چکیده سورن کرکگور- بنیان‌گذار اگزیستانسیالیسم - از ایمان‌گرایان افراطی قلمداد می‌شود. وی برترین ارزش و فضیلت را برای ایمان قائل است و با استدلال عقلی در عرصة ایمان به شدت مخالف است.  از منظر او ایمان امری انفسی و درونی است که اگر بر پایة عقل بنا شود، دگرگون خواهد شد؛ ایمان، حیطه ای است که باید در آن جهش کرد؛ جهش به ورطه ای که انسان نسبت ...

عین­القضات همدانی ایمان را امری مشکک و دارای مراتب شدت و ضعف می­داند. از نظر وی، ایمان تصدیقِ دل است؛ تصدیقی که همراه با «عمل به دستورات شریعت» و «مهرورزی بر خلایق» باشد. نشانۀ پایین­ترین مرتبۀ ایمان اعمالی است که مطابق با امتثال اوامر و اجتناب از نواهی الهی باشد. اما بالاترین مرتبۀ آن، درکِ حقیقتِ «لا إله إلا الله» است. آدمی اگر به معرفتی دست یابد که مانند حضرت ابراهیم(ع) از خود بدر آید و عشق را ...

رابطة عقل و ایمان از مهم‌ترین مسائل در حوزة فلسفة دین است که با حل آن بسیاری از مسائل دیگر فلسفه حل می‌شوند. ازاین‌رو مسئلۀ رابطۀ عقل و ایمان و اینکه آیا این دو متعارضند یا خیر، از جملۀ اموری است که به تأمل و دقت نیاز دارد. در این تحقیق رابطۀ عقل و ایمان از دیدگاه ملاصدرا را بررسی می‌کنیم تا هماهنگی یا ناهماهنگی آن دو مشخص شود. اما قبل از بیان این رابطة دیدگاه ملاصدرا لازم است دو نکته را ذکر ک...

تعیین ارتباط میان ایمان و عقلانیت به عنوان دو فعل انسانی از مباحث مهم فلسفه دین است وهمواره محل چالش مکاتب گوناگون فکری بوده است. مولوی نیز یکی از متفکران وعارفان بزرگی است که درآثار خود به ویژه مثنوی معنوی این مساله را مورد توجه قرار داده است ما در پژوهش حاضر در نظر داریم تا با بررسی جایگاه عقل و ایمان در اندیشه مولانا، نشان دهیم که او عقل را به طور کامل ناکارآمد محسوب نمی کند؛ بلکه محصور ماند...

مسأله ی عقل و دین و عقل و ایمان از جمله مسائل عمیق و بحث برانگیز فلسفه و کلام است که سابقه ای بس طولانی در تاریخ تفکر و تأملات انسانی دارد. درباره ی ماهیت ایمان و ارتباط آن با عقل و پاسخ به این سوال که آیا اعتقاد دینی عقلانی است و یا غیر عقلانی و ضد عقلانی، میان متکلمان اسلامی و مسیحی، همواره اختلاف رأی و نظر بوده است که مبنای نحله های فکری و رفتاری، قرار گرفته است. گروهی از متکلمان، میان ایمان...

چکیده بحث و سخن از عمل «سهل ممتنع» است. سهل است از آن روی که چنان پنداشته می شود روشن است و بحث و فحص زاید خواهد بود. ممتنع است از آن جهت که منابع دینی ارج و منزلت والایی را بدان داده و با تأمّل های فراوان می توان یافت که گستره اش تمام زوایای حیات انسانی اسلامی را درنوردیده است. دین به روشنی عمل را مهم ترین آموزه تلقی می کند و فردای انسان را در گرو آن رقم می زند اما واقع جامعه اسلامی و دینی چ...

در برّرسی موضوع «عقیده» و «باور» از دیدگاه حضرت امام خمینی(ره) مشخص شد، مرحله ­ی علم و معرفت و شناخت هر چیزی «عقیده» نامیده می ­شود و اگر این مرحله با تصدیق قلبی اتّصاف به عمل داشته باشد، تبدیل به ایمان و «باور» می ­شود. یعنی بین عقیده و باور تفاوت وجود دارد. از منظر ایشان، اعتقاد و علم، غیر از ایمان و باور است، چرا که پس از کسب معرفت، بایستی با ریاضات شرعی، تذکّر، تفکّر و دوام توجّه و خلوت،...

یکی از موضوعات اساسی در شناخت حقیقت ایمان، تبیین چگونگی علم و معرفتی است که شایستگی مبنا یا مقوّم بودن برای ایمان به خدا و سایر متعلَّقات ایمان دینی را دارا است. هدف این نوشتار بررسی نسبتِ میان معرفت فلسفی و ایمان و عدم کفایت این دو نوع معرفت در مقایسه با معرفت شهودی، در تحقق و کمال ایمان حقیقی از منظر شبستری است که با استناد به آثار ا‌و به‌ویژه منظومه‌ی معروف گلشن راز، انجام می‌گیرد. در این پژوهش ...

یکی از مباحث مهم پیرامون ماهیت ایمان، مسأله‌ی نسبت دین و عقل یا نسبت ایمان با تصدیق عقلی است. براین اساس، همواره در میان فلاسفه و متکلمان مسلمان و مسیحی دیدگاه‌های متعددی درباره ماهیت ایمان و اینکه آیا ایمان همان تصدیق عقلی به وجود خداست یا ماهیتی متفاوت دارد، مطرح بوده است. مسأله‌ایی که بدین منظور مطرح است این است که میان یقین عقلی و ایمانی چه نوع رابطه‌ایی قابل تصور است و آیا می‌توان به نوعی ...

در قرآن کریم گرچه به ایمان آوردن دستور داده شده ولی در برخی آیات آن، ایمان امری غیر ارادی و هدیه­ای الهی شمرده­ شده است. این چالشی تئوریک بر راه تربیت دینی است و تا این گشوده نشود، امکان تربیت دینی در عمل نخواهد بود. در این نوشتار، به روش توصیفی- تحلیلی، نگرش­های تفسیری خردگرا بررسی گردیده و کوشیده شده است با تفسیری حاشیه­ای (و نه کانونی) از طباطبایی و نگاهی کانونی (و نه حاشیه­ای) از غزالی راهی...