محمودرضا توکلی محمدی

عضو هیأت علمی دانشگاه قم(استادیار).

[ 1 ] - زن در شعر صدقی زهاوی و ملک الشعرای بهار

پایه‌ و اساس مدرسه سلافیه در ادبیات تطبیقی، توجه به زیرساخت‌های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی جوامع در فرم دادن به روساخت آن جامعه است. شباهت‌های موجود در گستره‌های دینی، فرهنگی و اجتماعی در ایران عصر مشروطه و عراق عصر نهضت باعث شد شعرا و ادبای دو کشور ـ بدون اینکه در بیش‌تر موارد از آثار ادبی یکدیگر اطلاع داشته باشند ـ به بررسی موضوع‌ها و درونمایه‌هایی مشترک، در اشعار و آثار ادبی خود بپردازند. یکی ...

[ 2 ] - تحلیل عناصر و مضامین مشترک مقدمه‌های طَلَلی در معلقات

شعر جاهلی را باید آیینة تمام نمای زندگی اعراب جاهلی دانست؛ شعری که تصویرگر حیات مردم آن دوران بوده و پیرامون آن شکل می‌گیرد. شاید بتوان گفت بحث اطلال در مقدمة قصاید جاهلی و توجه به آن، از رایج‌ترین موضوعات شعر جاهلی به شمار می­آید. وقوف بر اطلال، و گریستن بر آنها، به شعر جاهلی محدود نشده، و شاعران دوره‌های بعد نیز از این فن در مقدمة قصاید خود بهره برده‌اند، حتی در عصر عباسی نیز با وجود کمرنگ شد...

[ 3 ] - بررسی تطبیقی رثای امام حسین (ع) در شعر شریف رضی و محتشم کاشانی

بررسی تطبیقی مراثی و اشعار عاشورایی شاعران عرب­زبان و فارسی ­زبان، در میان پژوهشگران و ادیبان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این زمینه، عمده‌ ترین‌ ویژگی‌ محتوایی‌ مراثی عاشورایی، بیان ‌مظلومیت‌ امام حسینع، سختی­ها و مصیبت‌های‌ کربلا و گریه‌­محوربودن‌ آن‌ است‌. شریف رضی، شاعر عرب­زبان قرن چهارم هجری (359ـ406) و محتشم کاشانی، شاعر فارسی­ زبان قرن دهم هجری (905ـ996)، هر دو از شاعران شیعی و دا...

[ 4 ] - بررسی عناصر غمِ غربت در شعر ایلیا ابوماضی

نوستالژی یا غم غربت  Nostalgia عبارت است از حس دلتنگی انسان ­ها نسبت به وطن و گذشته و حسرت خوردن بر شرایط پیشین که در حال حاضرِ شاعر، حالتی آرمانی به خود گرفته. روانشناسان، نوستالژی را یک حالت هیجانی ـ انگیزشی پیچیده می ‌دانند که گاهی در غمگینی و تمایل بازگشت به وطن و گاهی در درماندگی ناشی از تفکّر در مورد آن (وطن یا منزل) نمود می ‌یابد. اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فقر، مهاجرت و دوری از وطن در...

[ 5 ] - زن در شعر صدقی زهاوی و ملک الشعرای بهار

پایه‌ و اساس مدرسه سلافیه در ادبیات تطبیقی، توجه به زیرساخت‌های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی جوامع در فرم دادن به روساخت آن جامعه است. شباهت‌های موجود در گستره‌های دینی، فرهنگی و اجتماعی در ایران عصر مشروطه و عراق عصر نهضت باعث شد شعرا و ادبای دو کشور ـ بدون اینکه در بیش‌تر موارد از آثار ادبی یکدیگر اطلاع داشته باشند ـ به بررسی موضوع‌ها و درونمایه‌هایی مشترک، در اشعار و آثار ادبی خود بپردازند. یکی ...

[ 6 ] - نقد جامعه‌شناختی رمان شیکاگو اثر علاء الأسوانی بر پایة نظریة ساختار‌گرایی تکوینی

نقد جامعه‌شناختی، از نظریه‌هایی است که در عرصة تعامل ادبیات با علوم اجتماعی بروز یافته و سعی بر آن دارد تا رابطة میان ساختار ادبی و جامعه را بررسی نماید. مطابق این نظریه، میان متون ادبی و محیط اجتماعی که متن ادبی در آن متولد شده، تأثیر متقابلی وجود دارد. از یک طرف نویسنده در آفرینش متن ادبی خود از جامعه تأثیر می‌پذیرد و از طرف دیگر، متنِ تولید شده نیز بر محیط اجتماعی خود تأثیر می‌گذارد. جورج لوک...