بهاره سازمند

دانشیار مطالعات منطقه‌ای، دانشگاه تهران

[ 1 ] - گسترش و اتصال زیرساخت‌های حمل‌ونقل و انرژی اتحادیۀ اروپا به حوزۀ خزر و دریای سیاه: ابعاد، فرصت‌ها و تهدیدها

راهروهای بین‌دولتی یکی از عرصه‌های رقابت بین قدرت‌های بزرگ هستند. از دیدگاهی واقع­گرایانه می‌توان این راهروها را  شاهراه انتقال ثروت و قدرت دانست که افزون بر برتری‌های اقتصادی، به کشورهای واقع در مسیر، قدرت چانه­زنی بیشتری می‌دهد. از این‌رو هر یک از قدرت‌های بزرگ راهروی مورد حمایت خود را در مناطق مختلف به­ویژه برای اتصال آسیا و اروپا طراحی و ارائه کرده‌اند که برنامه‌ تراسیکا و راهروی گاز جنوبی ...

[ 2 ] - جایگاه منابع انرژی دریای خزر در راهبرد آسیای مرکزی و قفقازی اتحادیۀ اروپا

اتحادیة اروپا به‌دلیل ذخایر و تولید اندک از یک‌سو و مصرف بالا از سوی دیگر، به میزان زیادی به واردات نفت خام و گاز طبیعی وابسته است. تسلط روسیه بر منابع و مسیر‌های تأمین انرژی سبب ناخرسندی اروپا و تلاش این کشور‌ها برای تنوع‌بخشی به منابع تأمین انرژی از جمله کشور‌های بی‌نیاز از نفت و گاز آسیای مرکزی و قفقاز شده است. سؤال اصلی این نوشتار این است که چه عاملی سبب ارتقای جایگاه منطقة آسیای مرکزی و قف...

[ 3 ] - چین و الزامات توسعۀ روابط با آمریکای لاتین؛ (بررسی دورۀ ریاست جمهوری هو جینتائو)

هدف این مقاله بررسی دلایل و روند افزایش روابط چین و کشورهای منطقۀ آمریکای لاتین در سال‌های ریاست جمهوری هو جینتائو است. درحالی‌که در دورۀ پیش از آن، توجه چین به گسترش روابط با کشورهای غربی بود، در دورۀ هو بسط روابط با کشورهای در حال توسعۀ به‌ویژه آمریکای لاتین بیشتر مورد توجه قرار گرفت. پرسش اصلی این مقاله این است که چرا سیاست خارجی چین در دورۀ ریاست جمهوری هو جینتائو (2012-2002) گسترش روابط با...

[ 4 ] - تحولات تروریسم بین‌الملل بعد از جنگ سرد و ارزیابی اقدام های سازمان ملل متحد برای مقابله با آن

هدف اصلی مقاله، بررسی اقدام‌های سازمان ملل متحد برای مقابله با تروریسم بین‌المللی با توجه به تحولات پس از جنگ سرد است؛ بنابراین در این مقاله با روشی توصیفی‌ـ تحلیلی به این پرسش پاسخ داده شده است که سازمان ملل متحد چه اقدام‌های عملی مؤثری برای مقابله با تروریسم بین‌المللی انجام داده و آیا در این زمینه موفق بوده است یا خیر. به‌منظور پاسخ به این پرسش، مطالب به چهار مبحث تقسیم شده است. در مبحث نخست...

[ 5 ] - ایران، چین و چالش‌های فراروی همکاری‌های فراگیر

شرایط به‌شدت متحول دوران پس از جنگ سرد با شاخصۀ وابستگی متقابل و جهانی‌شدن، ضمن گستراندن حوزه‌های موضوعی روابط میان کشورها، کنش‌گران متعددی را در عرصۀ سیاست خارجی به تکاپو واداشته است. نوشتار حاضر با هدف بررسی روابط ایران و چین، در این بستر متحول و در دوران بعد از انقلاب اسلامی به‌ویژه در دو دهۀ اخیر، با اذعان به شاخصۀ نوسان در روابط دوجانبه و درنظر گرفتن این سؤال که با وجود بنیان‌های راهبردی م...

[ 6 ] - چین و ژاپن، دو راهبرد رقیب در حوزه آسیا پاسیفیک

چین و تا حدودی ژاپن در قرن ۲۱ به دنبال گسترش و توسعه قدرت خود در گستره وسیع آسیا پاسیفیک هستند. ژاپن کشوری پیشرفته است که پله‌های رشد و توسعه را در طی دهه‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰ پیموده است. چین نیز به‌واسطه کسب وزنه اقتصادی کلان در طول فعالیت‌های اقتصادی بعد از 1978 توانسته است جایگاه دومین اقتصاد بزرگ جهان را در سال ۲۰۱1 به خود اختصاص دهد. در همین راستا، شکل­دهی به آینده ترتیبات بین‌المللی برای هردو...

