یکی از مهم­ترین ساکنان سرزمین ایران قوم ترک­زبان قشقایی هستند. این قوم ادبیات و فرهنگ غنی دارند که به نظر می­رسد در جریان یکسان­سازی و فرایند مدرنیتۀ جامعۀ ایران در حال اضمحلال است. قصه ها بخشی از ادبیات و فرهنگ شفاهی قشقایی است. تاکنون مطالعه ای با رویکرد ساختاری بر روی قصه های قشقایی صورت نگرفته، لذا در این پژوهش ده قصه برای نمونه بررسی شده است. روش بررسی بر اساس خویشکاری های پیشنهادی خدیش اس...

سرزمین ایران متشکل از اقوام مختلف با قدمتی دیرین و سرشار از باورهای عامیانه و نابی است که بازتاب آنها را می‌توان در ادبیات عامیانه یا فولکلور ایرانی مشاهده کرد. این نوع ادبی در درون خود دردها، آرزوها، جشن‌ها، آداب اجتماعی و مذهبی را پرورانده است؛ مجموعۀ بزرگ فرهنگی که بخش قابل‌ توجه‌ای از آن را داستان‌های عامیانۀ شفاهی تشکیل می‌دهد که با گذر زمان به ادبیات رسمی و سنتی راه ‌یافته‌اند و دست‌مایۀ ...

مرقد احمد بن موسی ‏الکاظم (ع) مشهور به شاه‏چراغ، در سده‏های اخیر یکی از مراکز و عوامل اصلی تحول‏های فرهنگی در شیراز بوده و به دلیل قرار داشتن در بافت قدیمی شهر، در ادبیات مجاورانِ این مرقد نیز حضور و نمودی چشمگیر داشته است. یکی از داستان‏های مشهور در تاریخ عامة شیراز، روایتی است که زمان کشف و ساخته شدن مرقد این امامزاده را به عصر عضدالدولة دیلمی نسبت می‏دهد؛ با اینحال در پژوهش‏های عمدتاً تاریخی ...

هدف: هدف این پژوهش، تعیین وضعیت مؤلفۀ جست وجو در وبگاه های مراکز تاریخ شفاهی داخل و خارج از کشور است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش های پیمایش تحلیلی و توصیفی انجام شده است و ابزار جمع آوری داده ها سیاهۀ وارسی بوده است. همچنین، پژوهشگر برای جمع آوری داده ها، ازطریق پست الکترونیکی، با برخی مسئولان مراکز تاریخ شفاهی خارج از کشور، و با مسئولان داخل، از طریق تماس تلفنی، ارتباط برق...

ترانه، نوای شورانگیز و بی­ تکلف مردمانی عامه و گمنام است و نجوایی حاصل نخستین تراوش روح ملی و بدوی. ترانه­ های عروسی یا واسونک­ها یکی از گونه­ های ادبیات شفاهی است که زنان در آن بیشتر هنرنمایی کرده و هنرشان مورد قبول مخاطب (عروس و داماد) قرار گرفته­ است. این مهم خود از موضوعی پر اصالت پرده برمی دارد و آن اهمیت نقش فرهنگی ـ هنری زنان در آماده کردن دختران و پسران (فرزندانشان) برای ورود به زندگی م...

لالایی‎ها‎ی فولکلوریک بخش مهمی از ادبیات شفاهی و عامیانۀ مردم هر فرهنگ و جامعه را شکل می‎دهند. این بخش از ادبیات شفاهی به علت ارتباط تنگاتنگی که با زنان دارد، منبع ارزشمندی برای شناخت وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایشان به‌ویژه در جوامع و بافت‎های سنتی و پیشامدرن محسوب می‌گردد. این مطالعه ملهم از رویکردهای فمنیستی و با محوریت جنسیت به بررسی مضمونی لالایی‎های ششتمد سبزوار می‎پردازد. رویکرد روشی این پژو...

هدف: هدف از انجام این پژوهش، بررسی شیوه های سازماندهی اسناد و مدارک تاریخ شفاهی موجود در برخی مراکز تاریخ شفاهی ایران و جهان، و تعیین متداول ترین شیوه های سازماندهی در مراکز تاریخ شفاهی می باشد. روش/ رویکردپژوهش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایش تحلیلی و توصیفی انجام شده است. ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه است که پژوهشگر با مسئولان مراکز تاریخ شفاهی (داخل و خارج از کشور ایران) انجام داده است....

«نقالی‌های مکتوب»، داستان‌های بلند عامیانه‌ای هستند که در طی سنّت نقالی و داستان‌گزاری از شکل شفاهی - با حفظ برخی ویژگی‌های زبان مردم- به شکل مکتوب درآمده‌اند. سنّت داستان‌گزاری، سنّتی دیرپا در ایران بزرگ است که همواره منابع لازم برای آفرینش آثار ادبی ارزشمند را فراهم نموده است. داستان-هایی که از قلمرو ادبیات شفاهی به قلمرو ادبیات مکتوب وارد شده‌اند، دارای ویژگی‌ها و خصلت‌های منحصر‌به‌فرد محتوایی ...

کردها همچون سایر اقوام ایرانی، ادبیات شفاهی غنی، پربار و دیرینه‎ای دارند. لالایی­ ها به عنوان بخشی از ترانه­ های عامیانه در ادبیات شفاهی کردها سهم قابل توجهی دارند. این لالایی ­ها همچون آینه­، گوشه‎هایی از فرهنگ، تاریخ و واقعیت ­های اجتماعی را منعکس می‎کنند. با واکاوی این بخش از فرهنگ عامّه، موادّ جامعه‌شناختیِ بسیاری از قبیلِ مسائل اعتقادی، تربیتی، اخلاقی، سیاسی، فرهنگی، آداب و سنن و... به دست می ...

تغییر روش و بینش در تاریخ نگاری ایران از اواخر عهد قاجاریه و اوایل دوران پهلوی، نتیجهیتوسعه ارتباطات فرهنگی و شناخت جامعهیعلمی کشور از جهان غرب بوده است. تاریخ شفاهی که به عنوان روشی علمی و نوین در سال های پس از جنگ جهانی دوم (1945-1939م/1324-1318ش) در آمریکا به کار گرفته شد، امروزه جایگاه ویژه ای در میان محققین تاریخ و حتی سایر علوم یافته است. گرچه می توان نشانه هایی از کاربرد این روش در سال ...