رضا ناظمیان
دانشگاه علامه طباطبایی
[ 1 ] - چارچوبی زبانشناختی برای تحلیل ترجمه شعر از عربی به فارسی: بر مبنای نظریه فرمالیسم
این پژوهش از دیدگاه زبانشناختی به این مسأله می‌پردازد که ترجمه‌ی شعر چگونه ماهیت زبانیِ شعر عربی و مؤلفه‌های سازنده‌ی آن را به زبان فارسی منتقل می‌کند؟ روش پژوهش تحلیلی- تطبیقی است. در بخش تحلیلی، ابتدا برمبنای نظریه‌ی فرمالیسم ماهیت شعر و چهار مؤلفه‌ی سازنده‌ی آن (هنرسازه‌ها، نظام، ریتم، و درون‌مایه) تبیین میشوند. سپس با مطالعه‌ی نمونه‌هایی از ترجمه‌ی شعر از عربی به فارسی، چارچوبی زبانشناختی...
[ 4 ] - غرب‌مداری یا شرق‌گریزی در رمانهای عربی
رویارویی باورها و سنت‌های شرقی با آزادی‌ها و فن‌آوری غرب، موضوعی بسیار مهم و جنجالی است که دستمایه ی بسیاری از رمانهای مشهور عربی است. در این مقاله به برجسته‌ترین این رمان‌ها اشاره شده است و از این میان، رمان «قندیل أمّ هاشم» از یحیی حقی، به لحاظ مضمون و ساختار مورد بحث و بررسی قرار گرفته و رمانهای «موسم الهجرة إلی الشمال» از طیب صالح ، «الحی اللاتینی» از سهیل ادریس و «شیکاغو» از علاء الأسوانی...
[ 5 ] - زمینه های درک رمز و نماد شعر معاصر عرب
تفاوت های مهم و اساسی شعر سنتی و شعر نو را می توان در مقایسه شعر الحمی،، از متنبی و شعر ٠ الوصیه،، از بدر شاکر السیاب که از پیشگامان شعر نو د رجهان غرب به شمار می ا ید، مشاهه ه کرد. وجود ابهام در شعر نو، جایگزینی لذت ساده شعری به جای لذت های بیانی و بدیعی و غلبه حالت توصیفی بر بیانی و تهی بودن از ویژگی خطابی و ... از ویژگی های شعر نو می باشد. شناخت اساطیر، آشنایی با زمینه های فکری و عقیدتی و تح...
[ 6 ] - ترجمه جمله های پایه و پیرو در زبان عربی
در جمله های بلند و طولانی زبان مبدأ، تشخیص جمله پایه از پیرو و پیوند آنها با حرف ربط مناسب در زبان مقصد، کلید درک مفهوم جمله و ترجمه دقیق آن است. گاه رعایت نکردن توالی جمله ها در عبارت هایی که نیاز به مکمل دارند، برای روانی نثر، ضروری به نظر می رسد. زیرا نثر ترجمه باید با معیارهای زبان مقصد، تطابق و همخوانی داشته باشد. از سویی دیگر، مترجم نباید خود را به ساختارهای دستوری زبان مبدأ، محدود سازد، ...
[ 7 ] - بررسی گزاره‌های رئالیسم جادویی در رمانهای«عزاداران بَیَل» غلامحسین ساعدی و «شبهای هزار شب» نجیب محفوظ
«رئالیسم جادویی» از شیوه‌های جدید داستان‌نویسی است که در آن نویسنده از شاخصه‌هایی همچون «سحر و جادو» و «وهم و خیال» در بستر «واقعیت»، چنان ماهرانه استفاده می‌کند که شخصیت‌ها و رخدادهای داستان برای خوانندگان کاملاً طبیعی و باورپذیر می‌نماید. «غلامحسین ساعدی» و «نجیب محفوظ» از جمله پیشگامان این سبک داستان‌نویسی در ادبیات داستانی فارسی و عربی به شمار میروند. رمانهای «عزاداران بیل» ساعدی و «شبهای ...
[ 8 ] - ساخت و بافت در ترجمة متون دینی بررسی مقایسه ای دو ترجمه از نهج البلاغه (شهیدی و دشتی)
ترجمه متون دینی به دلیل ویژگیهای خاص این متون، مبانی نظری ویژهای به همراه دارد. این متون به دو دستة وحیانی و غیر وحیانی تقسیم میشوند که حساسیت هر یک در گذر از ترجمه با دیگری متفاوت است. کتاب نهج‌البلاغه از متون دینی غیر وحیانی اسلامی است. از ترجمههای بنام آن یکی اثر سید جعفر شهیدی و دیگری اثر محمد دشتی است که سبک ترجمة هر یک از آنها با دیگری تفاوت دارد. نتایج بررسی مقایسهای موردی این دو...
[ 9 ] - "ققنوس" و "فینیق" در اشعار نیما و آدونیس
علی اسفندیاری (نیما یوشیج) و علی احمد سعید (آدونیس)، از شاعران برجستة معاصرِ فارسی و عربی هستند که دستی بر اسطوره و رمزگرایی دارند. یکی از این اسطورهها «ققنوس» و «فینیق» است که از مشترکاتِ اساطیر ایرانی و سامی هستند. در این مقاله از شیوة توصیفی- تحلیلی با رویکرد تطبیقی استفاده شده‌است؛ به این ترتیب که نخست، طرح اولیه و ویژگیهای اساطیری ققنوس و فینیق، براساس منابع اسطوره‌ای ایرانی و سامی بیان گر...
