مصطفی کریمی

استادیار، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران

[ 1 ] - بررسی همگنی داده‌های اقلیمی و روند تغییر دما

در این بررسی همگنی داده‌های دمای میانگین ماهانۀ 33 ایستگاه همدید در ایران باکاربرد الگوریتم PMFred مورد آزمون قرار گرفت. روند خطی تغییر، پیش و پس از همگن‌سازی داده‌ها، برآورد و تأثیر همگنی داده‌ها بر نتایج حاصل از روند ارزیابی شد. همچنین به منظور تسهیل در تشخیص معنا‌داری روند تغییر، مقادیر شیب رگرسیون با تقسیم‌شدن بر نصف فاصلۀ اطمینان (در این مطالعه %95) استاندارد شدند. نتایج نشان داد، به‌کارگ...

[ 2 ] - تحلیل فضایی- زمانی رخداد گرد و غبار در غرب ایران

پژوهش حاضر سعی دارد رفتار رخداد گرد و غبار در غرب ایران را از منظر مکانی و زمانی تحلیل کند. برای نیل به این هدف از داده‌های آماری گرد و غبار (اخذشده از سازمان هواشناسی) 26 ایستگاه منتخب در نیمۀ غربی ایران با پراکنش مناسب طی دورۀ بیست ساله (1989- 2008) بهره گرفته شده است. برای بررسی رفتار مکانی گرد و غبار از ابزار تحلیل روند و برای بررسی رفتار زمانی آن از روش آماری من کندال (به علت ناپارامتریک‌ب...

[ 3 ] - بررسی نقش باد 120 روزۀ سیستان در وزش دمایی شرق و جنوب ‏شرق ایران

برای بررسی اثرهای دمایی باد 120 روزة سیستان طی دورة 1993ـ2012 با استفاده از آزمون‏ تحلیل‏ عاملی و خوشه‏بندی دو الگوی اصلی وزش باد شمالی (باد 120 روزة سیستان) و باد شرقی شناسایی شد و مشخص گردید که در الگوهایی با وزش باد شرقی هسته‏ای از وزش دمایی منفی در شرق ایران و مرکزی از وزش دمایی مثبت در مناطق مرکزی‏تر فلات ایران شکل می‏گیرد. این وزش منفی جنوب ‏شرق ایران را دربر نمی‏گیرد که سبب افزایش دمای م...

[ 4 ] - نقش گردش وردسپهر زیرین پُرفشار عربستان در بارش ایران

تغییرات الگوهای گردش جوی به تغییر رژیم بارش منجر می‏شود و ره‏آورد آن تنوع آب‌وهوایی، همچون ترسالی‏ها و خشک‌سالی‏ها، است. بنابراین، با توجه به اینکه یکی از پارامترهای مهم در شرایط پیش‌گفته نایکنواختی در انتقال و تزریق رطوبت به سامانه‏های باران‏زای ایران است، در این پژوهش‌ـ با رویکرد انتقال رطوبت در ایجاد بارش، با بهره‏گیری از داده‏های ساعتی ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 850 ه.پ در دورة زمانی (2000 ـ 20...

[ 5 ] - تحلیل دینامیکی –سینوپتیکی سازوکار بارش‌های تابستانۀ جنوب شرق ایران

در این پژوهش 78 مورد از بارش‏های تابستانة جنوب ‏شرق ایران انتخاب شد؛ پس از اجرای آزمون خوشه‏بندی، چهار الگوی سینوپتیکیِ مرتبط با این بارش‏ها تشخیص داده شد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که این بارش‏ها هم‌زمان با گسترش زبانه‏ای از کم‏فشار گنگ بر روی شرق ایران از سطح زمین تا تراز 850 ه.پ صورت می‏گیرد و در سطوح میانی و بالایی آتمسفر ناوه‏ای از موج بادهای غربی بر روی منطقه مستقر نمی‏شود. در همة الگوها س...

