توجه به منابع جانبی یا فرعی در نقد و تصحیح متون کهن کاربرد ویژه‌ای دارد. این‌گونه منابع با متن تصحیح‌شده ارتباط‌هایی فرعی مانند تاریخی و محتوایی و ساختاری دارد. تذکرة‌الاولیای عطار همواره مانند متنی مرجع در سنت صوفیانة ایرانی منظور همگان بوده است. گزیده‌ها و ترجمه‌های گوناگون این متن در طول تاریخ نشان‌دهندة این واقعیت است. منظومة ولی‌نامه در نیمة نخست قرن نهم هجری در شهر شیراز سروده شد. این اثر...

بستان العارفین و تحف? المریدین تألیف فقیه ابونصر احمد بن خیر نیسابوری (م: ربع آخر قرن پنجم یا اوایل قرن ششم) یکی از متن های کهن عرفانی حوزه خراسان است. اهمّیّت این کتاب مانند دیگر آثار قرن پنجم و ششم گذشته از جنبه های زبانی آن، نظیر سبک نثر و کلمات خاص آن عصر، در طرح مبانی تصوّف و ذکر حکایات کرامات صوفیان و شرح احوال پیشروان ایشان است. بستان العارفین به همراه منتخب رونق المجالس به اهتمام دکتر اح...

نوآیینی و غرابت بسیاری از مضامین و تعابیر دیوان خاقانی سبب شده است تا ناسخان، ابیات را از اصل خود دور سازند و ضبط‌های نادرستی را وارد متن کنند. دسته‌ای از این ضبط‌ها تصحیف‌ها و تحریف‌هایی است که در دیوان خاقانی دیده می‌شود. تصحیف عبارت از تغییر دادن یک واژه با افزودن یا کاستن نقطه‌ها یا علائمی از آن است. رسم‌الخط پیشینیان و حروف متشابه‌الشکل در خط پارسی، این تصحیفات را هرچه بیشتر تشدید می‌کرد. ...

دستور الکاتب فی تعیین المراتب یکی از مهم‌ترین کتاب­‌ها در موضوع انشا و نامه‌نگاری در قرن هشتم است. این کتاب یک‌­بار در فاصلۀ سال­‌های 1964 تا 1976 م در سه مجلد در مسکو به چاپ رسیده است. چندی است، مجلد اول این کتاب بر مبنای همان تصحیح، دوباره به صورت چاپی عرضه شده است و هرچند ویراستارِ چاپ جدید، به جز یک نسخه از نسخه‌های متأخر این کتاب را در دست نداشته که آن را با متن چاپی بسنجد، این چاپ...

حکیم نجم الدین محمّد فلکی از شعرای معروف قرن ششم هجری است که در قصبه شماخی از توابع شروان متولّد شد. فلکی گوینده ای نازک خیال و شیرین سخن است که بر خلاف معاصران خود، به سهولت کلام و روانی سخن متمایل بود. دیوان ناقص و ناتمامی از وی در سال 1929 میلادی در لندن توسط محمد هادی حسن خان به چاپ رسیده است. در ایران نیز محمد طاهری شهاب دیوانی از این شاعر را در سال 1345 تصحیح کرده و از سوی انتشارات کتابخانه...

تصحیح متون کهن از دشوارترین و در عین حال مهم­‌ترین کارهای پژوهشی است؛ به‌ویژه برخی متون که به دلیل ارزش‌های ادبیاتی و برون‌ادبیاتیشان از متون دست اول و مهم به‌­شمار می­روند. تاریخ بیهقی یکی از این متون است که اهمیت فوق­‌العاده­‌ای از جهات گوناگون داراست و به همین دلیل چند بار تصحیح شده است. اخیراً نیز چاپ ارزشمندی از این کتاب با تصحیح محمد­جعفر یاحقی و مهدی سیّدی منتشر شد...

طرزی افشار از شعرای برجستۀ قرن یازدهم هجری است. شهرت طرزی به جهت بسآمد بالای افعالِ موسوم به افعال جعلی یا افعال تبدیلی در دیوان اوست. این موضوع موجب زنده ماندن نام طرزی شده اما از سوی دیگر نام او را با تفنن ادبی قرین کرده و سبب شده تا محققین، کمتر به نقد جدی و بررسی اشعار او بپردازند. دیوان شاعر نیز تا کنون به شیوۀ علمی تصحیح نشده بود. ب: مبانی نظری: آیا می¬توان با استفاده از نسخ خطی موجود متن...

میرغیاث الدین بدخشانی، شاعر قرن سیزدهم هجری، از پیروان فرق? نقشبندیه و مرید غلام محمد معصوم (معروف به معصوم ثانی) است. از جمله آثار وی، دیوان اشعار اوست که دربردارند? مضامین عرفانی و صوفیانه بوده و تا کنون، به جز چند نمونه چاپ سنگی مغلوط، هیچ تصحیح علمی نشده است و در این پایان نامه، سعی شده که تصحیحی همراه با توضیحاتی لازم از این دیوان ارائه شود. این پایان نامه شامل پنج فصل است: فصل اول: نقشبند...

با توجه به اینکه علم تصحیح متن در پنجاه شصت سال اخیر پیشرفتهای بسیاری داشته، و ابزار و شیوه‌های جدید در اختیار مصححان قرار گرفته است، انتظار می‌رود متنهایی که اخیراً تصحیح و به جامعه علمی عرضه شده‌اند صحیح و یا حداقل کم‌غلط‌ باشند، با وجود این کم نیستند آثاری که با اغلاط فراوان منتشر می‌شوند. احوال و اخبار برمکیان که در سال 1390 توسط انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار منتشر ش...

این پژوهش در چهار بخش تنظیم گردیده است . بخش اول : جدول حروف الفباء پهل متن اصلی پهلوی . بخش دوم :آوانویسی و تصحیح متون . بخش سوم : ترجمه متن فارسی، یادداشت ها. بخش چهارم : در باره واژه نامه، واژه نامه .