جوانهزنی بذر گاوزبان (Borago officinalis L.) در راستای بهینه‌سازی تولید
گاوزبان (Borago officinalis L.) دارای خواص متعدد صنعتی، علوفه ای و دارویی می‌باشد. نظر به اهمیت این گیاه و مشکلات موجود در زمینه جوانهزنی آن، تحقیق حاضر در راستای تکنولوژی آبگیری بذر و به منظور بررسی تأثیر آماده‌سازی اسمزی (اسموپرایمینگ) بذرها بر درصد و میانگین روزهای جوانهزنی بذرهای گاوزبان به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید.تیمارهای آزمایش شامل ...
[ 22 ] - ارزیابی قطع مکانیکی در مراحل مختلف رشد و نمو گیاه بر شاخص زیستایی بذر گاوپنبه (Abutilon theophrasti)
آزمایش‌های گلخانه‌ای و مزرعه‌ای به منظور بررسی تاثیر روش‌های مختلف قطع مکانیکی در مراحل مختلف رشد و نمو گیاه مادری بر زیستایی (%)، اندازه (mm2) و وزن صد دانه (گرم) بذور علف‌هرز گاوپنبه (Abutilon theophrasti) انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل سه روش قطع مکانیکی گیاه مادری در مراحل رشدی کپسول‌های بذر پس از گلدهی بود. سه روش‌های قطع مکانیکی شامل: (1) قطع گیاه کامل از سطح خاک و بدون جداسازی کپسول‌ه...
[ 23 ] - مدل سازی حیات بذر کینوا (Chenopodium quinoa) با تجزیه پروبیت
حفظ کیفیت بذر از زمان برداشت تا کشت بعدی هدف اصلی انبارداری بذر می‌باشد و شرایط محیط انبار، بویژه دو عامل دما و رطوبت از مهمترین عوامل زوال بذر و کاهش بنیه می‌باشند. بنابراین به منظور بررسی معادله بقای بذر الیس و روبرتز در رابطه با انبارداری بذر کینوا و معرفی ثابت‌های معادله حیات بذر، آزمایشی در آزمایشگاه گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران در سال 1394 انجام شد. پس از تعیین قوه نامیه و رطوب...
نویسندگان همکار