[ 6 ] - تأثیر رودبادهای سطح پایین در شکل‌گیری سامانه‌های همرفتی میان‌مقیاس در جنوب‌غرب ایران

در این مطالعه تأثیر رودبادهای سطح پایین (LLJ) در شکل‌گیری سامانه‌های همرفتی میان‌مقیاس در جنوب‌غرب ایران طی سال‌های 2001-2005 بررسی شد. برای تشخیص اهمیت رودبادهای سطح پایین در شکل‌گیری  این سامانه‌ها درصد رخداد، اندازه و طول عمر سامانه‌ها در هر دو شرایط حضور و نبود رودبادهای سطح پایین در منطقه، همچنین نقشه‌های سرعت باد و شار رطوبت در سطح 850 هکتوپاسکال بررسی شد. همچنین، شرایط تشکیل این سامانه‌ه...

[ 7 ] - تحلیل همدیدی شرایط رخداد سامانه‌های همرفتی با بارش بیش از 10 میلی‌متر در جنوب‌ غرب ایران

در این مطالعه به بررسی الگوهای فشار مسبب رخداد سامانه‌های همرفتی با بارش سنگین (بر اساس WMO با مجموع بارش بیش از 10 میلی‌متر) در جنوب‌ غرب ایران، طی دورۀ آماری (2005-2001) پرداخته شده است. بدین منظور داده‌های بازکاوی شدۀ NCEP با قدرت تفکیک شبکه‌های افقی 5/2 درجه طول و عرض جغرافیایی به‎کار گرفته شده است. برای استخراج الگوها از روش‌های همبستگی و بردار ویژه بهره‎جویی شد. نتایج حاصل از روش همبستگی ...

[ 8 ] - مطالعۀ الگوی دمای سطوح فیزیکی در شرایط جوی متفاوت

الگوی رفتاری دمای سطوح در طول شبانه‎روز و نیز در شرایط آب‎وهوایی گوناگون در محیط‎های شهری، شاید در زمینۀ مدیریت و برنامه­ریزی شهری کارآمد باشد. در این پژوهش، روند تغییرات دمای اندازه­گیری‎شدۀ چهار پوشش آسفالت، سیمان، خاک و سنگ، در محدودۀ ایستگاه هواشناسی ژئوفیزیک در شرایط جوی گوناگون واکاوی شد. با توجه به ارتباط بین دمای سطح و دمای هوا، مدل رگرسیونی محاسبۀ دمای سطوح با دمای هوا انتخاب و دمای بر...

[ 9 ] - اندرکنش گردش جو و پوشش سطح زمین در سازوکار تشکیل و گسترش توفان های گردوغبار تابستانه‎ی خاورمیانه (توفان گردوغبار تیرماه 1388)

توفان‌های گردوغبار یکی از انواع مخاطرات جوّی هستند که در منطقه‎ی خاورمیانه، در طیِّ سال، بارها امکان وقوع آنها وجود دارد. در دهه‎ی پیشین، رخداد این توفان‌ها فزونی یافته که بررسی علل این افزایش وقوع و سازوکارهای تشکیل آن، توجّه پژوهشگران را به‎خود جلب کرده است. هدف مقاله‎ی پیش رو نیز، دست‎یابی به‎شیوه‎ی سازوکار تشکیل و فعّالیّت توفان‎های گردوغبار مذکور است. در این مقاله، فراوانی توفان‌های دهه‎ی 80 و گ...

[ 10 ] - ارزیابی روش های مدل سازی و طبقه بندی نظارت شده در تهیه نقشه شوری خاک با استفاده از تصاویر ASTER و ETM

چکیده سابقه و هدف: شناسایی مناطق شور و تهیه نقشه‌های رقومی میزان شوری خاک‌ها، گامی موثر در مدیریت صحیح اراضی شور به شمار می‌رود. از آنجا که بخش وسیعی از کشور ما را اراضی شور تشکیل می‌دهد، اهمیت این موضوع بشدت احساس می‌شود. شوری خاک یکی از مراحل تخریب زمین بوده که منجر به کاهش بهره‌وری نهایی در خاک می‌شود. شوری خاک می‌تواند ناشی از فرایندهای طبیعی یا اعمال انسانی باشد اما در هر صورت یکی از مخاط...

