زهرا پارساپور
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
[ 1 ] - تأملی بر داستان حُسن و دل سیبک نیشابوری
منظومۀ عاشقانۀ حُسن و دل سیبک نیشابوری یکی از داستان‌های تمثیلی ادب فارسی است که با وجود برخورداری از ظرایف ادبی و شیوۀ منحصر‌به‌فرد نگارنده، در استفاده از داستانی عاشقانه برای تبیین سلوک نفسانی و سیر الی‌الله، کم‌تر مورد توجه محققان و ادیبان قرار گرفته است. این مقاله تلاشی است در معرفی و شناساندن برخی از جنبه‌های درخور تأمل ادبی و عرفانی این اثر به علاقه‌مندان ادبیات فارسی و عرفان و تصوف اسلامی...
[ 2 ] - بررسی تطبیقی سیر افلاک و مبانی اسطوره ای و دلالت‌های نجومی آن در معراج نامه، سیرالعباد و کمدی الهی
عبور از افلاک از موضوعات مشترکی است که در بسیاری از سفرنامه ها و معراج نامه ها تکرار می‌شو؛ اما کیفیت عبور از این افلاک، نقش افلاک و ساکنان آنها و همچنین مبانی اسطوره ای و دلالت‌های نجومی در آنچه سالک مشاهده یا تجربه می‌کند یکسان نیست. سه سفرنامه ای که به مقایسه آنها پرداخته ایم از حیث درون‌مایه یکسان نیستند. معراج نامه، سفرنامه‌ای است که جنبه دینی و اعتقادی دارد؛ اما در روایتی که بوعلی به آن ...
[ 3 ] - انتروپی در طبیعت و جامعه در داستان «گیله‌مرد»
داستان گیله‌مرد از بزرگ علوی داستانی واقع‌گراست که البته ظرفیت‌های نمادپردازی نیز دارد. نقدهای موجود از این اثر از نوع نقد جامعه‌شناسانه است که با توجه به واقعیت‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی عصر رضاخان، حوادث و شخصیت‌های داستان را بازخوانی می‌کند. هم‌زمانی آشوب و اضطراب شخصیت‌های داستان با انتروپی طبیعت، ما را به بررسی رابطة زمینه و حوادث داستان و نیز رابطة جامعه و طبیعت فرا می‌خواند. رابطه‌ای ...
[ 4 ] - تأثیرپذیری سهراب سپهری از عرفان شرق در حوزۀ اخلاق زیست‌محیطی
سهراب سپهری، شاعر و نقاش مسلمان و طبیعت‌گرا، در گذر از کشورهای شرق دور، با عقاید و باورهای آنان آشنا و این آشنایی موجب شد که شعر او رنگی از عرفان و اخلاق آیین‌های شرقی به خود بگیرد. «هندوییسم»، «بودیسم»، «تائوییسم» و «ذنیسم»، اصلی‌ترین ادیان و آیین‌های کشورهای شرق دور (چین، هند، و ژاپن) هستند که سهراب تحت‌تأثیر آموزه‌های آنها به‌ویژه در حوزۀ اخلاق قرار گرفت؛ اخلاقی که هر سه حوزۀ فرد، اجتماع، و ...
[ 5 ] - بررسی مطالعات جهانی اخلاق زیست‌محیطی و لزوم آموزش مبانی مشترک آن
چکیده زیستکرۀ زمین فارغ از مرزبندیهای سیاسی، دینی و زبانی نیازمند مراقبت ویژهای است. این مراقبت در سایۀ رعایت اصول اخلاقیِ مشترکِ جهانی تحقق میپذیرد که میتوان تحت عنوان اخلاق زمین (Earth Ethics) از آن یادکرد. شاید، اصرار بر ارائۀ تعریف مشترک جهانی پیرامون رابطۀ انسان با خدا، خودش و دیگران ضرورتی نداشته باشد، اما سلامت و حفظ زیستکره نیازمند تعریفی مشترک از رابطۀ انسان با طبیعت است. بحران مح...
[ 6 ] - Application of environmental-cultural features in the contemporary Persian literature of Mazandaran toward strengthening the local culture from the perspective of the poem of Asadollah Emadi, Ali Akbar Mahjorian and Khali Gheisari
Abstract Contemporary environmental poetry is a subjective kind of poetry with an organic totality in which tradition and modernism are challenged clearly. Environmental poetry is on the peak of the pyramid of local literature and is regarded as the background for classical poetry. Highlighting environmental ideas and creating such a room in the linguistic environment creates a specific piece ...
[ 7 ] - پژوهشی در غزلیات منسوب به مولانا در دو جُنگ کهن
اهمیت دیوان کبیر در تاریخ ادبیات فارسی موجب شده است نسخ متعددی از این اثر سترگ به دست ما برسد. درعین‌حال برخلاف مثنوی به دلایلی متعدد هنوز متنی منقح و تفسیری جامع از کلیات شمس در دست نداریم. هنوز غزلیاتی با نام مولوی هست که در نسخ چاپی ملاحظه نمی‌کنیم و برعکس، حجم قابل‌توجهی از غزلیات درج‌شده در کلیات، به‌طور قطع از مولوی نیست. با بررسی توضیحاتی که مصححان دیوان شمس درمورد انتخاب نسخه‌های مورد ن...
[ 8 ] - تأثیر آموزه‌های جنید بغدادی در لقب اعطایی هجویری به حلاج؛ «مستغرق معنی و مستهلک دعوی»
بی‌پروایی‌های حلاج در شکستن سنّت‌های مورد قبول صوفیان و طرد شدن از حلقۀ نزدیکان مشایخ عصر، علی‌الخصوص جنید بغدادی، باعث شد صوفیان در بسیاری از آثار اولیۀ خود، توجه چندانی به او نکنند و تنها به ذکر چند حکایت کوتاه از او بسنده نمایند؛ اما هجویری اولین‌بار در کشف‌المحجوب با مطرح ساختن اتهامات حلاج، در پی پاسخ‌گویی به آنها برآمد. هجویری که وابسته به مکتب جنیدیه است، مخالفت‌های جنید با حلاج را نادید...
نویسندگان همکار