حسن سرایی

استاد جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائی

[ 1 ] - تبیین جامعه شناختی گفتار هویت سیاسی و تحولات معنایی آن در گفتمان انقلاب اسلامی ایران 1357 (مورد مطالعه: سالهای خرداد 76 تا خرداد92)

این مقاله مستند به پژوهشی است که با هدف بررسی و تبیین جامعه شناختی گفتار هویت سیاسی در ایران پس از انقلاب به انجام رسیده است . بدین منظور مفهوم هویت سیاسی را محور بررسی قرار داده و تغییر و تحول معنایی آن را ابتدا در گستره ی نظام معنایی گفتمان کلان انقلاب اسلامی و سپس در دو گفتمان اصلاحات و محافظه کاردر قالب تحلیل درون متنی و بینا متنی با تکیه بر نظریه ی گفتمان و روش تحلیل انتقادی گفتمان در ...

[ 2 ] - مدلی برای سنجش سطح مدرنیته سیاسی دردولت-ملتهای جدید محمدحسین پناهی حسن سرایی صادق پیوسته

این مقاله مدلی را برای بررسی و مقایسة مدرنیته‌های سیاسی در دولت ملت‌ها پیشنهاد می‌کند. پرسش این است که: اگر خطوط متفاوتی برای مدرن شدن سیاسی مردم و دولت‌ها وجود دارد، چگونه می‌توان این خطوط را نشان داد؟ راه‌حل این مطالعه، مکان‌یابی وضعیت سیاسی دولت ملت‌ها در دستگاه مختصاتی با چهار محور و درواقع چهار طیف از تعیین / عدم تعیین حق سرنوشت، توزیع مسالمت‌آمیز / خشونت‌آمیز قدرت، مشارکت محدود / همگانی د...

[ 3 ] - بررسی نگرش نسبت به ادامه تحصیل پس از ازدواج و تأثیر آن بر تصمیم گیری درباره فرزندآوری (مطالعه زنان در شرف ازدواج شهرستان نیشابور)

هدف این مقاله، تعیین نقش نگرش نسبت به تحصیلات و تصمیم به ادامه تحصیل بر تصمیم گیری درباره فرزندآوری در بین زنان در شرف ازدواج شهرستان نیشابور می باشد. روش تحقیق: این مقاله بر اساس داده های یک پیمایش بر روی 415 نفر از زنان در شرف ازدواج 10 تا 39 ساله که برای انجام آزمایشات و شرکت در کلاس های مشاوره ی قبل از ازدواج در آبان و آذرماه سال 1392 به آزمایشگاه مرجع سلامت این شهرستان مراجعه نموده و ازدوا...

[ 4 ] - دولت خودکفایی، دولت رابطه

این مقاله به سنخ‌بندی دولت‌های اجرایی جمهوری اسلامی ایران و سیاست‌های حکومتی متناسب با هر سنخ می‌پردازد. این سنخ‌بندی با پیروی از کلیات روش ماکس وبر، به معرفی دو نوع مثالی یا ایده‌آل تایپِ دولت در ارتباط با جامعة مدنی، به نام‌های دولت خودکفایی و دولت رابطه انجامیده است که دولت‌های اجرایی این نظام سیاسی را در این دو نوع قرار می‌دهد. هدف، خلاصه‌کردن تنوعات موجود از دیدگاه گفتمانی، سیاست‌ها و اقدام...

[ 5 ] - مطالعه کیفی جهانی شدن و تغییرات خانواده در شهر زنجان

جهانی شدن پدیده‌ای است چند بعدی که هر یک از ابعاد آن می‌تواند بر نهاد خانواده تاثیرگذار باشد. خانواده در جهان امروز، بیش از گذشته در معرض تغییر و دگرگونی است. این مطالعه با هدف درک چگونگی تفسیر مردم در خصوص چگونگی تغییرات خانواده در شهر زنجان به تأثر از جهانی شدن صورت گرفته است. داده‌های این پژوهش به روش کیفی و با رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی و طرح تحقیق مردم نگاری با استفاده از فنون مصاحبه عمیق ب...