[ 11 ] - بررسی پدیده تغییر اقلیم با رویکرد تصمیم‌گیری چندمعیاره

در مطالعات ارزیابی پدیده تغییر اقلیم غالباً از خروجی مدل­های جفت شده اتمسفری– اقیانوسی گردش عمومی جو (AOGCM) بهره گرفته می‌شود که به­دلیل بزرگ مقیاس بودن برونداد این مدل­ها، فرآیند ریزمقیاس­سازی ضروری است. تاکنون روش­های متعددی در این زمینه ارائه شده است که هریک از عملکرد متفاوتی  برخودار می­باشند. در این مطالعه سعی شده است با رویکردی جدید و با استفاده از تکنیک­های تصمیم‌گیری از بین چند روش مرسو...

[ 12 ] - تحلیل الگوهای فضایی و زمانی سامانه‌های همرفتی با بارش بیش از 10میلی‌متر در جنوب غرب ایران

در این تحقیق ویژگی‌های فضایی و زمانی رخداد سامانه‌های همرفتی در جنوب‌غرب ایران، طیّ سال‌های 2001 تا 2005 با استفاده از تصاویر ادغامی دمای درخشندگی حاصل از باند مادون قرمز ماهواره‌های زمین آهنگ Meteosat،GOES  و GMS، مورد بررسی قرار گرفت. سامانه‌های همرفتی بر اساس آستانه‌های دما و مساحت به ترتیب برابر 228 درجه کلوین و 1000 کیلومترمربع در تصاویر دمای درخشندگی شناسایی و مسیریابی شدند. در مجموع 268 س...

[ 13 ] - ارزیابی اثرات تغییراقلیم بر پارامترهای اقلیمی حوضه آبریز دریاچه ارومیه طی سالهای2040-2011 با استفاده از مدل WG- Lars

امروزه پیش­بینی بلندمدت متغیرهای اقلیمی برای اطلاع از میزان تغییرات و درنتیجه درنظر گرفتن تمهیدات لازم برای تعدیل اثرات سوء ناشی از تغییر اقلیم مورد توجه اقلیم شناسان و پژوهشگران قرار گرفته است، در این تحقیق اثرات احتمالی تغییر اقلیم بر پارامترهای بارش روزانه، حداقل و حداکثر دما و ساعات آفتابی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه (ایستگاه­های سینوپتیک ارومیه، تبریز و سقز) که دارای آمار بلند مدت بودند در...

[ 14 ] - تحلیل آماری-همدیدی الگوهای سرماهای فراگیر غرب ایران

در این پژوهش با استفاده از نمرۀ استاندارد داده­ های دمای حداقل، مشخصه ­های آماری سرماهای فراگیر غرب ایران و شرایط همدید رخداد آن­ها برای دورۀ 1992-2015 تحلیل شد. نخست با بررسی رخدادهای سرمایی و طبقه­ بندی ­آن­ها و انتخاب آستانۀ معین برای تعیین سرماهای فراگیر، 176 روز سرد فراگیر در چهار ماه دسامبر، ژانویه، فوریه و مارس استخراج و سپس با استفاده از داده­ های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 850 هکتوپاسکال و...

[ 15 ] - واکاوی همدید اثر گرمایش جهانی بر روند دمای ترازهای جوّی در ایران

تغییر اقلیم جزء ذاتی همه اقلیم موجود در کره زمین است که به شکل نوسان یک ساله، افت ‌و خیز دهه‌ای تا دگرگونی چند دهه تا سده‌ای می‌باشد. هدف این پژوهش واکاوی اثر تغییر اقلیم و گرمایش جهانی بر روند دمای ترا...

