سید مهدی زرقانی
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - بررسی دیدگاه‌های فیلسوفان مسلمان دربارة وزن و قافیه (با تکیه بر آثار ارسطو، فارابی، ابن رشد، ابن سینا، بغدادی، خواجه نصیر و قرطاجنی)
در منابع فلسفی درباره وزن و قافیه مطالبی وجود دارد که لزوماً با مقالات و دلالات عروضیان یکسان نیست. این مقاله با بررسی مفهوم وزن در منابع فلسفی شروع میشود. آنها گونههایی از وزن را در شعر و نثر یافتهاند و بر همین اساس به دو نوع وزن شعری و نثری باور دارند. وزن در نظر آنها عضوی از خانواده بزرگ موسیقی است. بر این مبنا، قاعده «تعداد و تناسب» را به عنوان اصلیترین اصل در بررسی وزن در نظر گرفتهان...
[ 2 ] - تاریخ ادبیات در تاریخ (مطالعة موردی: منابع تاریخی قرن دهم)
مسئلة مقاله، جست‌‌وجوی اطلاعات تاریخ ادبیاتی در منابع تاریخی است. نویسندگان کتاب‌‌های تاریخ ادبیات غالباً تذکره‌‌ها را به عنوان منبع اصلی خود قرار می‌‌دهند، حال آنکه کتاب‌‌های تاریخی، به اعتبار موضوع‌‌شان و نیز ارتباط مستقیم نویسندگان‌‌شان با نهاد قدرت باید به عنوان یکی از منابع درنظرگرفته شوند. مقاله نشان میدهد که برخی چهره‌‌های ادبی که در منابع تذکره‌‌ای از قلم افتاده‌‌اند، در منابع تاریخی ب...
[ 3 ] - بررسی جنسیت در شعر کودک و نوجوان از منظر جامعه‌شناسی بدن
انسان بر حسب دارایی بدن، همیشه در موقعیتی بدنمند بهسر میبرد. بر این اساس اگرچه بدن در مقام عنصری هویتساز زندگی فردی و اجتماعی هر فرد را سامان میدهد، خود نیز از تکنیکها و آداب فرهنگی القاء شده از جامعه متأثر میگردد به طوری که جنبه فرهنگی بدن بر بعد بیولوژیکی و زیستی آن غالب میشود؛ کنشها و وضعیتهایی برای هر فرد تجویز می‌کند یا متصور میشود که باید آنها را نقشهای اجتماعی و اساس هویت افر...
[ 4 ] - تعامل صوفیه نخستین با عقل؛ از آغاز تا اواخر قرن پنجم
موضوع اصلی این مقاله، بررسی طرز برخورد عرفای نخستین با مفهوم بنیادین عقل است. بدین منظور چهل اثر عرفانی را که یا توسط صوفیه پنج قرن نخست اسلامی نوشته شده بودند و یا مشتمل بر گفتارهای آن ها بودند، بررسی کردیم. مجموعه یافته‌ها را در ده موضوع اصلی جای دادیم: عقل و معرفت الله، عقل و ایمان، عقل و قرآن، عقل و شرع، عقل و اخلاق، عقل و دنیا و آخرت، عقل و مقامات عرفانی، عقل و حالات عرفانی، عقل و عشق و عق...
نویسندگان همکار