این پایان نامه در دو بخش تنظیم شده است بخش نخست در شرح حال، شخصیت و آثار قائم مقام و بخش دوم درباره انشاء، سیر منشات و ویژگیهای سبکی قائم مقام . قائم مقام شخصیتی سیاسی، علمی، ادبی و نظامی است وی در طول حدود 57 سال عمر خودفراز و نشیبهای زیادی را گذراند و سرانجام در سال 1251 ه.ق به فرمان محمدشاه به قتل رسید. آثار او عبارت است از: 1 - منشات 2 - دیوان 3 - نامه های پراکنده. شهرت علمی وی نیز بیشتر به...

با نگاهی گذرا بر آثار بزرگان ادب فارسی پیداست که بسیاری از عبارات و تعبیرات و اشارات آنان به اقتباس یا الهام از این کتاب مبین و یا احادیث ائمه معصومین (ع) است. تمکین از ادبیات قرآنی توسط شاعران و نویسندگان عامل مهمی در اعتلا وفخامت بخشیدن به آثار آنان بوده است. اصولاً نمی توان در حوزه تاریخ ادبی ایران اثری یافت که متأثر از قرآن و حدیث نباشد. در قرن چهارم که اوج تمدن اسلامی بوده سهم ایرانی ها چه...

چکیده یکی از آسیب‎های اساسی منابع درسی برای دروس «ادبیات معاصر نثر» و «ادبیات داستانی» در دانشگاه‎های ایران، کلی‎گویی و ناروشمندی است. در این کتاب‎ها معمولاً به تاریخ توصیفی آثار داستانی و معرفی نویسندگان آن ها می پردازند و تقسیم‎بندی‎ها بر اساس ادوار تاریخی است. کمتر پیش آمده است که مؤلفان این منابع درسی به جریان‎شناسی آثار داستانی پرداخته باشند و معمولاً بر اساس ژانرهای روایی یا طبقه‎بندی‎های م...

از اواخر قرن پنجم به تدریج تحولی در نثر فارسی پدید آمد که نویسندگان بیشتر به لفظ توجه نمودند و با استفاده از سجع، موازنه، ترصیع و سایر آرایه‎های لفظی بر آهنگ کلام افزودند نویسندگان تلاش کردند سخن را به اوج هنری و ادبی برسانند. آنها با آوردن مترادفات لفظی در توصیف، سخن را به اطناب کشیده و از این طریق سعی در ابراز هنرنمایی و فضل‎فروشی ادبی خویش داشتند. این تغییر نگرش و رساندن نثر به کمال، سبب پید...

آغاز نثر فنّی اگرچه مربوط به قرن ششم هجری است. اما بخش عمده ای ‏از پیشینه ی آن به زمینه های موجود در سده های پیش تر بازمی گردد. حشر و نشر ‏ایرانیان با زبان و فرهنگ عربی و اسلامی از طریق مدارس و مطالعات و اعمال و ‏شعائر روزانه، و نیز ترجمه ی متون عربی به فارسی از همان نخستین سال های ورود ‏اسلام به ایران، به طور تدریجی هم بر تغییر سبک خراسانی به عراقی در شعر، و هم ‏بر فرایند شکل گیری نثر فنّی از در...

«نقالی‌های مکتوب»، داستان‌های بلند عامیانه‌ای هستند که در طی سنّت نقالی و داستان‌گزاری از شکل شفاهی - با حفظ برخی ویژگی‌های زبان مردم- به شکل مکتوب درآمده‌اند. سنّت داستان‌گزاری، سنّتی دیرپا در ایران بزرگ است که همواره منابع لازم برای آفرینش آثار ادبی ارزشمند را فراهم نموده است. داستان-هایی که از قلمرو ادبیات شفاهی به قلمرو ادبیات مکتوب وارد شده‌اند، دارای ویژگی‌ها و خصلت‌های منحصر‌به‌فرد محتوایی ...

این پایان نامه پژوهشی ادبی ونیز تاریخی است در باب "مقامه" به عنوان ژانر ادبی مسلط که نخست در قرن چهارم هجری در قلمرو ادبیات عرب پدیدار شده و طی فرایند تحولات تاریخی و ادبی خود به عنوان ژانر ادبی شایع و مسلط قرنهای پنجم و ششم شناخته شد و به زودی به محدوده زبان و ادبیات فارسی راه یافت . ادبای فارسی زبان با به کار گیری سبکهای نثری تصاویر و مضامین این نوع ادبی بر عمق و گستره ادبیات نثر و نثر فنی و ...

با نگاهی گذرا بر آثار بزرگان ادب فارسی پیداست که بسیاری از عبارات و تعبیرات و اشارات آنان به اقتباس یا الهام از این کتاب مبین و یا احادیث ائمه معصومین (ع) است. تمکین از ادبیات قرآنی توسط شاعران و نویسندگان عامل مهمی در اعتلا وفخامت بخشیدن به آثار آنان بوده است. اصولاً نمی‌توان در حوزه تاریخ ادبی ایران اثری یافت که متأثر از قرآن و حدیث نباشد. در قرن چهارم که اوج تمدن اسلامی بوده سهم ایرانی‌ها چه...

چکیده فنّ انشاء نویسی؛ یا به عبارتی دیگر، منشآت نویسی، از قدیم الایّام در زبان فارسی رایج بوده است و از قرن ششم در ردیف نثر فنّی و مصنوع قرار گرفت. آثار فراوانی در هزار سال نثر فارسی، توسط نویسندگان این فن نوشته شده است. از آن جا که قرن شش تا ده دوره ی اوج این نوع از نوشتن است، بررسی تحوّلات سبکی و شناخت آیین ترسّل، در فاصله ی زمانی مذکور، در ادب فارسی بسیار کارگشا خواهد بود. هدف ما در این پایان...

صادق چوبک متعلّق به نسل دوّم نویسندگان ایرانی است که پس از تثبیت داستان کوتاه، در ارائۀ نمونه‌هایی موفق در این عرصه کوشیدند. چوبک در داستان‌هایش به زندگی اقشار بینوا و فرودست پرداخت و از زبان و لحن آنان سود برد تا واقعیت‌های زشت و تلخ حیات را با دقّت و جزئیات تمام به تصویر کشد. نثر فارسی در دورۀ مشروطه با تحولات عمده و چشمگیری در گسترۀ لفظ و معنا روبه‌رو شده است. عوامل متعددی در ایجاد این تحولات د...