[ 6 ] - مطالعۀ تغییرات زمانی ارزش فرزند در ایران (مطالعۀ زنان شهر زنجان)

فرزند و فرزندآوری از مهم‌ترین ارزش‌های خانواده در ایران است. نسل‌های مختلف زنان در ایران، براساس تجارب و حوادث تاریخی و تجربۀ زندگی مشترک، نگرش و برداشت متفاوت و گاه متضاد از معنا و مفهوم فرزند دارند. با تکیه بر دو دسته از نظریه‌های غربی شامل تغییرات فرهنگی، گذار جمعیتی دوم، تضاد نسلی و ساختاری و نظریه‌های جوامع پیرامون مانند نظریۀ جهان‌ـ محلی شدن، الگوی پژوهش ساخته شد. روش پژوهش، پیمایشی اس...

[ 7 ] - تحلیل گفتمان جامعه‌شناختی مذاکره‌های مجلس هشتم شورای اسلامی در خصوص قانون حمایت از خانواده

بررسی تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران نشان دهنده اهمیت موضوع زنان و خانواده برای سردمداران گفتمانهای سیاسی مسلط و معارض است. تحقیق حاضر باهدف شناسایی گفتمانهای مسلط خانواده در مجلس شورای اسلامی و تحلیل جامعهشناختی آنها، انجام گرفته است. این تحقیق با روش تحلیل گفتمان بر روی مذاکرات نمایندگان مجلس هشتم در موضوع قانون حمایت از خانواده صورت پذیرفته و چشمانداز نظری آن بر مبنای نظریههای عاملیت- ساخ...

[ 8 ] - طراحی و روان‌سنجی ابزار اندازه‌گیری سالمندی فعال ایرانی

Objectives This study aimed at developing and determining psychometric properties of Active Aging Measurement Instrument (AAIM) as per the Iranian aging society. Methods & Materials This study was performed in two phases by applying the steps identified by Ingersoll-Dayton in 2015-2016. In the first phase, according to prior studies, a preliminary AAMI was developed through three steps. In the...

[ 9 ] - دریچه جمعیتی ایران

دریچه جمعیتی به دوره ای اطلاق می شود که در آن نسبت وابستگی سنی در مقیاسی که در تاریخ بی سابقه است کوچک می شود. این دوره کوتاه است ابتدا و انتهای آن به طور تقریبی مشخص است و در حدود چند دهه دوام می آورد. جمعیت ایران در آستانه سرشماری سال 1385 وارد دریچه جمعیتی شده است. دریچه جمعیتی آن در حدود چهار دهه باز می ماند. و در حدود سال 1425 بسته خواهد شد. پس از بسته شدن دریچه جمعیتی، جمعیت ایران به سوی ...

[ 10 ] - شناسایی انواع ضمانت اجرای اخلاق کسب و کار در بازار (مطالعه سه نسل در بازار بابل)

در این مقاله به بررسی انواع ضمانت اجرای اخلاق کسب و کار در بازار پرداخته می شود. رویکرد نظری این تحقیق به طور عمده برگرفته از نظریه های جامعه شناسی دورکیم و وبر است. داده ها نیز از طریق مصاحبه نیمه باز با 60 نفر از (سه نسل) بازاریان شهر بابل در سال 1394 جمع آوری شده است. یافته ها حکایت از آن دارد که در هر سه نسل از بازاریان مورد مصاحبه دو نوع «ضمانت اجرای شرعی و غیر شرعی» وجود دارد. اما طی ...

[ 11 ] - گفتمان چپ اولیه در ایران: اندیشه‌های جهانی در بستر ایرانی

این مقاله به بررسی محتوا و ویژگی‌های اصلی گفتمان چپ در متون گروه‌های سوسیالیستی و مارکسیستی اولیه، مثل اجتماعیون عامیون و حزب دمکرات ایران در انقلاب مشروطه، می‌پردازد تا مشخص شود عناصر اصلی مورد تأکید در این گفتمان چه چیزهایی هستند. مقاله حاضر رویکردی را پیشنهاد می‌کند که طبق آن توجه به تعامل عناصر درونی و بیرونی، به ویژه ادغام و ترکیب آن‌ها، جهت فهم جامعه ایران اساسی تلقی می‌شود. طبق این رویکر...

