عباسعلی کدخدایی
استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
[ 1 ] - تحلیل محتوای عملکرد رژیم صهیونیستی در اعمال سیاست قتل‌های هدفمند در پرتو اصول بنیادین حقوق بشردوستانۀ بین‌المللی
در چند سال اخیر دولت‌های معدودی علیه مخالفان خود سیاست قتل‌های هدفمند را برای سرکوب آنها درپیش گرفته‌اند. این دولت‌ها از این پدیده اغلب به‌عنوان پاسخی مشروع و ضروری به تروریسم و جنگ‌های نامتقارن یاد می‌کنند. رژیم صهیونیستی از قتل هدفمند به‌عنوان ابزار حذف فیزیکی مبارزان فلسطینی و رهبرانشان در سرزمین‌های اشغالی فلسطین بهره‌ها برده است و همچنان به اعمال سیاست قتل‌های هدفمند ادامه می‌دهد. در این ...
[ 2 ] - افشای اطلاعات طبقه‌بندی‌شده از سوی پایگاه ویکی‌لیکس؛ تقابلی نوین میان حق دسترسی به اطلاعات و امنیت ملی
افشای اطلاعات طبقه‌بندی‌شدۀ مرتبط با نفع عموم، به یکی از چالش‌های عمدۀ حقوقی در چند سال اخیر تبدیل شده است. در دهه‌های گذشته تقابل میان حق مردم به دریافت اطلاعات و «اصل حاکمیت و رضایت قبلی» در قالب رسانه‌های سنتی (پخش مستقیم ماهواره‌ای) به نفع «اصل جریان آزاد اطلاعات» حل شد و محدودیت امنیت ملی جایگزین تقابل شد. اما امروزه پایگاه ویکی‌لیکس با دسترسی به اطلاعات طبقه‌بندی‌شدۀ دولت‌ها و انتشار آن‌ه...
[ 3 ] - ضرورت تفسیر قانون اساسی در پرتو ویژگی‌های این قانون
نگرانی‌های تاریخی از نقض تفکیک قوا، سوءاستفاده از صلاحیت تفسیر قانون و ادعای جامع و مانع‌بودن قوانین موضوعه، موجب تردیدهایی در به‌رسمیت‌شناختن تأسیس تفسیر قانون و به‌ویژه تفسیر قانون اساسی شده است تا جایی که برخی به نفی مطلق صلاحیت تفسیر قانون از سوی هر مرجعی غیر از قانونگذار معتقد شده‌اند. تأمل در واقعیات عرصۀ عملی اجرای قانون اساسی نشان می‌دهد صرف‌نظر از وجود ابهام، اجمال و تعارض در نصوص قان...
[ 4 ] - واکاوی اصل عدم بی تفاوتی در رویکرد اتحادیۀ آفریقایی
به‌رغم تورم هنجاری در بعد حقوق بشر و حقوق بشردوستانه، جهان امروز شاهد نقض گستردۀ این حقوق است. شاید بتوان عامل اصلی آن را در نبود سازوکارهای کارآمد و مناسب به‌منظور رعایت و احترام به حقوق مذکور جستجو کرد. اتحادیۀ آفریقایی در اوایل قرن 21 اصل عدم بی‌تفاوتی را بنیان‌گذاری کرد تا به کمک عملی مردمان در معرض نقض فاحش حقوق بشر و بشردوستانه بشتابد. اصلی که همگام با اصل مسئولیت حمایت شکل گرفت تا پاسخگو...
[ 5 ] - ساختار آنالوگ حقوق بینالملل
نظام حقوق بینالملل از همان ابتدا براساس بده – بستان و روابط متقابل دولت‌ها شکل گرفته است. چنین نظامی در حوزههای حقوق ماهوی و حقوق مسئولیت، بیشتر تداعیکنندۀ ساختارهای حقوق خصوصی است و این، اصلیترین آسیب برای تحقق یک نظم حقوقی دستوری است که بتواند با تکیه بر معیارهای سلسلهمراتبی، از حقهای بنیادین افراد حمایت کافی به‌عمل آورد. تحول حقوق بینالملل به‌سوی نظم جدید، از ورود آرمان‌های بشردوستانه...