[ 7 ] - چالش های هامون و راهبردهای نجات

طی یک دهه اخیر، در جمهوری اسلامی ایران به دلایلی از قبیل کاهش حجم آب در اثر عوامل طبیعی و انسانی، ورود آلاینده‌های مختلف بیولوژیکی، شیمیایی و فیزیکی به محیط‌های تالابی و عدم رعایت حریم زیست‌محیطی و اکولوژیکی تالاب‌ها، تغییر کاربردی اراضی تالابی، عدم رعایت حقابه طبیعی محیط‌های طبیعی از سوی مجریان مختلف طرح‌های آبی، عدم ملاحظات زیست‌محیطی در اجرای پروژه‌های عمرانی و شکار و صید غیرمجاز و قاچاق، تا...

[ 8 ] - تهدید روسیه و تأثیر آن بر سیاست‌های امنیتی گرجستان

گرجستان از زمان اعلام استقلال از اتحاد شوروی با مشکلات و چالش‌هایی روبه‌رو شد که برخی مانند فقر و نابسامانی اقتصادی به ارث رسیده از دوران اتحاد شوروی بودند. برخی نیز مانند بی‌ثباتی سیاسی، تجزیه و جدایی‌طلبی و ناامنی که در دوران اتحاد شوروی پوشیده بود، در دوران پس از استقلال این کشور سر باز کرد و در خارج از مرزهای گرجستان در قفقاز جنوبی، جنگ بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر قره‌باغ کوهستانی...

[ 9 ] - هویت و منافع روسیه در منطقه‌گرایی اوراسیایی

گفتمان‌های هویتی روسیه با فروپاشی اتحاد شوروی، در اطراف مرزهای این کشور با منطقه‌ای متشکل از دولت‌ها و مرزهای سرزمینی روبه‌رو شدند که پیش از این در قالب یک «ما» تعریف می‌شدند و اکنون باید به‌عنوان «آنها» باز تعریف شده و جایگاه آنها در پیوستار «خود- دیگری» روسیه مشخص می‌شد. این گفتمان‌ها در بازتعریف خود، بر دامنه‌ای از برداشت‌های مختلف از تداوم «ما بودگی» در دوران پساشوروی تا «دگرپنداری» و «غیری...

[ 10 ] - نوروز و همگرایی فرهنگی در حوزه ی تمدّنی ایران

نوروز نخستین روز از فروردین ماه و جشن ملّی و کهن ایرانیان محسوب می‏شود. این جشن از عصری به عصر دیگر انتقال یافته و تا به امروز همچنان ایرانیان پیوند عمیق خود را با آن حفظ کرده‏اند. نوروز یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جا مانده از دوران باستان و یکی از آیین‌های برجسته در زمینه ی فرهنگ مشترک و عاملی برای همگرایی فرهنگی میان ایران و کشورهای حوزه ی تمدّنی ایران محسوب می‌شود. این آیین علاوه بر ایران در دی...

[ 12 ] - از انقلاب تا کودتا: مناسبات نظامی ـ مدنی در مصر جدید

The Egypt revolution managed to overthrow the Mubarak regime but soon after, the military took possession of the political atmosphere through the military coup against Mohammad Morsi’s government. In the post-revolution space, whatever has shaped the civil-military relations in Egypt is the method of interactions between the Supreme Council of Armed Forces with the Muslim Brotherhood and other ...

[ 13 ] - تأثیر گفتمان‎های هویتی روسیه بر نقش‌یابی اوراسیایی ایران

گفتمان‌های هویتی روسیه (غرب‏گرایی، دولت‏گرایی و اوراسیاگرایی) در دوران پساشوروی با تولید نظام‌های معنایی، شیوۀ تفسیر مادی و انگاره‌ای نظام سیاسی این کشور از اوراسیا و منطقه‎گرایی اوراسیایی را تعیین کرده‏اند. این موضوع، فراتر از روند سازواری بی‎پایان رفتار منطقه‎ای روسیه با نظام‎های معنایی و گزاره‏های هویتی متفاوت، بازبینی و بازچینش مستمر فهرست دوستان/ دشمنان این کشور به‌ویژه در منطقۀ اوراسیا را...

[ 14 ] - رژیم سازی چین در شرق آسیا

یکی از واقعیت‌های قرن حاضر، وجود رژیم‌ها و سازمان‌های مختلف جهت همکاری کشورها در حوزه‌های موضوعی متفاوت است. این امر به‌ویژه بعد از جنگ سرد رشدی چشمگیر داشته است، به‌صورتی که تعداد رژیم‌های شکل‌گرفته بسیار متعدد و فراوان بوده و جهان را به‌<...