در سال 61ق, پنجاه سال بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص), جامعه اسلامی شاهد سانحه ای بسیار اسف بار بود; نوه پیامبر(ص) به طرز فجیعی به همراه یاران اندک خود به شهادت رسید و اهل بیت او به اسارت رفتند. چرا عاشورا اتفاق افتاد؟ این پرسشی است که نوشته حاضر به منظور یافتن پاسخی قانع کننده به آن, بر آمده است. بر همین اساس مباحث ذیل را در این مقاله مورد توجه و مداقه قرار داده ایم: بافت اجتماعی جزیره العرب قبل از...

آیا داستانهای حماسی- پهلوانی منثور در تاریخ ادبیّات فارسی، جریان ادبی مستقل و توانمندی بوده است؟ آیا همه آثار این حوزه دارای الگوی مشترکی از بن مایه ها هستند که قرن ها مورد تقلید راویان و کاتبان بوده است؟ آیا شاهنامه فردوسی در سیر تاریخی و تکوین این گونه ادبی تأثیرگذار بوده است؟ نگارندگان در پی پاسخ بدین پرسش ها مراحل ذیل را پیموده اند: الف) نخست، به بازخوانی چندباره چهار نمونه اثر از این جریان ...

داستان حضرت خضر در ادبیات و مفاهیم و فرهنگ این مرز و بوم با دو روایت شناخته شده است، یکی پیشگامی خضر در سپاه ذوالقرنین(اسکندر) در جستجوی آب حیات که خضر با گام نهادن در ظلمات به آب حیات دست می یابد؛ دیگری روایت ملاقات حضرت خضر با حضرت موسی(ع) در مجمع البحرین، که خضر با انجام کارهای شگفت موجب حیرت و تعجّب حضرت موسی می شود. عناصر و نشانه ها و مفاهیم موجود در این دو روایت آب حیات، جاودانگی، قرار گرف...

چکیده سبک شناسی فکر و محتوای شعر شاعران معاصر، از شاخه های مورد توجّه نقد است که با سبک-شناسی ساختاری مرتبط است، بر این اساس که تعیین سبک فکری شاعران معاصر به تعیین جریان های فکری شعر معاصر می انجامد، نوشتار حاضر سیر تحوّلات فکری و محتوایی شعر معاصر را با تبیین سبک دو شاعر برجسته و صاحب سبک، نیمایوشیج و محمدرضا شفیعی کدکنی، از طریق شناسایی بن مایه های اشعار آن ها، شباهت ها،تفاوت ها و تأثیر وتأثّ...

اسطوره یکی از مهمترین مباحثی است که بیش از یک قرن است توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده و از دیدگاه های گوناگون مورد بررسی قرار گرفته و تعریف های گوناگونی از آن به دست داده شده است. با همه ی اختلاف دیدگاه هایی که در تعریع اسطوره هست، در این که اساطیر از مهم ترین بن مایه های فکر و فرهنگ یک ملت است، اختلافی نیست؛ بن مایه ای که با همه ی دگرگونی هایی که می پذیرد، بازتاب های آن در طول زمان پایدار می...

چکیده عنوان تحقیق حاضر تأثیر ادبیات عامه بر نقاشی عامه¬ی¬ دوره¬ی قاجار (1174-1304) - با مطالعه¬ای بر کتاب¬های مکتب¬خانه¬ای می¬باشد. برای پی بردن به تأثیرات ادبیات عامه بر نقاشی کتاب¬های مکتب¬خانه¬ای در دوره¬ی قاجار ابتدا به بحث راجع به اوضاع سیاسی و اجتماعی دوره¬ی قاجار و بعد به هنرها و ادبیات عامه¬ی این دوران و خصوصیات هر یک از آن¬ها و سپس به چاپ-سنگی و خصوصیات صفحه¬آرایی و زیبایی¬شناسی تصاوی...

دفاع یا صیانت از موجودیت، با دفع تهاجم و بلکه رفع تهدید صورت می پذیرد. یعنی لازمه ی حفاظت از کشور، بازدارندگی از تجاوز و وادارندگی به عق بنشینی و تضمین امنیت و ثبات و صلح است. اما ازآ نجایی که هرگونه دفاعی مرهون قدرت است؛ و به تعبیری قدرت و اقتدار ملی روح دفاع ملی و جان مایه ی آن است، دفاع و قدرت و امنیت را می توان به دو شکل متعالی یا متدانی مورد مطالعه قرار داد. قدرت متعالی، دفاع متعالی را ایج...

سمک عیار داستانی است عامیانه، بازمانده از حدود قرن ششم یا اوایل قرن هفتم که فرامرز بن خداداد آن را بر اساس روایت صدقۀ بن ابی القاسم شیرازی گرد آورده است. داستان بر محور اعمال و رفتار یکی از عیّاران به نام سمک می‏چرخد و دست‏کم از سه جهت عناصر عامیانه در آن قابل تشخیص است: اعتقادات و فرهنگ عوام، بعضی جنبه‏های روائی از جمله وجود حوادث تصادفی و واقعه‏های عامه‏پسند و زبان داستان. اشاره به تقدیر در اتّ...

هر اثری برای تبدیل شدن به داستان ناگزیر از رعایت قواعدی است تا در مسیر تبدیل قرار گیرد. یکی از این قوانین وجود اجزایی خاص در هر اثر داستانی است که اصطلاحاً عناصر داستانی نامیده می شود. در این بررسی پس از  تحلیل عناصر داستان کشته شدن  حسین بن منصور حلّاج در کتاب تذکره الاولیای عطار پرداخته شده و برای هر کدام از عناصر، شاهد مثال از متن کتاب  ذکر شده است. در این روایت داستان گونه نیز مانند اکثر  داس...