[ 6 ] - مصونیت دولت و قاعده آمره: استثنای در حال ظهور؟
ادبیات امروزین در زمینة حقوق مصونیت دولت از حجم درخور توجهی برخوردار شده است؛ این امر حاصل رخدادهای گوناگونی است که در عرصة مصونیت دولت در جامعة بین‌المللی رخ افتاده یا در حال وقوع است. دولت‌ها، به منزلة بازیگران اصلی عرصة روابط بین‌المللی، در مواجهه با مسائل متعدد‌ـ که به اقامة دعوا علیه آنها یا ارگان و نمایندگان آنها منجر می‌شود‌ـ حاضر به دست‌شستن از اختیارات و توان حاکمیتی خود نیستند. این ...
[ 7 ] - رویه‌ی شورای نگهبان درخصوص اصول و ضوابط حاکم بر ابتکار قانون
تبیین و بررسی اصول و ضوابط مستنبط از رویه‌ی شورای نگهبان در زمینه‌ی ابتکار قانون، علاوه‌بر ثمرات نظری، می‌تواند قانونگذار عادی را با رویکرد این شورا در زمینه‌ی موضوع ابتکار قانون آشنا کند و از طرفی زمینه‌ی اصلاح رویه‌های شورای نگهبان را فراهم سازد. ازاین‌رو، در این مقاله تلاش شد تا این ضوابط در قالب پژوهشی توصیفی-تحلیلی، تبیین و ارزیابی شود. با بررسی رویه‌ی شورای نگهبان مشخص شد که اصول و ضوابط...
[ 8 ] - تبیین مفهوم اصل عدم تفویض قانون گذاری در پرتو اصل برتری قانون اساسی؛ نقدی بر رویۀ شورای نگهبان
اصل عدم تفویض قانون گذاری یکی از اصول سنتی حقوق اساسی است که کم و بیش در حقوق اساسی کشورهای مختلف مورد توجه واقع شده است. برخی مبنای این اصل را قاعده عدم جواز توکیل وکیل، برخی دیگر اصل تفکیک قوا و برخی دیگر دموکراسی نماینده سالار دانسته اند. بدین ترتیب، بسیاری از نویسندگان حقوق اساسی در خصوص مبانی این اصل دچار اشتباه شده و به همین خاطر در تبیین مفهوم، محتوا و نحوه اعمال آن موفق نشده اند. بررسی ...
[ 9 ] - رویکرد حقوق بین الملل در خصوص تبلیغات خصمانه برای جنگ (پروپاگاندا)
به‌دنبال توسعۀ فناوریهای ارتباطی، کشورها به‌تدریج متوجه نقش مافوق تصور تبلیغات در جهت دادن به افکار افراد در برابر مناسبات جهانی شدند. از همین رو در طول تاریخ، کشورها و افراد اقدام به انتشار تبلیغات خصمانه یا پروپاگاندا[1] کردند تا جهانیان را به ضروری یا بشردوستانه بودن اقدامات خصمانۀ خود متقاعد سازند. در همین خصوص، به‌طور ویژه از تبلیغات خصمانه برای تحریک به مخاصمۀ مسلحانه به‌مراتب استفاده شد...
[ 10 ] - چالش‌های حقوقی تعهدات انفرادی و مشترک دول عضو اتحادیۀ اروپایی در قبال پناهندگان و مهاجران
اتحادیۀ اروپایی در تلاش جهت مدیریت بحران پناه‌جویان سوری، با تدوین نظام مشترک پناهندگی کوشیده است رویکرد دولت‌های عضو را به این پدیده انسجام بخشد و از طریق سیاست برون‌سپاری بخشی از بار مسئولیت این امر را به دولت‌های ثالث واگذار کند. در مقالۀ توصیفی- تحلیلی پیش رو، ضمن تعریف و بررسی مفاهیم نظری مرتبط با پناهندگی، معاهدات بین‌المللی و اروپایی و اصول حقوقی نشأت‌گرفته از آنها، به‌منزلۀ مبنای حقوق...
نویسندگان همکار