[ 16 ] - ارتباط الگوهای همدید بارش مؤثر با تاریخ کشت و عملکرد گندم دیم در کرمانشاه

این پژوهش با هدف مطالعة ارتباط الگوهای همدید اولین بارش مؤثر در زمان کاشت (اولین بارش با مجموع حداقل 5 میلی‏متر طی 24 یا 48 ساعت) و عملکرد گندم دیم در کرمانشاه انجام شده است. در این مطالعه، از تاریخ‏های مراحل نمو گندم دیم رقم آذر 2 و داده‏های بارش ایستگاه تحقیقات هواشناسی کشاورزی سرارود از سال زراعی 1384-1383 تا 1395-1394 استفاده شده است. با استفاده از داده‏های ارتفاع ژئوپتانسیل، باد، و رطوبت ت...

[ 17 ] - پیش‌بینی پتانسیل باد و ارزیابی نتایج در نواحی کوهستانی (مطالعه موردی: استان کرمانشاه)

در این پژوهش، پتانسیل باد در محدوده چند ایستگاه همدیدی استان کرمانشاه برآورد شد که در نزدیکی آنها ایستگاه­های بادسنجی سانا تأسیس شده بود. با مقایسه ویژگی­های باد مشاهده­شده در ایستگاه­های بادسنجی سانا و ویژگی­های برآورد­شده در محل این ایستگاه­ها، دقت برآوردها ارزیابی شده است. برای برآورد ویژگی­های باد، اطلس باد در هر ایستگاه با به‌کارگیری نرم‌افزار WAsP آماده و نقشه­های میانگین سرعت باد و چگالی...

[ 18 ] - Changes in Moisture entering the atmosphere of Iran and its relationship with seasonal wet and dry periods

Spatio-temporal variations of factors affecting the occurrence of precipitation can lead to a change in its amount. The atmospheric moisture is one of the most important factors for precipitation formation. In this study, changes in atmospheric moisture and its relation with occurrence of seasonal wet and dry periods were investigated in Iran. The re-analysis data from the ERA interim European ...

[ 19 ] - The Trend Analysis and Forecasting of Extreme Temperature Parameters in southern part of the Caspian Sea

Increasing CO2 emissions and consequently, air temperature causes climate anomalies which affects all the aspects of human life. The purpose of this study was to assess the temperature changes and also to predict the extreme temperatures in Gilan and Mazandaran Provinces. To do this, the SDSM statistical and dynamical model was used. As well, it was applied the Mann-Kendal graphical and statist...

[ 20 ] - Dynamic simulation of the Alborz Mountain in spread and thickness of sea breeze on the southern coast of the Caspian Sea

In this study is simulation of role of topography in thickness and Inland penetration of sea-breeze in southern coast of the Caspian Sea. The RegCM4 as a regional scale climate model coupled with a lake model and also the reanalysis data of NCEP / NCAR used to determine of the initial conditions of the model. The model was run during the peak of sea breeze on the southern coast of the Caspian S...

[ 22 ] - Iran's Future Climate Conditions and Hazard in Climate Research

Global temperatures have increased in the past 100 years by an average of 0.74°C (IPCC, 2013), with minimum temperatures increasing faster than maximum temperatures and winter temperatures increasing faster than summer temperatures (IPCC, 2013). Total annual rainfall tends to increase at the higher latitudes and near the equator, while rainfall in the sub-tropics is likely to decline and become...

[ 23 ] - نقش تغییرات رطوبت انتقال‏ یافته در رخداد خشک ‏سالی و ترسالی ایران

در این پژوهش به‏منظور بررسی نقش میزان شار رطوبت در نوسانات بارش ایران از داده‏های دوباره واکاوی‏شدةERA Interim مرکز پیش‏بینی‏های میان‏مدت اروپا با قدرت تفکیک مکانی 1 در 1 درجه در دورة آماری ۱۹۸۱-2011 بهره گرفته شده است. نخست، به‏منظور استخراج الگوهای مرطوب و خشک ایران، از شاخص استانداردشدة z استفاده شد و سالی که درصد مساحت رخداد دوره‏های فوق در آن‏ها بیشینه بود انتخاب گردید و محاسبات مجموع قائم...