[ 12 ] - تغییر اخلاق کسب و کار در بازار؛ مورد مطالعه: بازاریان شهر بابل

با توجه به جایگاه مهم بازار، در این مقاله، تغییرات اخلاق کسب و کار در بازار و عوامل مؤثر بر آن بررسی می‌شود. منظور از تغییر اخلاق کسب و کار، تغییر در پایبندی به قواعد اخلاق کسب و کار مبتنی بر دین اسلام، طی یک بازه زمانی شصت‌ساله است. مبانی نظری این تحقیق نظریه‌های دورکیم، وبر و دیدگاه نوسازی و روش جمع‌آوری داده‌ها، مصاحبه عمیق اکتشافی و روش تحلیل داده‌ها تحلیل مضمونی است. مشارکت‌کنندگان تحقیق ش...

[ 13 ] - تحلیل کوهورتی (نسلی) نگرش زنان دربارۀ ارزش فرزند در استان سمنان

هدف از این مقاله، بررسی تفاوت‏های ارزش فرزند در سه کوهورت (هم‏دوره) تولد دهه‏های 1340، 1350 و 1360 به بعد و شناسایی عوامل مؤثر بر آن است. به منظور دستیابی به اهداف تحقیق، از داده‏های طرح پیمایشی«شمار فرزندان موجود و فرزندان ایده‏آل و شکاف میان آن‏ها در سه استان منتخب در سال 1391» استفاده شده است. روش نمونه‏گیری در این طرح ترکیبی از روش‏های نمونه‏گیری طبقه‏ای چند‏مرحله‏ای و نمونه‏گیری تصادفی سیس...

[ 14 ] - سنجش عوامل اجتماعی مؤثر بر نگرش زنان باردار نسبت به سقط عمدی

سقط‌جنین عمدی یکی از معضلاتی است که برخی از زنان به دلایلی نظیر تنظیم خانواده، مخفی کردن روابط نامشروع، گریز از بارداری ناخواسته، تجاوز به عنف و... به آن متوسل میشوند. تأثیرات جسمی و روحی سقط‌جنین بر زنانی که آن را تجربه میکنند و نیز شرایط فرهنگی و اجتماعی سقط، توجه به این مسئله را آشکار می‌سازد. هدف تحقیق حاضر، بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر نگرش زنان باردار نسبت به سقط‌جنین عمدی است. روش پژوهش، ...

[ 15 ] - جهانی شدن و تحولات جمعیتی خانواده ایرانی

جهانی شدن پدیده‌ای است چند بعدی که هر یک از ابعاد آن می‌تواند بر نهاد خانواده تاثیرگذار باشد. خانواده در جهان امروز، بیش از گذشته در معرض تغییر و دگرگونی است. از آنجاییکه شناخت جهانی شدن و تاثیرات آن می تواند در بهره گیری از فرصت های مثبت و برخورد مناسب با چالش ها موثر باشد لازم است نقش متغیرهای جمعیت شناختی به عنوان ساخت عینی در شکل گیری ساخت های ذهنی در جامعه و نهاد خانواده مهم تلقی شود. این ...

[ 16 ] - تحولات نظری در سنخ‌شناسی سازمان‌های دینی

تمام اشکال دینداری در بطن «جماعت دینی» نشوونمو مییابند، و «جماعت دینی» همواره برخوردار از سطحی از سازمانیافتگی است. در «جامعهشناسی دین» بررسی سازوکارهای اجتماعی مرتبط با جماعت دینی ذیل مفهوم «سازمان دینی» تعریف میشود. از دیرباز یکی از دغدغههای جامعهشناسی دین بررسی و شناخت اشکالِ متنوعِ شیوههای سازمانیافتگیِ جماعتهای دینی است. این مقاله میکوشد با بررسی تحلیلـتوصیفیِ رویکردهای مختلف و...

[ 17 ] - واکاوی شرایط زمینه ساز قصد و رفتار تک فرزندی در تهران

باروری زیر سطح جانشینی (حدود 2/1 فرزند) از سال 1385 تاکنون در ایران نگرانی هایی را ایجاد کرده است. باروری زیر سطح جانشینی معرف افزایش رفتار تک فرزندی است. بر این اساس سؤال تحقیق حاضر، این است که تفسیر و برداشت زنان و مردان شهر تهران از دلایل و انگیزه های تک فرزندی چیست و چه شرایط و عواملی زمینه ساز این تصمیم هستند. برای پاسخ به این سؤال ها، تعداد 14 مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته با نمونه گیری ه...