[ 10 ] - تاریخ مداری در رمان های «سووشون» از سیمین دانشور و «سباق المسافات الطویلة» از عبدالرحمن منیف
چکیدهاین مقاله به بررسی تطبیقی تاریخ‌مداری در رمانهای «سووشون» اثر سیمین دانشور و رمان «سباق المسافات الطویلة» از عبدالرحمن منیف می پردازد. در این بررسی برخی از عناصر داستانی مانند شخصیت پردازی، زاویه ی دید، درون مایه و سبک مورد تحلیل قرار گرفته و چگونگی بهره‌گیری از این عناصر در جهت روایت تاریخی بررسی شده است. همانندی و تفاوت ها در زمینه پرداختن به رویدادهای تاریخی با محوریت استعمار، با توجه ...
[ 11 ] - بررسی تطبیقی دو رمان «قصة حبّ مجوسیة»، اثر عبد الرحمن منیف و «چشم‌هایش»، اثر بزرگ علوی، بر اساس مکتب ساختارگرایی زبانی
اگر یک متن را بسان تکه‌های یک پازل به حساب بیاوریم، می‌توان گفت مسئلة اساسی در این پازل، ارتباط و همخوانی بین قطعات است. ساختارگرایان معتقدند یک متن، دارای بافت است. سازگاری میان اجزای این بافت، مسئله‌ای است که لازم است بدان پرداخته شود. آنان در واقع می‌خواهند رابطة یک جزء با جزئی دیگر را کشف کنند. ما در این مقاله به تحلیل و تطبیق اصول ساختارگرایی بر دو رمان «قصة حبّ مجوسیة» اثر عبد الرحمان منیف...
[ 12 ] - الواقعیة السحریة فی خماسیة مدن الملح لعبدالرحمن منیف
None
[ 14 ] - أدب الریف فی روایة "الأرض" للشرقاوی و"کلیدر" لدولت آبادی
None
[ 15 ] - الرموز والتقنیات المشترکة عند نیما والسیاب "کار شب پا" (مهنة خفیر اللیل) و"المومس العمیاء" نموذجاً
None
[ 17 ] - بررسی تطبیقی عنصر شخصیت در داستانهای "عهد الشیطان" توفیق الحکیم و "فاوست" گوته
«ادبیات تطبیقی» بررسی پیوند و تعامل ادبیات در زبان‌های مختلف و «اقتباس» از جمله مهم‌ترین مباحث پژوهش‌های تطبیقی است. توفیق الحکیم، نویسنده معاصر مصری و گوته ادیب نامدار آلمانی، درونمایة اصلی داستان «عهد الشیطان» و «فاوست» را پرداختن به شخصیت انسان از دریچه فلسفه تعادلی قرار داده‌اند. هدف این پژوهش بررسی و تطبیق چگونگی تأثیرپذیری شخصیت‌های داستان «عهد الشیطان» توفیق الحکیم از «فاوست» گوته با روش...
[ 19 ] - تکنیک‌های روان‌سازی متن ترجمه در سه حوزة ساختار جمله، زمان و ضمایر
نثر ترجمه در حوزة کتاب‌های دینی، فرهنگی، داستانی و نیز در رسانه‌ها و متن‌های اطلاعاتی که اهداف آموزشی، سرگرمی و اطلاع‌رسانی را دنبال می‌کنند، اهمیت بسزایی دارد. از‌این‌رو، باید علاوه بر تأکید بر آموزش صحیح ترجمه، در پالایش ترجمه‌ها نیز تلاش کرد و به راهکارهایی اندیشید که نثر ترجمه را از ساختارهای طولانی، نامفهوم، بدون انسجام و فاقد زیبایی و روانی برهاند؛ راهکارهایی که مترجمان نوآموز با فراگیری ...
[ 20 ] - تجلیات النسویة ولغتها فی أعمال کولیت خوری (لیلة واحدة وأیام معه) ومنیرو روانی بور (دل فولاد وکولی کنار آتش)
None
[ 21 ] - چارچوبی زبانشناختی برای تحلیل ترجمه شعر از عربی به فارسی: بر مبنای نظریه فرمالیسم
این پژوهش از دیدگاه زبانشناختی به این مسأله می‌پردازد که ترجمه‌ی شعر چگونه ماهیت زبانیِ شعر عربی و مؤلفه‌های سازنده‌ی آن را به زبان فارسی منتقل می‌کند؟ روش پژوهش تحلیلی- تطبیقی است. در بخش تحلیلی، ابتدا برمبنای نظریه‌ی فرمالیسم ماهیت شعر و چهار مؤلفه‌ی سازنده‌ی آن (هنرسازه‌ها، نظام، ریتم، و درون‌مایه) تبیین میشوند. سپس با مطالعه‌ی نمونه‌هایی از ترجمه‌ی شعر از عربی به فارسی، چارچوبی زبانشناختی...
[ 24 ] - غرب‌مداری یا شرق‌گریزی در رمانهای عربی
رویارویی باورها و سنت‌های شرقی با آزادی‌ها و فن‌آوری غرب، موضوعی بسیار مهم و جنجالی است که دستمایه ی بسیاری از رمانهای مشهور عربی است. در این مقاله به برجسته‌ترین این رمان‌ها اشاره شده است و از این میان، رمان «قندیل أمّ هاشم» از یحیی حقی، به لحاظ مضمون و ساختار مورد بحث و بررسی قرار گرفته و رمانهای «موسم الهجرة إلی الشمال» از طیب صالح ، «الحی اللاتینی» از سهیل ادریس و «شیکاغو» از علاء الأسوانی...
[ 25 ] - میکانیزمات نمو النص فی روایة الفردوس الیباب للیلى الجهنی
None
نویسندگان همکار