بررسی و مقایسه تحلیلی آثار بزرگان علاوه بر نشان دادن تأثیرپذیری آن ها از یکدیگر می­تواند در طبقه بندی و تقسیم جریان های فکری و ادبی یک فرهنگ مفید باشد. ناصرخسرو قبادیانی و جلال الدین مولوی بلخی ظاهرًا هم در اصول فکری و بنیان­های اعتقادی و هم در تمثیل­ها، تشبیه­ها و تأویل­ها همانندی های تأمل برانگیزی دارند. هدف این مقاله نشان دادن این اشتراکات با توجه به دو کتاب وجه دین ناصرخسرو و مثنوی مولوی است...

در این گفت وگو پاسخهای استاد معرفت به پرسشهای چندی در باب فهم قرآن گزارش شده است. در آغاز این پرسش مطرح می شود که آیا فهم قرآن ممکن است یا نه و در صورت امکان، معیار فهم صحیح و معتبر چیست؟ استاد معرفت پس از بیان هدفِ طرحِ نسبی بودن فهم قرآن از سوی کسانی و زمینه نداشتن آن در رابطه با متون دینی اسلام، به پرسش فوق پاسخ داده و معیار فهم را وضع معرفی می کند. سپس به این پرسش که آیا قرآن زبان خاص دارد یا...

ناصرخسرو مفهوم سعادت را ذیل تعابیر و مفاهیم متعدد دینی و فلسفی طرح و پیگیری می‌کند؛ مفاهیمی همچون ثواب و عقاب، بهشت و جهنم، تشبه به صانع، فرشته شدن و رسیدن به لذات عقلانی. اما مفهومی که وی بیشتر بر آن تأکید و تصریح دارد و مفاهیم دیگر را به آن تأویل می‌کند و می‌توان آن را وجه جمع تمام تعابیر ناظر به سعادت دانست، مفهوم عل...

در سه علم عرفان، حکمت الهی و کلام، «وجود» به عنوان موضوع آنها معرفی می‌شود. با توجه به دیدگاه مشهور که امتیاز علوم از یکدیگر را بر اختلاف موضوع‌های آنها مبتنی می‌داند، این پرسش مطرح می‌گردد که علوم یاد‌شده با فرض وحدت موضوع، چگونه تکثّر یافته‌اند؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی در صدد پاسخ به پرسش یاد‌شده است. در پاسخ مشخّص خواهد شد که موضوع عرفان، مطلق وجود یا حقیقت و مصداق وجود است و موضوع ف...

ربط و نسبت بین کلام و حدیث در علم «کلام نقلی» مورد دقت و کاوش قرار میگیرد. روششناسی علم کلام به طور عام و کلام نقلی به طور خاص از مباحث نوینی است که در آثار اندکی بدان پرداخته شده است. اهمیت پژوهشهای روشی، آنگاه دانسته میشود که به مهمترین دستاورد آنها یعنی «کشف طریق استنباط و اصول آن»، توجه کافی شود. نزد سید بن طاوس نقل مهمترین منبع دینشناسی است. او به عنوان محدثی کم نظیر مباحث اعتقادی را بیشتر...

قول صحابه­­ی پیامبر(ص) از ادلّه­ی احکام در علم اصول­فقه عامّه مطرح و در حجیت آن دو دیدگاه حجیت و عدم حجیت وجود دارد. نظریه­ی شیعه با قول عدم حجیت سازگار است. پیرامون موضوع «قول صحابی» همواره ابهاماتی وجود داشته است. مفهوم قول صحابی، تفاوت آن با موارد مشابه و مایز آن با آن­چه در علم حدیث مطرح است، محل اختلاف و اتفاق آن نزد اصولیین به روشنی تبیین نگشته است. مشخص شدن موضوع و حدود آن نیازی ضروری می­ب...

پژوهش حاضر تحلیل اشعار ابن هانی اندلسی از منظر دینی و عقیدتی است. ابن هانی، شاعر شیعه مذهب اندلس، زبان شعرش را در راه عقیده و مذهب خود به کار بست و از آن به عنوان ابزاری برای بیان عقاید مذهبی خود استفاده کرد. پژوهش حاضر نشان می دهد که امامت رکن اصلی اصول عقیدتی تشیّع است و ابن هانی در بخش مدحی قصاید خود، به ذکر و تبین آن می پردازد. ارکان اصلی مطرح در باب امامت به این شکل قابل ترسیم است: 1. ضرورت...

 در این گفت‌وگو پاسخهاى استاد معرفت به پرسشهاى چندى در باب فهم قرآن گزارش شده است. در آغاز این پرسش مطرح مى‌شود که آیا فهم قرآن ممکن است یا نه و در صورت امکان، معیار فهم صحیح و معتبر چیست؟ استاد معرفت پس از بیان هدفِ طرحِ نسبى بودن فهم قرآن از سوى کسانى و زمینه نداشتن آن در رابطه با متون دینى اسلام، به پرسش فوق پاسخ داده و معیار فهم را وضع معرفى مى‌کند. سپس به این پرسش که آیا قرآن زبان خاص دارد ی...

هرمنوتیک فلسفی جز تاثیرگذارترین فلسفه های عصر حاضر است که توسط هایدگر و شاگردش گادامر، پایه ریزی شده است. پایان نامه حاضر تلاشی است برای نشان دادن رد پای هرمنوتیک فلسفی گادامر در آرا نصر حامد ابوزید. به این منظور، ابتدا پیشینه هرمنوتیک معرفی و شرح داده شده است و اندیشه های هرمنوتیکی شلایر ماخر، دیلتای و هایدگر به طور اجمالی معرفی شده است. در فصل دوم مولفه های هرمنوتیک فلسفی گادامر، به تقصیل بیا...

کاربرد روش تفسیر در مورد قرآن کریم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به عبارت دیگر پیمودن روش صحیح تفسیری موضوعیت دارد و شناخت روش ها و گرایش های تفسیری برای مفسر قرآن و پژوهشگران در این عرصه لازم است. در کنار روش ها، گرایش های تفسیری قرار دارد که از تخصص مفسر سرچشمه می گیرد و حاصل آن به وجود آمدن تفاسیر با صبغه های مختلف است که در این صورت روش برخورد مفسران با آیات متفاوت می شود و نتایج مختلفی هم...