[ 24 ] - تغییرات سالانه ارتفاع لایه مرزی شهر تهران

لایة مرزی به‏علت پیوند مستقیم با زندگی انسان اهمیت بسزایی دارد. در این پژوهش با دریافت داده‏های ساعتی و میانگین روزانه از مرکز اروپایی پیش‏بینی میان‏مدت هوا و دپارتمان علوم جوی دانشگاه وایومینگ برای دورة 1988 تا 2017، با کاربرد نرم‏افزارهای Excel و R و با به‏خدمت‏گیری توابع محاسباتی روش بستة پیشرفته، مجموعه توابع چندبُعدی و ابزار ECMWF در محیط ArcMap تغییرات ارتفاعی لایة مرزی شهر تهران در بازة س...

[ 25 ] - مدل سازی اثر جهت خیابان در پراکنش آلودگی هوا (مطالعه موردی: ناحیه2 منطقه 6 شهرداری تهران)

با توجه به رشد شهرنشینی و افزایش جمیت شهرها، مسائل و مشکلات آنها نیز بارزتر می­گردند. آلودگی هوا از مهمترین مسائل حوزه شهری است. تهران به عنوان مرکز سیاسی، اقتصادی و ارتباطی ایران، هر سال به طور مکرر با رخداد روزهای آلوده و ناسالم مواجه است. در شهر تهران افزون بر شکل و توپوگرافی شهر، تراکم و ارتفاع ساختمان­ها، میزان ترافیک، عرض و جهت معابر به همراه شرایط جوی و اقلیمی نقش اساسی در آلودگی هوای شه...

[ 26 ] - واکاوی رخداد و الگوهای همدید موج‌های سرمایی ایران

موج‏های سرمایی از رویدادهای فرین دمایی هستند که در آن‏ها مقادیر غیرمعمول دمای کمینه مشاهده می‏شود. این موج‏ها در دورة سرد سرما و در دورة گرم سال خنکی هوا را در پی خواهند داشت. هدف از پژوهش حاضر مطالعة موج‏های سرمایی- خنک ایران و تحلیل همدید الگوهای گردشی ایجادکنندة آن است. ازاین‏رو، با استفاده از داده‏های کمینة دمای روزانه (ERA-Interim -ECMWF) در دورة 2004-2013 و محاسبة نمرة استاندارد آن‏ها، نا...

[ 27 ] - واکاوی اثر عوامل محلی در الگوی جریان باد در منطقه دریاچه ارومیه

وزش باد در هر منطقه­ای تابع عوامل مختلفی در مقیاس­های سیاره­ای، منطقه­ای و محلی است و عامل اصلی انتقال جرم (رطوبت، ذرات جامد و .. ) و سایر ویژگی­های هوا از منطقه‌ای به منطقه دیگر است. در این مطالعه، با بهره­گیری از داده­های سه ساعتی جهت و سرعت باد در ایستگاه­های همدید اطراف دریاچه ارومیه و با استفاده از مدل میان­مقیاس آلودگی هوا TAPM به واکاوی اثر عوامل محلی در شکل­گیری با...

[ 28 ] - Statistical analysis of heat waves in the southern slopes of Alborz

Heat waves are important phenomena in Iran, And its upsurge in recent years seems to have a high upside trend.This climate has a negative impact on agriculture, forest fire and forestry, water resources, energy use and human health.The purpose of the research is to explain the frequency, time distribution, continuity of thermal waves, and the identification of its occurrence in the southern foo...

[ 29 ] - Explaining the spatial patterns of drought intensities in Iran

 Recognition of spatial patterns of drought plays an important role in monitoring, predicting, confronting, reducing vulnerability, and increasing adaptation to the hazard. The aim of this study is to identify the spatial distribution and analyze the annual, seasonal, and monthly spatial patterns of drought intensities in Iran. For this purpose, drought intensities were extracted from the month...